Το ταξίδι της γραμμής

Μια εντυπωσιακή ιστορία που έχω τη χαρά να έχω στην παιδική μας βιβλιοθήκη, η οποία με κάνει να σκέφτομαι και να εξηγώ πολλά στη μικρή μου κόρη, είναι το "Ταξίδι της Γραμμής" των Δασκαλάκη Μαρία και Ταμιωλάκη Μάνου σε πανέμορφη εικονογράφηση του Γιαννόπουλου Νικόλαου. Πολλά παιδικά βιβλία έρχονται στο σπίτι μου, μας συντροφεύουν για μερικά χρόνια, περνάμε χρόνο δημιουργικό μαζί τους, αλλά τα περισσότερα φεύγουν καθώς πιστεύω πάντα πως τα βιβλία είναι για να αλλάζουν χέρια και να διαβάζονται ξανά και ξανά. Αυτό το βιβλίο όμως είναι διαφορετικό. Γιατί σε κάθε ανάγνωση έχει να μας πει κάτι καινούριο γιατί εμείς που το διαβάζουμε είμαστε άλλοι.

Ένα λιοντάρι στο Παρίσι

Ένα ακόμη βιβλίο για να γνωρίσει ένα παιδί την πανέμορφη πόλη του φωτός ή για να προετοιμαστεί για μια επίσκεψη είναι το «Ένα λιοντάρι στο Παρίσι» της Ιταλίδας Beatrice Alemagna που ζει μαζί με τα δυο της παιδιά στο Παρίσι. Κυκλοφορούσε από τις εκδόσεις Κόκκινο, την έκδοση που βρήκα στην τοπική μας Δημόσια Βιβλιοθήκη, αλλά πια το βρίσκετε από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Μια βόλτα στο Παρίσι

Μια εκδρομή εκτός του μικρού μας κόσμου είναι πάντοτε μια καλή ιδέα κι όταν αυτή η εκδρομή στο εξωτερικό μπορεί να συνδυαστεί με προηγούμενη γνώση τότε αισθάνομαι πολύ τυχερή. Ένας ταξιδιωτικός οδηγός για παιδιά είναι μια υπέροχη ιδέα, σχεδόν δεν θα μπορούσα να το πιστέψω ότι κρατώ στα χέρια μου αυτό που δεν ήξερα ότι ήθελα με τον τίτλο «Μια βόλτα στο Παρίσι» από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Η Ιστανμπούλ του Παμούκ

Αυτό το βιβλίο ήταν ένα από τα βιβλία της βαλίτσας που είχε ταξιδέψει μαζί μου με σκοπό να συντροφεύσει τις ημέρες μου στην Κωνσταντινούπολη. Την πρώτη φορά που ταξίδεψα εκεί το "Κάτι παράξενο στο νου μου", το τελευταίο βιβλίο του Ορχάν Παμούκ, μόλις είχε εκδοθεί στα τούρκικα και το εξώφυλλό του βρισκόταν σε όλα τα βιβλιοπωλεία αλλά και σε μια τεράστια αφίσα πάνω στην Ιστικλάλ. Τη δεύτερη φορά που πήγα η ελληνική έκδοση ήταν μαζί μου. Θα ήθελα να το είχα διαβάσει εκεί και θα το είχα διαβάσει αν δεν είχα φύγει εκτάκτως μετά τα πολιτικά γεγονότα του καλοκαιριού που μας πέρασε. Αυτός ο Παμούκ μπορεί με τόση δεξιοτεχνία να εσωκλείσει στις σελίδες των βιβλίων του ένα κάτι από την Πόλη του. Μα αυτή η Πόλη είναι πράγματι ό,τι πιο όμορφο έχω αντικρίσει τα τελευταία 31 χρόνια. Είναι η πόλη που όλοι πρέπει να επισκεφθούν έστω και μία φορά στη ζωή τους, να περιπλανηθούν ασκόπως στα σοκάκια της, να μυρίσουν τις μυρωδιές της, να φωτογραφίσουν τα χρώματά της, να γευτούν τα φαγητά της. Η ομορφιά βέβαια της Κωνσταντινούπολης αναπόφευκτα συνδέεται και με την ιστορία της. Όλοι οι πολιτισμοί που έχουν περάσει από εκεί έχουν αφήσει τα ίχνη τους τόσο στην κουλτούρα των ανθρώπων όσο και στην εικόνα της. Βέβαια, αν ζούσα εκεί κι ήμουν συγγραφέας δεν θα μπορούσα παρά να έγραφα γι' αυτήν όπως ο Παμούκ, όχι βέβαια με τη δεξιοτεχνία του νομπελίστα. Για το συγγραφέα αυτόν, η Πόλη είναι ένας ζωντανός οργανισμός, οι γειτονιές μιλάνε, τα κτίρια αφηγούνται ιστορίες, η νύχτα ψιθυρίζει, οι τάφοι ουρλιάζουν. Κι αν μια πόλη είναι ζωντανή, τότε αυτή είναι η Κωνσταντινούπολη, η οποία ζει πάντα μια έντονη ζωή που τη στιγματίζει, όπως και τα πολλά εκατομμύρια των κατοίκων της.

Αυτό το βιβλίο θα έπρεπε να το είχα διαβάσει εκεί γιατί θα είχα περπατήσει με παραπάνω όρεξη τις γειτονιές που αναφέρονται και θα είχα μάθει κάτι λίγα για την ιστορία των σπιτιών τους και για τον τρόπο που αυτά κτιστήκαν. Επίσης, θα είχα δοκιμάσει τον μποζά που τόσο αναφέρεται στο βιβλίο κι εγώ διαβάζοντας γι' αυτόν δεν έχω να το συνδέσω με καμία γεύση. Ο μποζάς, όπως περιγράφεται στις σελίδες του βιβλίου, είναι ένα παραδοσιακό ασιατικό ρόφημα, που παρασκευάζεται από βρασμένο κεχρί, είναι πηχτό, μυρίζει όμορφα, έχει μουντό κιτρινωπό χρώμα και περιέχει λίγο αλκοόλ. Παλαιότερα ήταν ο μόνος τρόπος για να το καταναλώσουν οι μουσουλμάνοι αλκοόλ, καθώς ήταν κάτι που τους το απαγόρευε η θρησκεία τους, γι' αυτό κανείς μποζατζής δεν παραδεχόταν ότι ο μποζάς του περιέχει αλκοόλ. Σερβίρεται με στραγάλια και κανέλα. Το θυμάμαι να βρίσκεται σε μπουκάλια στα σούπερ μάρκετ και να μην καταλαβαίνω διόλου το περιεχόμενο τους, αλλά ο ήρωας του βιβλίου που είναι πλανόδιος πωλητής και περιφέρεται στα σοκάκια και στις γειτονιές της πόλης φωνάζοντας μποοζαά όταν δοκίμασε αυτό που πωλείται σε μπουκάλι του φάνηκε σαν χαλασμένο. Αν ήμουν εκεί όταν διάβαζα την ιστορία του, σίγουρα θα είχα επιδιώξει να πιω μποζά κι όχι εκείνο που πωλείται στο σούπερ μάρκετ, θα είχα αναζητήσει το αυθεντικό στη συνοικία Βεφά στο Εμίνονου, θα το είχα δοκιμάσει κι ας μην μου άρεσε όσο το αϊράνι ή το σαλέπι ή φυσικά το εξαιρετικό τσάι τους.

Ο Μεβλούτ αφήνει το χωριό το 1969 και μαζί με τον πατέρα του εγκαθίσταντο στην Ιστανμπούλ (λίγο μετά δηλαδή από όταν έφυγε ο δικός μου πατέρας από την Πόλη). Πηγαίνει σχολείο και πλάι στον πατέρα του μαθαίνει την τέχνη του πλανόδιου πωλητή πουλώντας αρχικά γιαούρτι και στη συνέχεια μποζά. Στο γάμο του ξάδελφού του ερωτεύεται δύο μαύρα μάτια που για μόνο μια στιγμή συνάντησε τυχαία. Επί τρία χρόνια της γράφει γράμματα κι όταν τελειώνει το στρατιωτικό αποφασίζει να κλέψει το κορίτσι που είχε ερωτευτεί. Έχοντας παραπλανηθεί από τον ξάδερφό του κλέβει λάθος κορίτσι, τη μεγαλύτερη αδερφή της, αλλά χωρίς να τον πολυαπασχολεί κάνει έναν ευτυχισμένο γάμο και δύο όμορφες κόρες. Αλλάζει διάφορα επαγγέλματα αλλά πάντα στο τέλος κάθε ημέρας επιλέγει να βγει στους δρόμους για να πουλήσει τον μποζά του και να συνομιλήσει με τους κατοίκους και τις γειτονιές της Πόλης και τελικά για να συνομιλήσει με τον ίδιο του τον εαυτό. Γύρω από αυτήν την κεντρική ιστορία, πολλοί άνθρωποι εμπλέκονται σε αυτό το πολυσέλιδο μυθιστόρημα με την πολυπρόσωπη αφήγηση. Παρουσιάζονται καλοί και κακοί άντρες, είτε πονηροί είτε ζηλιάρηδες, είτε εθνικιστές είτε κομουνιστές, γυναίκες με μαντίλα και χωρίς, είτε που καπνίζουν και πίνουν αλκοόλ είτε που μένουν σπίτι και υπηρετούν τις οικογένειές τους. Εντέλει παρουσιάζονται πολλοί χαρακτήρες, αλλά περισσότερο από όλα παρουσιάζονται οι συνήθειες των κατοίκων της Κωνσταντινούπολης, οι γειτονιές και η ιστορία τους, οι πάντα έντονες πολιτικές καταστάσεις και οι επιπτώσεις τους και κυρίως το επάγγελμα του πλανόδιου πωλητή.

Για άλλη μια φορά άργησα πολύ να πάρω την απόφαση να ξεκινήσω την ανάγνωση ενός βιβλίου 700 σελίδων αλλά αφού το ξεκίνησα δεν το μετάνιωσα, εν αντιθέσει θεώρησα ότι έκανα μία καλή αγορά που με συντρόφευσε για πολλές ημέρες. Είναι το δεύτερο βιβλίο του Παμούκ που διαβάζω και θα ήθελα πολύ να διαβάσω το "Χιόνι" ή το "Με λένε κόκκινο" γι' αυτό αν κάποιος επιθυμεί ανταλλαγή είμαι στη διάθεσή του, είμαι ανοιχτή βέβαια και σε άλλες προτάσεις βιβλίων ανταλλαγής με σχετικό θέμα.

Η καθημερινότητα ενός καταλογογράφου

Ήρθε η ώρα να ταξιδέψουμε διαδικτυακώς σε βιβλιοθήκες του εξωτερικού και να γνωρίσουμε εκ των έσω την εργασία του βιβλιοθηκονόμου. Ο βιβλιοθηκονόμος Φώτης Μυστακόπουλος απόφοιτος του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης εργάζεται σε ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη της Αγγλίας και του ζήτησα να μοιραστεί μαζί μας την εμπειρία. Τον ευχαριστώ θερμά τόσο για το κείμενο όσο και για τις υπέροχες φωτογραφίες!
Φύγαμε για Σαουθάμπτον....

Εικόνα 1: Το πανεπιστήμιο του Solent μια ηλιόλουστη μέρα

Αισθάνομαι ιδιαίτερα τυχερός που βρήκα αυτή τη δουλειά στην ομάδα καταλογογράφησης στο Southampton Solent University. Τυχερός κυρίως για τον τρόπο που μου συμπεριφέρονται και για το περιβάλλον εργασίας που μου δίνει την δυνατότητα να κάνω αυτό που σπούδασα. Το Southampton Solent University πήρε το τίτλο του πανεπιστημίου το 2005. Ορίστε μερικές φωτογραφίες από το νεόχτιστο κτίριο που ονομάζεται The Spark και χτίστηκε για να αναβαθμίσει το επίπεδο του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος που συναντούν φοιτητές και καθηγητές.

Εικόνα 2: Άποψη του καινούριου εκπαιδευτικού κτιρίου

Εικόνα 3: Το εσωτερικό μέρος της κόκκινης αίθουσας στη μέση του κτιρίου

Εικόνα 4: Αίθουσα Palmerston. Η αρχιτεκτονική της αίθουσας είναι βασισμένη στο πανεπιστήμιο του Harvard

Το Southampton Solent University νωρίτερα είχε διαφορετική υπόσταση και όχι ανώτατου ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στην Αγγλία η δημιουργία ενός πανεπιστημίου είναι μια διαδικασία ετών και περιλαμβάνει τη σύμπτυξη διαφορετικών μικρότερων ινστιτούτων. Σήμερα το πανεπιστήμιο του Solent εξυπηρετεί περίπου 11.000 φοιτητές, προσφέροντας πτυχία σε διάφορους τομείς που υπάγονται στις εξής πέντε σχολές:

• School of Fashion, Art and Design
• School of Business, Law and Communication
• School of Maritime Science and Engineering 
• School of Media Arts and Technology
• School of Sport, Health and Social Sciences.

Στην Αγγλία υπάρχουν διάφορα επαγγελματικά στάδια και ένα πτυχίο από μόνο του δεν σου εγγυάται εργασία. Συνήθως για να αναρριχηθείς θα χρειαστείς εργασιακή εμπειρία. Δεν το λέω σαν αρνητικό. Για παράδειγμα η δουλειά η οποία βρήκα δεν ζητούσε απαραίτητα πτυχίο βιβλιοθηκονόμου. Κυρίως ζητούσε κατανόηση της φύσης των υπηρεσιών μιας σύγχρονης βιβλιοθήκης και την εν δυνάμει κατανόηση των απαιτήσεων της καταλογογράφησης. Σαφώς λοιπόν οι γνώσεις που είχα από το πτυχίο έπαιξαν ρόλο στο να αυξήσω τις πιθανότητες μου να προσληφθώ. Ξεκίνησα λοιπόν την επαγγελματική μου ζωή το Δεκέμβριο του 2014 ως Library Assistant.

Οι θέσεις εργασίας σε μία βιβλιοθήκη βαθμονομούνται ανάλογα με το τι καθήκοντα έχει ο καθένας. Επειδή το πόστο μου συγκεντρώνει λιγότερη βαρύτητα στη λήψη αποφάσεων και επικεντρώνεται περισσότερο στην εκτέλεση καθηκόντων, γι' αυτό βαθμονομείται στο επίπεδο του Library Assistant. Όπως μου αποκάλυψε αργότερα ο μάνατζερ, το πτυχίο μου τους ενθάρρυνε διότι θα μπορούσα να βοηθήσω σε περισσότερους από έναν τομείς. Όσο προστίθενται καθήκοντα και αυξάνεται και η υπευθυνότητα του πόστου τότε αλλάζει και ο τίτλος και ο μισθός φυσικά. Για παράδειγμα ο μάνατζερ μου φέρει τον τίτλο Cataloguing and Metadata Librarian, έχει πτυχίο στη Βιβλιοθηκονομία από πανεπιστήμιο της Αιθιοπίας, μεταπτυχιακό στις ψηφιακές βιβλιοθήκες χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και διδακτορικό από το πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ επάνω στα μεταδεδομένα ψηφιακών βιβλιοθηκών. Η έρευνά του βραβεύτηκε ως η πιο καινοτόμα έρευνα από την IFLA.  

Η Βιβλιοθήκη στην οποία δουλεύω αποτελείται από διάφορες ομάδες και η κάθε ομάδα αποτελείται από 2 με 5 άτομα. Για παράδειγμα, η ομάδα της καταλογογράφησης αποτελείται από τρία άτομα, ενώ η ευρύτερη ομάδα απόκτησης υλικού από άλλα τρία και υπάρχουν ακόμη τρία άτομα που εργάζονται στις ηλεκτρονικές πηγές, στα έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά. Συνολικά η Βιβλιοθήκη απασχολεί περισσότερα από 40 άτομα (ο ακριβής αριθμός μου διαφεύγει), προσφέρει πρόσβαση σε περισσότερα από 130.000 τεκμήρια και αυτά είναι μόνο τα έντυπα και ψηφιακά βιβλία. Επίσης, προσφέρει πρόσβαση σε περίπου 200 βάσεις δεδομένων και πολλές χιλιάδες ψηφιακά επιστημονικά περιοδικά. Το κόστος της πρόσβασης το διαχειρίζεται και το διαπραγματεύεται η Βιβλιοθήκη. 

Επιστροφή στα προσωπικά. Το συμβόλαιο μου είναι αορίστου χρόνο και κατά κανόνα δουλεύω σε μορφή πλήρους απασχόλησης (37 ώρες την εβδομάδα). Αυτό σημαίνει γύρω στις 7 ώρες και 40 λεπτά και μια ώρα απλήρωτο διάλειμμα για μεσημεριανό ημερησίως. Σε γενικές γραμμές πρέπει να βρίσκομαι στη Βιβλιοθήκη γύρω στις 9 και να φεύγω γύρω στις 5. Αυτό φυσικά εξαρτάται από πολλές παραμέτρους. Αν έχω κάποιο meeting ή οποιαδήποτε άλλη υποχρέωση πρέπει να είμαι στη δουλειά μια συγκεκριμένη ώρα. 

Κατά βάση καταλογογραφώ βιβλία, έντυπα και ψηφιακά, στο σύστημα Aleph χρησιμοποιώντας MARC21 και το μοντέλο Resource Description Access που ανταποκρίνεται στην εξέλιξη της τεχνολογίας σε αντίθεση με τους AACR2 που χρησιμοποιούν κυρίως οι ελληνικές βιβλιοθήκες και πολλές άλλες αγγλικές ακαδημαϊκές και μη. Η κάθε βιβλιοθήκη επιλέγει σε τι βάθος θα κάνει καταλογογράφηση. Στην δική μου περίπτωση αν και εισάγουμε βιβλιογραφικά δεδομένα από βάσεις δεδομένων, διαμορφώνουμε μετέπειτα την βιβλιογραφική εγγραφή ανάλογα με τους κανόνες που έχουμε θεσπίσει. Το μοντέλο RDA διαφοροποιείται σε μεγάλο βαθμό από τους AACR2 και δίνει την δυνατότητα στον καταλογογράφο να εμβαθύνει στην καταλογογράφηση και ως εκ τούτου σαν ομάδα έχουμε αποφασίσει για κάθε πεδίο τι πληροφορίες ψάχνουμε και αυτό καθορίζει την δουλειά που κάνουμε καθημερινώς. Επίσης σαν ομάδα είμαστε υπεύθυνοι για την ταξινόμηση των τεκμηρίων. Η βιβλιοθήκη χρησιμοποιεί το σύστημα Dewey και η ταξινόμηση γίνεται σύμφωνα με την τελευταία έκδοση (DDC23). 

Εικόνα 5: Μια από τις δουλειές του καταλογογράφου είναι και η απόσυρση υλικού

Φυσικά, την ίδια στιγμή είμαστε συνεχώς σε αναζήτηση απαντήσεων και λύσεων προβλημάτων. Σαν ομάδα καταλογογράφησης είμαστε υπεύθυνοι για την εικόνα του online καταλόγου της Βιβλιοθήκης και ό,τι απορίες έχουν οι συνάδελφοι για μία βιβλιογραφική εγγραφή θα επικοινωνήσουν με εμάς για να βρούμε τι πρόβλημα υπάρχει. 

Η ομάδα της καταλογογράφησης υπάγεται στην ομάδα απόκτησης υλικού και πρόσβασης. Αξίζει να αναφέρω ότι για την ανάπτυξη και τη διαχείριση της συλλογής υπάρχει ένας βιβλιοθηκονόμος υπεύθυνος για την κάθε σχολή που υπάγεται στο πανεπιστήμιο. Αυτό τον καιρό έχουμε 6 Information Librarians για 5 σχολές. Επομένως, αν οι φοιτητές θέλουν συγκεκριμένη βοήθεια για να εντοπίσουν συγκεκριμένο υλικό, ειδικά για εργασίες, πρέπει να απευθυνθούν στο ειδικό προσωπικό. Σημειωτέο ότι για να έχει κάποιος αυτό το πόστο πρέπει να έχει πτυχίο και εκπαίδευση βιβλιοθηκονόμου είτε σε προπτυχιακό είτε σε μεταπτυχιακό επίπεδο. 

Επιπροσθέτως, για να σας δώσω μία καλύτερη εικόνα των ομάδων που μπορεί να δουλέψει κανείς σε ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη σας τις αναφέρω: 

• Ομάδα δανεισμού 
• Ομάδα απόκτησης υλικού 
• Ομάδα Καταλογογράφησης/ μεταδεδομένων 
• Ομάδα εξυπηρέτησης κοινού
• Θεματικός βιβλιοθηκονόμος 
• Ομάδα διαδανεισμού 
• Ομάδα έρευνας και υποστήριξης Ιδρυματικού Καταθετηρίου.

Παράλληλα όμως η Βιβλιοθήκη εφαρμόζει πολλαπλά projects και το κλίμα που επικρατεί ενθαρρύνει τη συνεργατικότητα εντός της Βιβλιοθήκης και επομένως μπορώ να δηλώνω συμμετοχή και να αναλαμβάνω ευθύνες. Ένα παράδειγμα project είναι η εβδομάδα του Σεπτεμβρίου που έρχονται νέοι φοιτητές (γνωστή ως και Welcome Week), η Βιβλιοθήκη έχει το ρόλο να εισάγει τους φοιτητές στις υπηρεσίες της. Με αυτό τον στόχο δημιουργήθηκε το project Hello Library κατά το οποίο δημιουργήσαμε χάρτες με τους 4 ορόφους της Βιβλιοθήκης, αναλύοντας τη θεματολογία της συλλογής και ποιοι βιβλιοθηκονόμοι είναι υπεύθυνοι για τα ανάλογα θέματα. Έπειτα στήνεται ένα «περίπτερο» σε κάποιο εμφανές σημείο στην είσοδο της Βιβλιοθήκης το οποίο στελεχώνεται από το προσωπικό με ένα προγραμματισμένο τρόπο. 

Εγώ και ο Dan χαρούμενοι επί τω έργω...

Εικόνα 6: Project Hello Library

Κατά τη διάρκεια λοιπόν της Εβδομάδας Υποδοχής προσφέρουμε τη δυνατότητα στους φοιτητές να μιλήσουν στο προσωπικό και με αυτό τον τρόπο σιγουρεύουμε ότι οι φοιτητές γνωρίζουν γιατί είναι σημαντική η Βιβλιοθήκη και οι υπηρεσίες της και πως αυτές χρησιμοποιούνται. 

Φυσικά οι δράσεις μας δεν σταματούν εκεί. Σύμφωνα με τις τάσεις της εποχής, για να διατηρείται ανοιχτή η επικοινωνία με τους χρήστες αποφασίστηκε να επεκταθούμε στα κοινωνικά δίκτυα. Σε συνεργασία λοιπόν με μερικούς συναδέλφους έχουμε αναλάβει την αντιπροσώπευση της Βιβλιοθήκης στα κοινωνικά δίκτυα δημιουργώντας σελίδα στο Facebook, λογαριασμό στο Twitter και το Instagram και τέλος κανάλι στο YouTube. Έχουμε συνολικά περισσότερους από 1.500 φίλους σε όλα αυτά τα κοινωνικά δίκτυα και επιπλέον έχουμε και μασκότ στη Βιβλιοθήκη. Ονομάζεται Bamboo και είναι ένα πολύ φιλικό Panda που όλο μπλέκει σε προβλήματα και μαθαίνει πώς να χρησιμοποιεί τη Βιβλιοθήκη παράλληλα με τους φοιτητές. Και φυσικά βασίζουμε τις αναρτήσεις μας σε εκτενής βιβλιογραφία.

Εικόνα 7: The Library Social Media Group

Βέβαια, από βιβλιοθήκη σε βιβλιοθήκη ο τρόπος που είναι δομημένες οι ομάδες διαφέρουν. Οι βιβλιοθήκες έχουν την ανεξαρτησία να χτίσουν τις υπηρεσίες όπως κρίνουν οι ίδιες ανάλογα με τον προϋπολογισμό και τους χρήστες της. 

Η ακαδημαϊκή Βιβλιοθήκη στην οποία εργάζομαι απαρτίζεται από χώρους που ανταποκρίνονται στις διάφορες ανάγκες των χρηστών της, όπως: χώροι ομαδικής εργασίας όπου επιτρέπεται η ομιλία, χώροι ατομικοί, χώροι εξοπλισμένοι με ειδική τεχνολογία (όπως ένα δωμάτιο με λογισμικό και μηχανήματα υποστήριξης ατόμων με προβλήματα όρασης, κινητικότητας κλπ.) και φυσικά χώρος ειδικά αφιερωμένος στην παροχή υπολογιστών. Συνολικά η Βιβλιοθήκη μπορεί ημερησίως να φιλοξενήσει έως και 1.400 χρήστες διότι τόσες είναι θέσεις που μπορεί να βρει κανείς. Από τις 1.400 θέσεις οι 250 είναι εξοπλισμένες με κάποιου είδους υπολογιστή.

Εικόνα 8: Χώροι ομαδικής εργασίας εξοπλισμένοι με οθόνες και θέσεις υποδοχής λάπτοπ

Εικόνα 9: Όροφος στον οποίο επιτρέπεται η συνομιλία και η συνεργασία μεταξύ φοιτητών

Η Βιβλιοθήκη παρέχει τον εξοπλισμό και σε συνεργασία με προσωπικό του πανεπιστημίου, εγκαθίστανται λογισμικά που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των φοιτητών, όπως Microsoft Office, Photoshop, Adobe InDesign, AutoCAD ή και πιο εξειδικευμένο από αυτά. Η πρόσβαση στο ίντερνετ δεν επιβλέπεται και δεν περιορίζεται. Ακόμη, προσφέρουμε 40 φορητούς υπολογιστές προς δανεισμό για να μπορούν οι φοιτητές να δουλεύουν από όπου θέλουν.

Εικόνα 10: Η βιβλιοθήκη παρέχει Macs, Windows PC και Dell laptops για να καλύψει τις απαιτήσεις των φοιτητών για πρόσβαση στην τεχνολογία

Σε συγκεκριμένες περιόδους η Βιβλιοθήκη παραμένει ανοιχτή για 24 ώρες όλες τις ημέρες της εβδομάδας με τη βοήθεια προσωπικού ασφαλείας και όχι βιβλιοθηκονόμων. Φυσικά υπάρχουν αυτοματοποιημένα συστήματα από τα οποία οι φοιτητές μπορούν να δανείζονται βιβλία και φορητούς υπολογιστές όπως προ είπα. Όλα αυτά με την χρήση της φοιτητικής κάρτας.

Εικόνα 11: Μηχανήματα αυτόματα δανεισμού και επιστροφής βιβλίων. Απαραίτητα για την 24ωρη λειτουργία της βιβλιοθήκης

Η ουσία αυτών που κάνουμε στη Βιβλιοθήκη του Solent είναι η σωστή εξυπηρέτηση του κοινού, η συνεχής ανάδειξη της συλλογής και η εκπαίδευση των χρηστών ώστε να γίνουν ανεξάρτητοι χρήστες (independent learners) και να μπορούν να διαλέγουν με κριτική σκέψη ποιες πληροφορίες χρειάζονται.

Για όποιον θέλει να μάθει περισσότερα για τη Βιβλιοθήκη μπορεί να το κάνει μέσω των κοινωνικών δικτύων που αναφέρθηκαν παραπάνω και τα όποια σχόλια (θετικά ή αρνητικά) πάντα καλοδεχούμενα.

Συνάντηση με ένα υπέροχο βιβλίο

Την συνάντησή μου με αυτό το υπέροχο βιβλίο την οφείλω στο βιβλιομπογκ  Don't Ever Read Me. Δεν θα είχα συναντηθεί ποτέ αν δεν το είχα κερδίσει στον επετειακό διαγωνισμό που δώριζε μάλιστα βιβλία επιλεγμένα κι αγαπημένα της μπλόγκερ. Έκδοση του 2010, αρκετά παλιά έκδοση (!) για να υπάρχει σε πάγκους και βιτρίνες βιβλιοπωλείων, ίσως ούτε και στα ράφια τους να μην βρίσκεται. Η αμερικανίδα συγγραφέας του με το όνομα Μπάρμπαρα Κινγκσόλβερ είναι αρκετά άσημη ώστε το βιβλίο να μην υπάρχει ούτε στις μικρές δημόσιες βιβλιοθήκες που συνηθίζω να επισκέπτομαι. Πραγματικά, δεν υπήρχε καμία πιθανότητα να πέσει στα χέρια μου παρά μόνο αν στεκόμουν τυχερή και κάποιος γνώστης της καλής λογοτεχνίας μου το δώριζε. Πόση ανάγκη έχουμε αυτούς που έχουν διαβάσει πολλά και ξέρουν να προτείνουν εκείνα τα καλά βιβλία που δεν θα πέσουν ποτέ στην αντίληψή μας!

Μετά είναι και το μέγεθός του που με αποθάρρυνε να ξεκινήσω την ανάγνωση. Επί μήνες στεκόταν απέναντί μου και δεν τολμούσα να το πιάσω στα χέρια μου. 600 και πλέον σελίδες και μάλιστα μεγάλου σχήματος δεν βοηθούν τον αναγνώστη να το πάρει απόφαση. Και μετά από τόσους μήνες αναμονής επιτέλους η ανάγνωσή του ξεκίνησε. Διστακτικά στην αρχή, δυσανασχετούσα με το βάρος του, αλλά οι λέξεις του ομολογώ ότι με συνεπήραν εξαρχής. Σχεδόν ποιητική η γραφή της, με όμορφες παρομοιώσεις από εκείνες που αξίζουν υπογράμμιση μήπως κι έτσι μείνουν στη μνήμη για να επανέρχονται ανά πάσα στιγμή. Αλλά κυρίως η υπόθεση ήταν αυτή που βοήθησε περισσότερο ώστε το βιβλίο αυτό να γίνει προέκταση του χεριού μου παρόλο το βάρος του. Άλλωστε το βάρος ενός βιβλίου είναι το πιο εύκολο και το πιο όμορφο βάρος που μπορεί να αντέξει ένα χέρι.

Η υπόθεση, ένα αληθινό ταξίδι από εκείνα που μ' αρέσει να κάνω. Όχι ταξίδι αναψυχής, αλλά ταξίδι ζωής που, όπως όλα τα ταξίδια, έχει αρκετές δυσκολίες και χαράσσεται τόσο βαθιά μέσα σου που εντέλει σε κάνει έναν άλλον άνθρωπο. Γιατί ο άνθρωπος εξαρτάται λίγο κι από τον τόπο του. Μεταλλάσσεται σαν το χαμαιλέοντα καθώς το ένστικτο της επιβίωσης είναι πιο ζωντανό. Κι ο κάθε τόπος που επιλέγεις να ζεις, σου αλλάζει λίγο τις συνήθειες, οι εικόνες, οι λέξεις, η φύση, τα χρώματα, οι μυρωδιές, τα φαγητά του κάθε τόπου διαφέρουν και όλα μαζί σε αναγκάζουν να αλλάξεις κι εσύ.  

Οι σελίδες του βιβλίου σε μεταφέρουν στην πιο ιδιαίτερη και πολύπαθη ήπειρο αυτού του πλανήτη, την Αφρική και συγκεκριμένα σε πηγαίνουν μια βόλτα στον Κονγκό του 1960. Η οικογένεια Πράις μεταναστεύει εκεί, εγκαταλείπει όλες τις ανέσεις των ΗΠΑ καθώς ο Βαπτιστής πατέρας-αρχηγός έχει ιεραποστολή, πρέπει να μεταφέρει το λόγο του Κυρίου του σε όλους τους αμαρτωλούς και αδαείς κατοίκους του Κονγκό. Η γυναίκα του και οι τέσσερις, εντελώς διαφορετικές, όπως όλα τα αδέρφια, κόρες του αναγκαστικά ακολουθούν καθώς δεν έχουν δικαίωμα λόγου και άποψης. Παίρνουν κάτι λίγα από τα υπάρχοντά τους, όσα θεωρούσαν ότι θα είναι τα πιο απαραίτητα σε αυτή την άγνωστη γη και ξεκινούν το μακρύ ταξίδι και μαζί με αυτούς κι ο αναγνώστης. Σε κάθε κεφάλαιο μια κόρη αφηγείται τη δική της οπτική, τον δικό της χαρακτήρα. Η άγνωστη γη, οι άγνωστοι κάτοικοι και οι συνήθειες τους μας αποκαλύπτονται. Μια άλλη, τόσο διαφορετική από τη δική μας πραγματικότητα, μας αυτοσυστήνεται. Όλα τα δεδομένα καταρρίπτονται. Σπίτι χωμάτινο δίχως νερό, ρεύμα, τουαλέτα, πάτωμα. Γη που δεν καλλιεργείται, φύση που δεν τιθασεύεται. Άνθρωποι δίχως υγεία, μόρφωση, φαγητό, ρούχα που όμως επιβιώνουν με το δικό τους τρόπο. Ζώα που απειλούν τη ζωή σου, ακόμη κι εκείνα που νόμιζες ακίνδυνα γίνονται ο μεγαλύτερος εφιάλτης, ο οποιοσδήποτε μπορεί να πεθάνει από μια μύγα, από ένα κουνούπι ή από μια στρατιά πεινασμένων τεράστιων μυρμηγκιών. Και σαν να μην έφταναν όλα τα προβλήματα αυτής της χώρας υπάρχουν και τα ξένα συμφέροντα που ακόμη και αυτά βρίσκουν τη θέση τους στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Ξένοι σε μια ξένη γη, οι πρωταγωνιστές της ιστορίας, ο καθένας με διαφορετικό τρόπο, καταφέρνουν να επιβιώσουν και να ανακαλύψουν ποιοι εντέλει είναι και να απεξαρτηθούν από τα δεσμά τους.

Είναι φανερό ότι η συγγραφέας του βιβλίου περιγράφει την πραγματικότητα της χώρας γνωρίζοντας την. Φανταστικά πρόσωπα εμπλέκονται με αληθινά αλλά οι καταστάσεις που περιγράφονται δεν ανήκουν στη φαντασία. Η ίδια έζησε στο Βέλγικο Κονγκό την παιδική της ηλικία. Το βίωμα αυτό μας προσφέρει απλόχερα σε ένα ιδιαίτερα καλογραμμένο μυθιστόρημα.

Η Δηλητηριώδης Βίβλος είναι ένα μεγάλο βιβλίο που το εξώφυλλο του δεν είναι από εκείνα που συναντά κανείς συχνά. Κι όμως είναι ένα βιβλίο που αξίζει να βρεθεί στη σκέψη σου και στη βιβλιοθήκη σου. Αναμφισβήτητα, αξίζει να διαβαστεί και να ξαναδιαβαστεί.

Ώρα για εκδρομή

Τυχερός όποιος αγαπά να εξερευνά τα μέρη γύρω του και δεν ησυχάζει αν δεν πάει μια εκδρομή έστω κοντινή.  Τα χρήματα είναι ένας αρνητικός παράγοντας αλλά προσωπικά προτιμώ να στερηθώ πολλά για να κερδίσω μία εκδρομή, μια βόλτα σε νέα μέρη. Η Αθήνα συγκεντρώνει τα πάντα αλλά η επίσκεψη σε ένα νέο μέρος είναι κάτι το διαφορετικό. Κι υπάρχουν πολλά μέρη γύρω της που μπορεί να επισκεφθεί κάποιος ακόμη και αυθημερόν. Η Πελοπόννησος είναι ιδανικός προορισμός για τους κατοίκους της πρωτεύουσας, τόσο για το καλοκαίρι όσο για το χειμώνα. Καθώς τώρα το χειμώνα η θάλασσα δεν με πολύ συγκινεί, ένας ορεινός προορισμός είναι ότι πρέπει ειδικά κι αν έχει και λίγο χιόνι αλλά κι αν δεν έχει, το κρύο, το τζάκι, οι καμινάδες που αχνίζουν, τα έλατα, δημιουργούν ένα αγαπημένο χειμωνιάτικο σκηνικό. Στο κέντρο της Πελοποννήσου βρίσκεται ο νομός Αρκαδίας, ο οποίος συγκεντρώνει μερικά πανέμορφα χωριά στο ορεινά του, συγκεκριμένα στην επαρχία της Γορτυνίας. Ένα από αυτά, είναι η παραμυθένια Δημητσάνα που αν ακόμη δεν έχεις επισκεφθεί πρέπει να το κάνεις.

Παρένθεση για προσωπική ιστορία. Η Δημητσάνα είναι ένα μέρος που κάποτε είχα σκεφθεί ότι θα μπορούσα να μείνω μόνιμα εκεί. Το 2009 είχε ανακοινωθεί μια προκήρυξη που θα στελέχωνε ΓΑΚ και ιστορικές βιβλιοθήκες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας με αρχειονόμους, προκήρυξη που τελικά ποτέ δεν εκδόθηκε γιατί τη σταμάτησε η κρίση. Εγώ όμως είχα την ευκαιρία (που δεν μου ξαναδόθηκε από τότε) έστω και για ένα μικρό διάστημα να σκεφτώ ότι θα μπορούσα να διαλέξω ένα μέρος για μόνιμη εργασία. Κι όσο κι αν ακούγεται παράξενο, αυτό το μέρος είχα σκεφτεί κι ας μην το είχα ποτέ μου επισκεφθεί. Μου αρκούσε η ιστορία του για να αποφασίσω ότι θα ήθελα να μείνω εκεί για πάντα.

Η Δημητσάνα απέχει από την Τρίπολη 48 χλμ. κι από την Αθήνα 200 χλμ., ενώ ο ταξιδιώτης που έρχεται από την Αθήνα θα έχει την ευκαιρία να περάσει και να δει μερικά ακόμη όμορφα χωριά όπως το Λεβίδη και τη Βυτίνα με το χιονοδρομικό κέντρο δίπλα της. Μα πιο αρχοντική από όλα είναι αναμφισβήτητα  η Δημητσάνα, πρωτεύουσα της επαρχίας άλλωστε, με 340 κάτοικους σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.000 μ. κι είναι απίστευτα γραφική, με τα πανέμορφα πετρόκτιστα αρχοντικά, ανακαινισμένα στο σύνολό τους, με τα λιθόστρωτα δρομάκια να περπατήσεις. Έχει κι ορισμένα σπουδαία αξιοθέατα, φυσικά πρώτο και καλύτερο η ιστορικότατη βιβλιοθήκη της, η οποία ιδρύθηκε το 1764 και συστεγάζεται μαζί με το δημοτικό σχολείο σε ένα ιστορικό κτίριο που στέγαζε τη Σχολή της Δημητσάνας μέρος της οποίας ήταν και η βιβλιοθήκη. Παρόλο που κατά τη διάρκεια της Επανάστασης οι σελίδες των βιβλίων της χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή φυσιγγίων, σήμερα αριθμεί περισσότερα από 35.000 τεκμήρια μεταξύ αυτών και σπάνιες εκδόσεις ενώ διαθέτει και τμήμα χειρογράφων με 200 κώδικες και λυτά έγγραφα. Είναι ανοιχτή Τρίτη με Σάββατο και δυστυχώς εγώ πήγα την Κυριακή που ήταν κλειστή. Έκατσα όμως στα παγκάκια απ' έξω να θαυμάσω το κτίριο, τη θέα και κλεφτά με φαντάστηκα να εργάζομαι εκεί, να ανεβαίνω αυτά τα σκαλιά για να... ξύπνησα με σκοπό να συνεχίσω τη βόλτα.

Ένα ακόμη αξιοθέατο είναι το αρχοντικό στο οποίο γεννήθηκε ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε', ενώ μετά τον οικισμό βρίσκεται το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, ένα από τα εννέα άκρως εντυπωσιακά θεματικά μουσεία της τράπεζας Πειραιώς. Εδώ έχουν αξιοποιηθεί κι έχουν αποκατασταθεί υδατοκίνητες εγκαταστάσεις και μηχανήματα που χρησιμοποιούσαν ανέκαθεν οι κάτοικοι της περιοχής εκμεταλλευόμενοι τα νερά του Λούσιου ποταμού. Ο επισκέπτης μπορεί να δει πως δούλευαν με τη δύναμη του νερού αλευρόμυλοι, ρακοκάζονα, βυρσοδεψεία αλλά και μπαρουτόμυλοι. Φυσικά υπάρχουν πολλές γουστόζικες καφετέριες ορισμένες με θέα στα βουνά και πολλές ταβέρνες που όπως σε όλα τα τουριστικά μέρη είναι πολύ ακριβές κάτι που δεν εξαργυρώνεται με την ποιότητα του φαγητού που προσφέρουν. 

Μετά από εννέα χιλιόμετρα βρίσκεται ένα ακόμη χωριό που είναι ακόμη πιο όμορφο και σε κάνει να απορείς πως μπορεί να βρίσκεται το ένα δίπλα στο άλλο. Η Στεμνίτσα είναι κι αυτή κτισμένη στο όρος Μαίναλο στα 1.080 μ. Καθώς μπαίνεις στην πόλη έχεις την ευκαιρία να τη θαυμάσεις πανοραμικά και να αγναντέψεις τις απότομες βουνοκορφές που την περιτριγυρίζουν. Στην πλατεία κάτω από  το περίτεχνο καμπαναριό μπορείς να πιείς έναν καφέ αν σ' αφήσουν οι μυρωδιές από το κρέας που ψήνεται στα κάρβουνα. Κι αν η Δημητσάνα έχει τη βιβλιοθήκη εδώ υπάρχει η δραστήρια Σχολή Αργυροχρυσοχοΐας που λειτουργεί από το 1976 ενώ σήμερα είναι ΙΕΚ που αποσπά βραβεία και φέρνει νέους ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους έχουν ανοίξει τα μαγαζιά με τα κοσμήματα της Στεμνίτσας συνεχίζοντας μια παράδοση που κρατά από τους μεταβυζαντινούς χρόνους. Υπάρχει ακόμη το Λαογραφικό Μουσείο της που ξεκίνησε να λειτουργεί το 1985 που είναι ανοικτό όλα τα πρωινά εκτός της Τρίτης.

20 χλμ. μετά τη Στεμνίτσα βρίσκεται η λιγότερο τουριστική και πιο ήσυχη Καρύταινα που απέχει 70 χλμ. από την Καλαμάτα. Ο επισκέπτης που έρχεται από την Καλαμάτα έχει την ευκαιρία να δει τις εγκαταστάσεις του ΑΗΣ Μεγαλόπολης, να δει τα τεράστια φουγάρα που δημιουργούν ψεύτικα σύννεφα, τους ατέλειωτους λόφους από λιγνίτη που ετοιμάζεται να καεί για να προσφέρει ρεύμα. Μέσα από κακοσυντηρημένους δρόμους αλλά με όμορφη θέα βλέπεις μπροστά σου την Καρύταινα και το εντυπωσιακό, τουλάχιστον από μακριά, κάστρο της χτισμένο στην κορυφή του λόφου πάνω από τον οικισμό. Αυτή η πανοραμική θέα της που έχει ο επισκέπτης που φθάνει στην Καρύταινα βρίσκονταν αποτυπωμένη στο παλιό χαρτονόμισμα των 5.000 δρχ. Γεμάτη φρεσκοανακαινισμένα πέτρινα αρχοντικά που όμως στην πλειοψηφία τους μοιάζουν άδεια και ακατοίκητα περπατάς τα καλντερίμια της και νιώθεις ότι κάνεις ένα ακόμη ταξίδι στο χρόνο και στην ιστορία. Δίπλα της ο Αλφειός ποταμός που την κάνει ιδανικό προορισμό και για το καλοκαίρι για όσους αρέσκονται στο ράφτινγκ.

Τέτοια όμορφα μέρη έχει λοιπόν η ορεινή Αρκαδία και φυσικά δεν είναι μόνο τα χωριουδάκια αυτά που εγώ επισκέφθηκα για δεύτερη φορά ανήμερα των Χριστουγέννων, τα οποία βέβαια είναι και τα πιο διάσημα και συγκεντρώνουν τον περισσότερο κόσμο τις Κυριακές και τις αργίες. Ακόμη, αξίζουν και οι βόλτες στα βουνά με την ιδιαίτερη χλωρίδα με τα ελατοδάση και τα ποτάμια που τα διασχίζουν καθώς κι η επίσκεψη στις διάφορες ιστορικές μονές. Πάρτε τα βουνά λοιπόν γιατί αξίζει.

Τα βιβλία της βαλίτσας

Τα βιβλία ταξιδεύουν όπως και οι άνθρωποί τους. Στριμώχνονται σε βαλίτσες μπαίνουν, σε αεροπλάνα, καράβια, αυτοκίνητα και από τη μία στιγμή στην άλλη βρίσκονται σε άλλη χώρα, τοποθετούνται σε ξένα ράφια, ακούνε διαφορετικούς ήχους αλλά πάντα τα καλύπτει η ίδια σκόνη, αναπόφευκτα. Ξέρουν ότι είναι σπουδαία, καταλαβαίνουν ότι επιλέχθηκαν με μεγάλη προσοχή και ότι θα διαβαστούν με ευλάβεια. Βεβαίως, στα ξένα μέρη είναι ακόμη πιο πολύτιμα καθώς είναι μοναδικά. Είναι που είναι γραμμένα σε μια σπάνια γλώσσα.
Καταλαβαίνουν κιόλας ότι επιβαρύνονται και με ένα δύσκολο έργο. Οφείλουν να κρατήσουν καλή συντροφιά στον κάτοχό τους, να διαρκέσουν όσο το δυνατόν περισσότερο και να προσφέρουν τη μεγαλύτερη δυνατή παρηγοριά τις ώρες που θα αισθάνεται εκείνη την αβάσταχτη μοναξιά της ξενιτιάς να τον πλακώνει. Για φαντάσου να έχουν κάνει όλα αυτό το ταξίδι, να έχουν σχεδόν τσαλακωθεί με τις τόσες αναταράξεις και με το που θα φτάσει εκείνη η σωτήρια ώρα να ελευθερώσουν τις λέξεις τους, να νιώσουν ότι ο αναγνώστης τους βαριέται. Σίγουρα αυτός θα σκεφτεί ότι έπρεπε να είχε επιλέξει για συνταξιδιώτη κάποιο άλλο βιβλίο, ίσως εκείνο το άλλο που γλυκοκοίταγε στο βιβλιοπωλείο όταν με τις ώρες τα κρατούσε δίπλα δίπλα και έστεκε αναποφάσιστος.
Ποιο βιβλίο θα ήθελε να βρεθεί σε αυτήν την θέση και ποιος αναγνώστης...
Εντελώς αγχωμένα έμειναν να περιμένουν για εκείνη την ώρα της αποκάλυψης και κρυφοκοίταγαν ζηλόφθονα τον ιδιαίτερο πράσινο φίλο τους που είχε ήδη ξεκινήσει να διαβάζεται, να ξαπλώνει στο κρεβάτι, να τεντώνεται, να ξεφυλλίζεται, να αράζει πότε στον καναπέ και πότε στο μαξιλάρι. Ιδιαίτερος γιατί δεν τον είχαν συναντήσει σε κάποιο βιβλιοπωλείο, μάλλον ή ήταν νεοτυπωμένος ή πολύ σπάνιος. Είχε και περίεργο όνομα, άκου Ρωμανός ο ψηφωτής στη Ραβέννα και άλλες βυζαντινές διηγήσεις. Αλλά σίγουρα θα είχε κάτι το πολύ ιδιαίτερο για να ήταν το πρώτο βιβλίο που ξεκίνησε ο κάτοχός τους, δεν εξηγείται αλλιώς.
Όμως βλέπεις, άλλες οι βουλές του Αλλάχ και τίποτα από όλα αυτά που φαντάστηκαν δεν έγινε. Αντ' αυτού έμειναν μόνα τους. Μετά από πολυήμερη αναμονή στριμώχτηκαν πάλι σε μια βαλίτσα και εκ του αποτελέσματος κατάλαβαν ότι ταξίδεψαν το ταξίδι της επιστροφής. Βρέθηκαν από εκεί που ξεκίνησαν, ευτυχώς όχι πάλι στο βιβλιοπωλείο αλλά σε ένα πηγμένο πράγματα σπίτι. Τους έφυγε ένα μεγάλο άγχος, γιατί άκουγαν γνώριμες λέξεις που σημαίνει ότι δεν ήταν πια μοναδικά, επιφορτισμένα με το δύσκολο έργο της απολαυστικής ανάγνωσης, ένιωθαν όμως κι ότι είχαν χάσει και ένα μέρος από τη σπουδαιότητα τους.
Παρ' όλ' αυτά συνεχίζουν να βρίσκονται σε μια μισοανοιγμένη βαλίτσα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, βλέπουν τον άνθρωπό τους να διαβάζει ένα νέο βιβλίο.
Ή ο κάτοχος τους είναι τρελός ή ετοιμάζονται για νέο ταξίδι ή και τα δύο... αλίμονο!

Ο φόβος για το όμορφο

Είναι ό, τι πιο όμορφο έχω αντικρίσει. Αυτή η Πόλη είναι κάτι το διαφορετικό. Ένας απίστευτος συνδυασμός Ανατολής και Δύσης. Ιδιαίτερο αστικό τοπίο, μεγαλειώδες, αυθεντικό, διαχρονικό. Ξεχειλίζει ιστορία, κάθε σοκάκι, κάθε κτίριο, κάθε γέφυρα, ακόμη κι αυτή η θάλασσα είναι αναπόσπαστο κομμάτι ιστορίας. Αιματοβαμμένη. Το απόγευμα που δύει ο ήλιος, τότε είναι που τα χρώματα φαίνονται καλύτερα. Η Κωνσταντινούπολη είναι ένα μείγμα πολλών, όλοι οι πολλοί που πέρασαν, άφησαν εκεί από ένα κομμάτι τους που δεν μπορεί να κρυφτεί από έναν παρατηρητικό ταξιδιώτη ή κάτοικο. Το συναντάς σε κάθε σου βήμα. Και πάντα εκπλήσσεσαι. Από την ομορφιά που δείχνει να μην έχει τέλος.

Η Πόλη αυτή είναι οι λαοί που φιλοξενεί στους κόλπους της, οι θρησκείες τα έθιμα και τα φαγητά τους, είναι τα τζαμιά που συνορεύουν με τις ορθόδοξες εκκλησίες, οι ουρανοξύστες με τις ξύλινες παράγκες, είναι οι μυρωδιές των μπαχαρικών, του τσαγιού και του ναργιλέ, είναι οι φωνές των ανθρώπων και οι κόρνες κάθε είδους οχήματος, μα περισσότερο από όλα είναι αυτή η θάλασσα. Η θάλασσα που αγκαλιάζει όλο το αστικό τοπίο, μπαίνει μέσα του και γλύφει το καυσαέριο, δέχεται μέσα της κάθε ξεπερασμένη ανάγκη των κατοίκων, μεταφέρει σκουπίδια και ανθρώπους και συνεχίζει να επιβιώνει προσφέροντας τροφή και ευχαρίστηση. Αν αφαιρεθεί κάτι από όλα αυτά θα χαθεί ένα σημαντικό κομμάτι.

Όμως, έχω μάθει να τρομάζω με την τόση ομορφιά, είτε είναι από ανθρώπους είτε από αντικείμενα είτε από ιδέες. Κουβαλάνε πάνω τους μια αγέρωχη αυτοπεποίθηση, σαν να μπορούν να συντρίψουν οτιδήποτε δεν μπορεί να σταθεί στο ύψος τους. Ίσως να έχει την ίδια αυτοπεποίθηση και κάποιος που ηγείται μια χώρα που συμπεριλαμβάνει ένα τόσο μεγάλο και τόσο ιστορικό σταυροδρόμι πολιτισμών ή ίσως απλά να προσπαθεί να φαίνεται ότι είναι ισάξιος της.

Ίσως ο φόβος να υποδηλώνει κύρος στο μυαλό κάποιου. Όμως σε εμένα δεν ταιριάζει.
Επιστροφή στο τώρα αγκαλιά με τις φωτογραφίες του χτες. Φωτογραφίες που απεικονίζουν ένα μικρό μέρος της αυθεντικής ομορφιάς ενός τόπου που σχεδόν έκανα σπίτι μου.

Ωραίες αναμνήσεις μιας Πόλης που φτιάχτηκε για να φωτογραφίζεται και να αγαπιέται κι όχι για να τρομάζει τους κατοίκους της. Ίσως να επιστρέψω πάλι όταν τα πνεύματα θα έχουν ηρεμήσει.

Προετοιμασίες για την Πόλη

Το δεύτερο βιβλίο Τούρκου συγγραφέα που διαβάζω και εκτυλίσσεται στην όμορφη Κωνσταντινούπολη. Μετά το εξαιρετικό βιβλίο του Παμούκ, για το οποία είχα γράψει εδώ, σειρά είχε το νέο βιβλίο του Ahmet Ümıt "Έγκλημα στο Πέρα" (που είχα την τύχη να διαβάσω καθώς ένας ευγενικός κύριος το δώρισε στη δημόσια βιβλιοθήκη), ένα νουάρ μυθιστόρημα με τη συνηθισμένη υπόθεση αλλά όχι με την αγωνία των αστυνομικών μυθιστορημάτων.
Η υπόθεση είναι απλή.
Βρισκόμαστε στη χειμωνιάτικη χιονισμένη Κωνσταντινούπολη, στην πρώην ακμάζουσα ελληνική γειτονιά Ταρλάμπασι που τώρα βασιλεύει το έγκλημα γίνεται ένας φόνος το οποίο αναλαμβάνει να ερευνήσει ο αστυνόμος Νεβζάτ με τον βοηθό του Αλή. Ο ένας φόνος ακολουθείται από άλλους, με τον αστυνόμο να μην μπορεί να βρει τη λύση και να βρίσκεται μπλεγμένος σε δύσκολες υποθέσεις με πρωταγωνιστές τη μαφία που κυριαρχεί στην περιοχή.
Αν και τα πολλά ονόματα και τα πολλά πρόσωπα που εμπλέκονται στην υπόθεση με κούρασαν με αποτέλεσμα να μην μπορώ να ακολουθήσω το αστυνόμο στην εύρεση του/ των δολοφόνου/ ων, κατάλαβα πως ούτως ή άλλως δεν ήταν αυτή η βασική επιθυμία του συγγραφέα, γι' αυτό και το βιβλίο ξεχωρίζει από τα συνηθισμένα νουάρ. Μέσα από τα εγκλήματα που φαίνεται να μην έχουν τέλος, ο Ουμίτ παρουσιάζει την σκληρή αλήθεια της όμορφης μεγαλούπολης που δεν είναι άλλη από την απερισκεψία των κατοίκων της και η τάση τους να ξεχνούν.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι όλη η υπόθεση τοποθετείται στην γειτονία των Ελλήνων και των Αρμένιων που μετά τα Σεπτεμβιανά και τον βίαιο διωγμό τους, ξέπεσε με αποτέλεσμα σήμερα να είναι η πλέον κακόφημη συνοικία που συγκεντρώνει μαφία, ναρκωτικά, πορνεία και τους δυστυχισμένους ανθρώπους που εμπλέκονται σε όλα αυτά (περισσότερα για τη γειτονιά μπορείτε να διαβάσατε εδώ). Παράλληλα, στο όνομα της ανάπλασης, προστέθηκε άλλος ένας λόγος για να τυραννά την πολύπαθη γειτονιά, οι αγοραπωλησίες των εγκαταλειμμένων σπιτιών, ακόμη καπνισμένων από τις φωτιές, που ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική. Σαν η περιοχή να μην μπορεί να ξεχάσει τις μαύρες στιγμές της ιστορίας της Πόλης. Μαζί με αυτήν φαίνεται να μην μπορούν να ξεχάσουν και ορισμένοι κάτοικοι γνώστες της αλήθειας. Τόσο ο Παμούκ όσο και ο Ουμίτ αναφέρονται στα γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου 1955 ως οι πιο ντροπιαστικές ημέρες που έζησε η Πόλη.

Ο πρωταγωνιστής της μυθ-ιστορίας, ο Νεβζάτ μπέη, είναι ερωτευμένος με την Ευγενία, Ρωμιά, τυχαίνει τις ημέρες που εξιχνιάζονται τα εγκλήματα να την έχουν επισκεφθεί συγγενείς από την Αθήνα, παλιοί κάτοικοι της Πόλης που έφυγαν μετά τα αποτρόπαια γεγονότα. Ο συγγραφέας δίνει λόγο στη θεία Φωφώ, η οποία εξιστορήσει με θλίψη τα όσα έζησε. Και καταλήγει η θεία Φωφώ, που μπορεί να είναι και η δική μου θεία:
"Τα σπίτια μας είναι εδώ, οι τάφοι των προγόνων μας είναι εδώ, η ψυχή μας είναι εδώ, αλλά εμείς πήγαμε στην εξορία. Οριστική εξορία... Καλά, εμάς εξόρισαν, μας έδιωξαν και τι έγινε; Πολύ το χάρηκαν; Η χώρα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη; Η πόλη είδε μεγάλη ακμή και ευημερία; Αντιθέτως, έγινε χειρότερα δυστυχώς. Θα είδες την απελπιστική κατάσταση του Ταρλάμπασι. Ξεχειλίζει η φτώχια, η διαφθορά, η ξεδιαντοπιά κάθε είδους. Ένα αλλόκοτο πράγμα στην καρδιά της πόλης. Λες και κάποιος την καταράστηκε την αγαπημένη μου συνοικία."
Τέσσερις σελίδες που φανερώνουν ότι οι αληθινοί κάτοικοι αυτής της Πόλης δεν έχουν καταφέρει να ξεχάσουν τη δυστυχία που σκόρπισαν ορισμένοι φανατισμένοι (ευτυχισμένος ο λαός που δεν έχει τέτοιους).
Και πράγματι δεν έχουν ξεχάσει, το είδα, το έζησα, σε όσους με αγκάλιασαν βλέποντας σε εμένα τους Έλληνες φίλους που έχασαν. Αυτούς όλους τους ανθρώπους θα πάω να ξανασυναντήσω. Η επόμενη ανάρτηση θα είναι από την καλοκαιρινή, πολυπολιτισμική Ιστανμπούλ με τα ωραία χρώματα. Ανυπομονώ.

Καιρός για διακοπές

Τα περίεργα και δύσκολα χρόνια που διανύουμε δημιουργούν νέες καταστάσεις που κοντεύουν να γίνουν ρουτίνα καθώς η χώρα αδυνατεί να φύγει από το οικονομικό αδιέξοδο που της έχει επιβληθεί. Ο άνθρωπος όμως είναι κάτι σαν χαμαιλέοντας και προσαρμόζεται σε όποιο κομμάτι γης κι αν τον ακουμπήσουν. Έτσι κι εγώ, όπως κι άλλοι της ηλικίας μου, προσαρμοζόμαστε στο μόνιμο καθεστώς εργασιακής και οικονομικής αβεβαιότητας, ανασφάλειας και μετακίνησης.

Ένα παράδειγμα σε αυτό το εργασιακό καθεστώς είναι οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί. Κάθε καλοκαίρι, εδώ και οχτώ χρόνια μένουν άνεργοι, κάνουν αίτηση και κάποια στιγμή, άγνωστο πότε, τους ζητούν εντός τριών ημερών να παρουσιαστούν στο νομό που έχουν επιλεγεί και τους τοποθετούν σε κάποια σχολική μονάδα για να εργαστούν μέχρι τον Ιούνιο και μετά πάλι από την αρχή. Κι έτσι ζουν χιλιάδες Έλληνες, χωρίς σταθερό μέρος διαμονής, μαθαίνοντας να προσαρμόζονται σε όποιο εργασιακό περιβάλλον τους ανοίξει την πόρτα τους για λίγο. Μαθαίνουμε βέβαια και να απολαμβάνουμε αυτόν τον διαφορετικό εργασιακό τουρισμό όπως τον έχω ονομάσει.

Έτσι λίγο πριν φτιάξω πάλι βαλίτσες για να επιστρέψω από εκεί που ήρθα, θα σας παρουσιάσω ένα πανέμορφο μέρος που αξίζει να επισκεφθείτε κάποια στιγμή στη ζωή σας, πλησιάζει και το τριήμερο του Άγιου Πνεύματος και είναι ό, τι πρέπει για όσους θέλουν να αποδράσουν από την Αθήνα.

Ο επίγειος παράδεισος μου βρίσκεται στη Μεσσηνία ονομάζεται Πολυλίμνιο κι απέχει 31 χιλιόμετρα από τη πρωτεύουσα τον νομού, στο δρόμο που ενώνει την Καλαμάτα με την Πύλο. Ο νέος δρόμος που δημιουργήθηκε δίνει τη δυνατότητα στους Αθηναίους να βρεθούν στην Καλαμάτα σε 2.30 ώρες και να πληρώσουν βέβαια τα πανάκριβα διόδια (13 ευρώ), αλλά ο πανέμορφος αυτός νομός αξίζει. Είναι ο καταπράσινος Ταΰγετος με τα πολλά μονοπάτια πεζοπορίας που όλα οδηγούν σε υπέροχα ποτάμια, είναι οι πεντακάθαρες παραλίες, είναι η Μάνη με την Καρδαμύλη και την Στούπα, είναι η Πύλος, η Μεθώνη, η Κορώνη, η Κυπαρισσία είναι και το ιδιαίτερο Πολυλίμνιο που θα γεμίσουν τον ταξιδιώτη εικόνες.

Το Πολυλίμνιο είναι ένα μέρος που παρόμοιο του δεν έχω ξανά αντικρίσει σε όλη την Ελλάδα, ιδανικό για δροσερό μπάνιο σε γλυκά νερά το καλοκαίρι αλλά και για πεζοπορία δίπλα στους ήχους του νερού που κυλάει τις ηλιόλουστες μέρες των άλλων εποχών.

Ακολουθώντας τις ταμπέλες περνάμε το χωριό Καζάρμα, φτάνουμε στο χωριό Χαραυγή, αφήνουμε το αυτοκίνητο στο πάρκινγκ, κατηφορίζουμε τον χωματόδρομο (περίπου 300 μ.) και φτάνουμε στον καταπράσινο παράδεισο για να ξεκινήσουμε την πεζοπορία (3 χμ.) και να ανακαλύψουμε όλες τις λίμνες που δημιουργούνται από τα ορμητικά νερά του φαραγγιού. Το μέρος πρόσφατα αξιοποιήθηκε και δόθηκε η ευκαιρία να γίνει προσπελάσιμο από όλους. Στο μονοπάτι έχουν τοποθετηθεί ξύλινες γεφυρούλες αλλά και μεταλλικά στηρίγματα που σου επιτρέπουν και σε παροτρύνουν να συνεχίσεις την πεζοπορία και να δεις όλες τις μαγικές λίμνες που η καθεμία έχει και διαφορετικό όνομα Μαυρολίμνα, Κάδη, Καδούλα, του Ιταλού, του Τυχερού κ.λπ.

Έχω περπατήσει εκεί όλες της εποχές, τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού έχει, όπως είναι λογικό, πολύ κόσμο. Η σκιά της πλούσιας βλάστησης σου επιτρέπει να πεζοπορήσεις χωρίς κανένα πρόβλημα, ενώ ο ήχος του νερού καλύπτει κάθε σου σκέψη. Τον περισσότερο κόσμο τον συγκεντρώνει η μεγαλύτερη λίμνη, η Καδούλα που έχει σχήμα καρδιάς κι έναν εκπληκτικό καταρράκτη 25 μέτρων, ενώ γύρω γύρω έχει βράχια για να βουτήξεις στα κρύα νερά άμεσα χωρίς να σε νοιάζει τίποτα.

Στο πάρκο του Θερβάντες

Κι αφού περάσεις την υπερσύγχρονη γέφυρα, το αρχιτεκτονικό θαύμα που ενώνει τη δυτική Πελοπόννησο με την ηπειρωτική Ελλάδα (καλύτερα να περάσεις από δίπλα, από τον παλιό καραβίσιο δρόμο, καθώς αυτή η γέφυρα δημιουργήθηκε για να τη θαυμάζεις και όχι να τη χρησιμοποιείς), θα φτάσεις Αντίρριο και θα στρίψεις δεξιά με κατεύθυνση τη Ναύπακτο. Δεύτερη φορά που επισκέπτομαι αυτήν την παραμυθένια πόλη που κάθε γραφικό σοκάκι της μυρίζει ιστορία. Ακόμη και αν είναι αργία κι είναι όλα κλειστά, αξίζει να περιπλανηθείς στα πλακόστρωτα καλντερίμια και να θαυμάσεις την αρχιτεκτονική των παραδοσιακών πετρόκτιστων σπιτιών, αυτά τα υπέροχα σπίτια που πάντα ζηλεύω τους τυχερούς ιδιοκτήτες. Από το ενετικό λιμάνι να ανηφορίσεις προς το ρολόι του Σεραφείμ και να απολαύσεις την πανοραμική θέα της πόλης και του κόλπου έως τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου. Αν αντέχεις το περπάτημα, μπορείς να συνεχίσεις την ανηφορική διαδρομή έως το καλοδιατηρημένο κάστρο που βρίσκεται στην κορυφή του λόφου και περιστοιχίζεται από πευκόδασος. Κι από εκεί πίσω πάλι στο λιμάνι.

Στο ενετικό λιμάνι της Ναυπάκτου βρίσκεται το άγαλμα του αγαπημένου Ισπανού συγγραφέα Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Στις 7/10/1571 ο συγγραφέας του Δον Κιχώτη συμμετείχε σε μια από τις σημαντικότερες ναυμαχίες της παγκόσμιας ιστορίας, τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, πολεμώντας κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αν και βαριά άρρωστος με υψηλό πυρετό προτίμησε να πολεμήσει και δέχτηκε δύο τραύματα ένα στο στήθος και ένα στο αριστερό χέρι. Το άγαλμα που η λιγνή φιγούρα θυμίζει περισσότερο τον ήρωά του, φέρει το δεξί χέρι ανασηκωμένο διότι είναι το χέρι που σώθηκε από τη μάχη, το χέρι που χρησιμοποίησε για να γράψει ένα από τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το άγαλμα του Θερβάντες δεσπόζει στη δεξιά πλευρά του λιμανιού ενώ ο χώρος ονομάστηκε πάρκο Θερβάντες. Σε μαρμάρινες επιγραφές βρίσκεται το χρονικό της ναυμαχίας. 

Η βόλτα σε μία από τις πιο όμορφες πόλεις της Ελλάδος γίνεται καλύτερη μαθαίνοντας τις δονκιχωτικές περιπέτειες του συγγραφέα. Τι κι αν πέρασαν κοντά 450 χρόνια;

Ταξίδι στις Βρυξέλλες

Και όταν λέμε ταξίδι εννοούμε βόλτες σε νέους δρόμους ανάμεσα σε ξένους ανθρώπους που μιλούν μια άλλη γλώσσα και έχουν διαφορετική κουλτούρα και νοοτροπία από αυτή που έχουμε συνηθίσει. Εννοούμε συνάντηση με ξενιτεμένους φίλους που όλο και πληθαίνουν. Εννοούμε ακόμη βόλτα στους χώρους τέχνης και πολιτισμού που είναι τα μουσεία και, ένεκα του επαγγέλματος, οι βιβλιοθήκες. Τώρα αν αυτοί οι χώροι είναι κλειστοί λόγω μιας αόρατης απειλής, ατύχησες, αλλά τι να κάνεις που δεν μπορείς να τα προβλέπεις όλα όταν οργανώνεις ένα ταξίδι.

Υπάρχουν βέβαια και τα βιβλιοπωλεία, γιατί η όποια λόξα ταξιδεύει μαζί με εσένα.

Το Cook & Book είναι ένα πολύ ιδιαίτερο βιβλιοπωλείο που επισκέφτηκα στο σύντομο ταξίδι αναψυχής στην πρωτεύουσα του Βελγίου. Βρίσκεται, δικαίως, στα είκοσι πιο όμορφα βιβλιοπωλεία του κόσμου που παρουσιάζονται εδώ, ανάμεσά τους και ένα ελληνικό, το Ατλαντίς της Σαντορίνης που κάποια στιγμή θα ήθελα να επισκεφτώ.

Το όνομά του παραπέμπει σε βιβλιοπωλείο που εξειδικεύεται σε βιβλία μαγειρικής, όμως είναι ένας πανέμορφος χώρος με ιδιαίτερη εσωτερική αρχιτεκτονική και διακόσμηση που συνδυάζει το καλό φαγητό και το βιβλίο. Ξενίζει λίγο το φαγητό μέσα σε ένα βιβλιοπωλείο αλλά άμα το καλοσκεφτείς δεν είναι και τόσο άσχημο να δοκιμάζεις ωραία φαγητά και παράλληλα να ενημερώνεσαι για τις νέες εκδόσεις. Εξάλλου τα μαγειρεία βρίσκονται σε απόσταση από τα βιβλία και χρησιμοποιούν υπερσύγχρονους εξαερισμούς χωρίς να ενοχλούν το άρωμα των φρεσκοτυπωμένων βιβλίων.   

Αποτελείται από δύο χωριστά κτήρια και από εννέα δωμάτια, κάθε δωμάτιο έχει διαφορετική θεματολογία βιβλίων και διαφορετική διακόσμηση. Ένα δωμάτιο συγκεντρώνει βιβλία στα αγγλικά με την ανάλογη διακόσμηση, έπιπλα βικτωριανής εποχής, φωτιστικά στα χρώματα της αγγλικής σημαίας. Ήταν το πιο ήσυχο και απόμερο δωμάτιο που επιλέξαμε να γεμίσουμε με τη φασαρία της δικής μας άγνωστης γλώσσας πίνοντας καφέ και όχι δοκιμάζοντας τα φαγητά, δυστυχώς.

Cook & Book λοιπόν, το ιδιαίτερο βιβλιοπωλείο που γνώρισα στις Βρυξέλλες την περίοδο που λόγω του τρομοκρατικού χτυπήματος στο Παρίσι ήταν όλα κλειστά και ο στρατός παραφύλαγε σε κάθε γωνιά της πόλης.

  

Το λιμάνι της Καλαμάτας

Ο Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967) το 1911 εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα η οποία ενέπνευσε  αρκετούς πίνακές του και πράγματι η ομορφιά αυτού του νησιού μπορεί να εμπνεύσει καλλιτέχνες, κυρίως η φύση και τα παλιά κτίρια. Θυμάμαι ζωγράφους να στήνονται σε διάφορα σημεία της πόλης και να προσπαθούν να απεικονίσουν στον καμβά την ομορφιά που έστεκε μπροστά τους, κυρίως το επιβλητικό φρούριο που από διάφορα σημεία της πόλης μαγεύει κατοίκους και επισκέπτες. Τα κυπαρίσσια που ψιλόλιγνα ξεχωρίζουν στις καταπράσινες βουνοκορφές της Κέρκυρας, ξεχωρίζουν στους πίνακές του που κάθε που τους αντικρίζω μου θυμίζουν το νησί.

Το 1911 φιλοτέχνησε το Λιμάνι της Καλαμάτας.

Δεν ξέρω γιατί επέλεξε το μέρος αυτό, αλλά ρομαντικά θέλω να σκέφτομαι ότι ο Κ. Παρθένης περιπλανήθηκε στην πόλη αυτή και επέλεξε το πιο εντυπωσιακό μέρος, το μέρος με το περισσότερο μπλε που γαληνεύει τους ανθρώπους. Η προβλήτα του λιμανιού της Καλαμάτας, εκεί που ξεκινάει το λιμάνι της πόλης και εκεί που τελειώνει η εντυπωσιακή παραλία της.

Έναν αιώνα μετά η προβλήτα στέκει ακόμα εκεί, ίσως με κάποιες διαφορές που δεν μου επιτρέπουν να φωτογραφίσω ό,τι απεικονίζει ο πίνακας.

Παραμένει το ιδανικότερο σημείο για βόλτα, χαλάρωση και αγνάντι.

Τον πίνακα του Παρθένη μπορεί κανείς να τον χαζέψει από κοντά, να ακολουθήσει τις πινελιές του, στην Εθνική Πινακοθήκη.

Ο πίνακας του Παρθένη μπορεί να ζωντανέψει μπροστά σου αν βρεθείς στην προβλήτα στο λιμάνι της Καλαμάτας και τύχει να περάσει ένα λευκό ιστιοφόρο.