Σχηματικά και γενικά εντελώς, πρώτα έρχονται οι εικόνες αυτές καθαυτές, μετά οι εικόνες αποκτούν και συμπληρωματικά νοήματα, διηγούνται κοινές συλλογικές ιστορίες, μετά συμβολοποιούνται, μετά γίνονται εικονογράμματα και ηχογράμματα με πολλές φωνές σε διάφορες γλώσσες, μετά γίνονται κείμενο, κρατώντας μια μακρινή μόνο ανάμνηση της ζωγραφικής τους υπόστασης καθώς είναι πειθαρχημένα γραμμικά, μετά τα κείμενα παλεύουν με τις εικόνες και συνυπάρχουν και ορισμένες φορές τις νικάνε. Όμως τα κείμενα, σαν δαμασμένες και υποταγμένες εικόνες που υπηρετούν την ανθρώπινη σκέψη, δεν τις αποχωρίζονται, αντίθετα αποζητούν την συντροφιά τους.
Οι εικόνες μπορεί να είναι απεικονίσεις, ζωγραφιές κάθε λογής, αρχικά χειρόγραφες, μικρογραφίες, ξυλογραφίες, λιθογραφίες, γκραβούρες, μαυρόασπρες, επιχρωματισμένες, ένα σωρό τεχνικές έχουν δοκιμαστεί στο πέρασμα του χρόνου, και πάει λέγοντας έως την φωτογραφία και σήμερα τα ψηφιακά.
Όνειρο της φωτογραφίας ήταν ο ακριβής και μαζικός πολλαπλασιασμός της εικόνας όπως είχε καταφέρει η τυπογραφία να πολλαπλασιάζει τα κείμενα Και η πρόοδος των επιστημών, ειδικότερα της χημείας και της φυσικής, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εφεύρεσή της. Οι πατέρες της φωτογραφίας βγήκαν από τις τάξεις των ζωγράφων, λιθογράφων, χαρακτών, και χημικών. Οι πρώτοι χρήστες της φωτογραφίας ήταν οι τολμηροί ταξιδιώτες, οι εξερευνητές, οι δημοσιογράφοι, μα και οι αρχαιολόγοι, οι μελετητές της φύσης και άλλοι επιστήμονες.
Ο φωτογραφικός φακός ήρθε και προσέθεσε μια ματιά. Στο σημείο που επικεντρώνεται μεγιστοποιεί, αναδεικνύει, παραμορφώνει, μετατρέπει την ύλη, δίνει αξίες συναισθηματικές Ακινητοποιεί μέσα στον χρόνο, μιας και μπορούμε να ερχόμαστε και να επανερχόμαστε σε εκείνη την στιγμή της αιχμαλωσίας της εικόνας. Η ίδια εκείνη στιγμή βρίσκεται στην διάθεσή μας για πάντα. Μετατρέπει τα τρέχοντα, περαστικά στιγμιότυπα σε διαρκείς οντότητες. Κοντά στο ανθρώπινο μάτι κερδίζεται ένα επιπλέον, το μάτι του φακού, των ποικίλων φακών με δυνατότητες αλλιώτικες ο καθένας. Στρέφεται, εστιάζει (πυροβολεί) και αποτυπώνει.
Περί τα μέσα του 19ου αιώνα ο Φλωμπέρ με τον Καν πραγματοποίησαν ένα ταξίδι στην Αίγυπτο, την Νουβία, Παλαιστίνη και Συρία. Φωτογραφίες αυτού του ταξιδιού δημοσιεύτηκαν το 1852, «μια απ’ τις πιο ουσιαστικές καμπές της ιστορίας της φωτογραφία
ς, της ιστορίας του βιβλίου αλλά και της ιστορίας της τέχνης» (σ. 35). Στο σημείο αυτό τοποθετείται η γέννηση των λευκωμάτων, ειδικής κατηγορίας βιβλίων, που και σήμερα ακόμη κατέχουν σημαντική θέση στην εκδοτική παραγωγή. Το 1851 κυκλοφόρησαν περιοδικά φυλλάδια με εικονογραφημένες σελίδες, το περιοδικό Φως της Ηλιογραφικής Εταιρείας που προετοίμασαν το έδαφος για τα εικονογραφημένα κάθε είδους και περιεχομένου περιοδικά του 20ού αιώνα. Το 1900 εμφανίζεται η μόδα των επιστολικών δελταρίων, καρτ ποστάλ, μια μόδα που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής καθώς συνδύαζε της εικόνα στην μια όψη με τις ειδήσεις του αποστολέα από την άλλη, και διάρκεσε έως την ανακάλυψη και χρήση των νέων μέσων προσωπικής επικοινωνίας, του τηλεφώνου, αν μην πούμε για τις νέες τεχνολογίες. Αντικείμενο συλλεκτικό, κυκλοφορούν και σήμερα στα περίπτερα και στα μουσεία. Τα βιβλία, τα περιοδικά, οι εφημερίδες δημοσιεύουν φωτογραφίες και η όψη τους αλλάζει. Πλουτίζεται και ικανοποιεί περισσότερες αισθητικές αλλά και πνευματικές ανάγκες και αναζητήσεις. Οι φωτογραφίες ντύνουν τα κείμενα, λειτουργούν επεξηγηματικά, ενημερωτικά, πειστικά, απλά περιγραφικά, καλλιτεχνικά και διακοσμητικά.
Την ιστορία της φωτογραφίας βρήκα στο βιβλίο του Ιβάν Κριστ, Ο χρυσούς αιώνας της φωτογραφίας από τις εκδόσεις Αιγόκερως, μικρού μεγέθους με πολλές τεχνικές περιγραφές, στους σταθμούς, τα πρόσωπα και τις χρονιές, που μιλάει για την σχέση της φωτογραφίας με την ζωγραφική και με την τέχνη, για τα είδη της φωτογραφίας και την ανάπτυξή τους και τις πρώτες φωτογραφίες.
Να κλείσω με την ιστορία της συνάντησής μου με το βιβλίο. Σε ένα από τα παζάρια της πλατείας Κλαυθμώνος, τέλη Ιανουαρίου, πουλιόταν για 1,50€ αντί για 5,60€ που κανονικά κάνει. Και εκείνη την ημέρα επένδυσα κυρίως σε πληροφορίες για την φωτογραφία και για φωτογράφους και έτσι, μπήκε στην σακούλα με τα βιβλιολάφυρα. Όμως, κατά κάποιο τρόπο το πρόδωσα πριν καν το περάσω από την πόρτα του σπιτιού μου. Ντράπηκα για αυτό, για το γυμνό στο εξώφυλλό του και τώρα, λυπάμαι. Όταν, βγαίνοντας από το μετρό, πάνω σε μια αναγνωριστική κουβέντα στην μέση του δρόμου έβγαλα για να δείξω το περιεχόμενο της σακούλας, αυτό το άφησα επίτηδες στον πάτο. Διαβάζοντάς το τις επόμενες ημέρες, πήρα πράγματα, έκανα και σκέψεις, τις παραπάνω και άλλες…
Οι εικόνες μπορεί να είναι απεικονίσεις, ζωγραφιές κάθε λογής, αρχικά χειρόγραφες, μικρογραφίες, ξυλογραφίες, λιθογραφίες, γκραβούρες, μαυρόασπρες, επιχρωματισμένες, ένα σωρό τεχνικές έχουν δοκιμαστεί στο πέρασμα του χρόνου, και πάει λέγοντας έως την φωτογραφία και σήμερα τα ψηφιακά.
Όνειρο της φωτογραφίας ήταν ο ακριβής και μαζικός πολλαπλασιασμός της εικόνας όπως είχε καταφέρει η τυπογραφία να πολλαπλασιάζει τα κείμενα Και η πρόοδος των επιστημών, ειδικότερα της χημείας και της φυσικής, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εφεύρεσή της. Οι πατέρες της φωτογραφίας βγήκαν από τις τάξεις των ζωγράφων, λιθογράφων, χαρακτών, και χημικών. Οι πρώτοι χρήστες της φωτογραφίας ήταν οι τολμηροί ταξιδιώτες, οι εξερευνητές, οι δημοσιογράφοι, μα και οι αρχαιολόγοι, οι μελετητές της φύσης και άλλοι επιστήμονες.
Ο φωτογραφικός φακός ήρθε και προσέθεσε μια ματιά. Στο σημείο που επικεντρώνεται μεγιστοποιεί, αναδεικνύει, παραμορφώνει, μετατρέπει την ύλη, δίνει αξίες συναισθηματικές Ακινητοποιεί μέσα στον χρόνο, μιας και μπορούμε να ερχόμαστε και να επανερχόμαστε σε εκείνη την στιγμή της αιχμαλωσίας της εικόνας. Η ίδια εκείνη στιγμή βρίσκεται στην διάθεσή μας για πάντα. Μετατρέπει τα τρέχοντα, περαστικά στιγμιότυπα σε διαρκείς οντότητες. Κοντά στο ανθρώπινο μάτι κερδίζεται ένα επιπλέον, το μάτι του φακού, των ποικίλων φακών με δυνατότητες αλλιώτικες ο καθένας. Στρέφεται, εστιάζει (πυροβολεί) και αποτυπώνει.
Περί τα μέσα του 19ου αιώνα ο Φλωμπέρ με τον Καν πραγματοποίησαν ένα ταξίδι στην Αίγυπτο, την Νουβία, Παλαιστίνη και Συρία. Φωτογραφίες αυτού του ταξιδιού δημοσιεύτηκαν το 1852, «μια απ’ τις πιο ουσιαστικές καμπές της ιστορίας της φωτογραφία
ς, της ιστορίας του βιβλίου αλλά και της ιστορίας της τέχνης» (σ. 35). Στο σημείο αυτό τοποθετείται η γέννηση των λευκωμάτων, ειδικής κατηγορίας βιβλίων, που και σήμερα ακόμη κατέχουν σημαντική θέση στην εκδοτική παραγωγή. Το 1851 κυκλοφόρησαν περιοδικά φυλλάδια με εικονογραφημένες σελίδες, το περιοδικό Φως της Ηλιογραφικής Εταιρείας που προετοίμασαν το έδαφος για τα εικονογραφημένα κάθε είδους και περιεχομένου περιοδικά του 20ού αιώνα. Το 1900 εμφανίζεται η μόδα των επιστολικών δελταρίων, καρτ ποστάλ, μια μόδα που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής καθώς συνδύαζε της εικόνα στην μια όψη με τις ειδήσεις του αποστολέα από την άλλη, και διάρκεσε έως την ανακάλυψη και χρήση των νέων μέσων προσωπικής επικοινωνίας, του τηλεφώνου, αν μην πούμε για τις νέες τεχνολογίες. Αντικείμενο συλλεκτικό, κυκλοφορούν και σήμερα στα περίπτερα και στα μουσεία. Τα βιβλία, τα περιοδικά, οι εφημερίδες δημοσιεύουν φωτογραφίες και η όψη τους αλλάζει. Πλουτίζεται και ικανοποιεί περισσότερες αισθητικές αλλά και πνευματικές ανάγκες και αναζητήσεις. Οι φωτογραφίες ντύνουν τα κείμενα, λειτουργούν επεξηγηματικά, ενημερωτικά, πειστικά, απλά περιγραφικά, καλλιτεχνικά και διακοσμητικά.Την ιστορία της φωτογραφίας βρήκα στο βιβλίο του Ιβάν Κριστ, Ο χρυσούς αιώνας της φωτογραφίας από τις εκδόσεις Αιγόκερως, μικρού μεγέθους με πολλές τεχνικές περιγραφές, στους σταθμούς, τα πρόσωπα και τις χρονιές, που μιλάει για την σχέση της φωτογραφίας με την ζωγραφική και με την τέχνη, για τα είδη της φωτογραφίας και την ανάπτυξή τους και τις πρώτες φωτογραφίες.
Να κλείσω με την ιστορία της συνάντησής μου με το βιβλίο. Σε ένα από τα παζάρια της πλατείας Κλαυθμώνος, τέλη Ιανουαρίου, πουλιόταν για 1,50€ αντί για 5,60€ που κανονικά κάνει. Και εκείνη την ημέρα επένδυσα κυρίως σε πληροφορίες για την φωτογραφία και για φωτογράφους και έτσι, μπήκε στην σακούλα με τα βιβλιολάφυρα. Όμως, κατά κάποιο τρόπο το πρόδωσα πριν καν το περάσω από την πόρτα του σπιτιού μου. Ντράπηκα για αυτό, για το γυμνό στο εξώφυλλό του και τώρα, λυπάμαι. Όταν, βγαίνοντας από το μετρό, πάνω σε μια αναγνωριστική κουβέντα στην μέση του δρόμου έβγαλα για να δείξω το περιεχόμενο της σακούλας, αυτό το άφησα επίτηδες στον πάτο. Διαβάζοντάς το τις επόμενες ημέρες, πήρα πράγματα, έκανα και σκέψεις, τις παραπάνω και άλλες…
6 σχόλια:
πολύ μου αρέσει αυτή η ανάρτηση
"Ηλιογραφική εταιρεία", πρώτη φορά που διάβασα κάτι σχετικό με αυτή, θα πρέπει να ήταν φοβερή πάντως!
ηλιογράφε ευχαριστώ για την καλημέρα του σχολίου σου! Φαντάσου πόσες εφευρέσεις, ιδέες έχουν υπάρξει και πόσες έχουν γνωρίσει επιτυχία και πόσες -στις οποίες άνθρωποι αφιέρωσαν την ζωή τους- δεν έχουν περπατήσει και τι ενδιαφ΄ρεον θα είχαν.
Καλημέρα!
Καλημέρα και από μένα.
Δύο πράγματα έχω να σχολιάσω με τη εικόνα/φωτογραφία και το βιβλίο. Το πρώτο έχει να κάνει με τα αρχιγράμματτα (την οπτικοποίηση των γραμμτάτων) που λειτουργούσε και αυτόνομα στο αγαπημένο ανθολόγιο των παιδικών/μαθητικών χρόνων. Μια ιδέα από τις πρώτες της τυπογραφίας (και όχι μόνο)που πολύ θα με ενδιέφερε να τη δω καταγεγραμμένη σε μία ιστορική μονογραφία με τις ταξινομήσεις και τα μοτίβα της.
Και αν το παραπάνω είναι εικόνα, σχετικά με τη φωτογραφία θα σταθώ σε ένα βιβλίο που με έχει αιχμαλωτίσει και αναφέρεται στα γκέτο της Βαρσοβίας. Είναι ένα λεύκωμα με απίστευτη δύναμη, όχι μόνο στη φρίκη που δείχνει, αλλά κυρίως σε αυτά που εκορίζει σε δεύτερο πλάνο, σε αυτά που υπονοεί στα βλέμματα των ανθρώπων. Η φωτογραφία κυρίαρχει εδώ δεν λειτουργεί σαν σαμπουάν που όταν το τελειώσεις πετάς το μπουκάλι, ούτε σαν συνοδεία ενός κειμένου. Νομίζω ότι όποτε η φωτογραφία καταφέρνει κάτι τέτοιο πλησιάζει την ανάγνωση της ποίησης: επανέρχεσαι σε αυτήν, ανακαλύπτεις καινούρια πράγματα σε κάθε ανάγνωση, εμπνέεσαι και σκέφτεσαι.
Υ.Γ.:Elli, φαίνεται 4-5 ποστ μετά πως μας αποκαλύπτεις και εσύ ένα αόρατο ράφι (ακόμη και αν αυτό είναι στον πάτο μιας σακκούλας)Καλό Σαββατοκύριακο
[διόρθωση στο σχόλιό μου]: όχι "εκορίζει", αλλά "εξορίζει"
Ενδιαφέρουσες πληροφορίες αλλά το πολύ ωραίο προσωπικό κείμενο τις επισκιάζει.
Μου άρεσε ιδιαίτερα.
Τα λευκώματα είναι αγαπημένα μου βιβλία. Αλλά και τα παιδικά με τις καταπληκτικές εικονογραφήσεις.
Μία από τις πρώτες μου αναρτήσεις,
ήταν για ένα πολύ ενδιαφέρον ένθετο
βιβλίο εφημερίδας, το "ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ - ΑΘΗΝΑ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ" όπου εκτός από τις συγκριτικές χρονικά φωτογραφίες ίδιων τόπων από το ίδιο σημείο παρμένες, περιέχονται εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους πρώτους φωτογράφους της Αθήνας καθώς κι ένα γλωσσάρι φωτογραφικών όρων και διαδικασιών τυπώματος των φωτογραφιών, με σχετική χρονική αναφορά. Οι εξαιρετικές συγγραφείς του βιβλίου αναφέρονται στην ανάρτηση που προανέφερα:
http://twinklestarblogspot.blogspot.com/2008/03/blog-post_29.html
Είμαι σίγουρη ότι θα το απολάμβανες και νομίζω ότι
μπορεί να βρεθεί εύκολα στην εφημερίδα.
Καληνύχτα:)
γιωργο κατσαμάκη το σχόλιό σου με τα όλα (που λένε). Το πρωτογράμματα, χειρόγραφα και τυπογραφικά, έχουν μακρά παράδοση μέσα στα κείμενα. Τα στολίζου και τα αρχίζουν. Το βάζω στα υπόψη για βιβλιοθέμα γιατί αληθινά έχει ενδιαφέρον. Το λεύκωμα της Βαρσοβίας έχει δύναμη, βγάζει ποίηση, πράγματα με άλλα λόγια. Το κακό είναι ότι και σήμερα ο φωτογραφικός φακός βρίσκει ένα σωρό παρόμοια θέματα να τραβήξει σε όλον τον κόσμο.
Αόρατο ράφι, χμμ, καταχωνιασμένο, διπλό χμμ, δεν μπορώ να το αρνηθώ...
Άστρια χαίρομαι χαίρομαι. Το λεύκωμα της Αθήνας είναι σπουδαία δουλειά, πολλές πληροφορίες συγκεντρωμένες. Φτιάχνεται μια ιστορία της ιστορίας της ελληικής φωτογραφίας. Αμέσως θα μπω να το δω.
Καλό Σαββατοκύριακο!
Δημοσίευση σχολίου