Ο υπολογιστής της Μάρας

Κόρκυ Πωλ και Βάλερι Τόμας, Ο υπολογιστής της Μάρας, μετάφραση από τα αγγλικά Δημήτρης Παπαδημήτρης, εκδόσεις Άμμος, Αθήνα 2005.

Βιβλίο κερδισμένο από την επίσκεψη στην 2η Έκθεση Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου που δεν προδίδει το βιβλιοβιβλιακό του περιεχόμενο και την βιβλιοσύνη του με την πρώτη ματιά. Αμέσως προστίθεται στον σχετικό κατάλογο. Αν έχουν σημασία τα παιδικά βιβλία για βιβλία είναι γιατί μαζί με τις άλλες ιδέες, παραμύθια, σοφίες, ποιήματα, διδακτικά και φανταστικά, ζητήματα καθημερινότητας αναφέρονται και υπογραμμίζουν, συχνότερα από όσο νομίζουμε, την παρουσία και την έννοια των βιβλίων στον κόσμο μας. Αποτελούν και αυτά ένα θέμα με δύναμη και ενδιαφέρον. Η ιδιαιτερότητα εδώ είναι ότι υπάρχει αυτοαναφορά: βιβλία για βιβλία κάτι σαν πίνακες ζωγραφικής για πίνακες, φωτογραφίες για φωτογραφίες.
Η εικονογράφηση του Πωλ Κόρκυ πληθωρική και χαρακτηριστική καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των σελίδων, αφήνοντας ίσα ίσα χώρο για το κείμενο της διήγησης. Δίνει σημασία στις λεπτομέρειες και στις λεπτομερειούλες. Οι εικόνες του κρύβουν επιμέρους ιστορίες με χιούμορ. Τα ράφια, τα συρτάρια, τα σκεύη μαγειρικής, τα σκουπίδια, η ακαταστασία, το στοίβαγμα ανόμοιων πραγμάτων, ίχνη βρώμας, αποφάγια, ένα οικείο χάος. Ασπράδια ματιών ξεχωρίζουν από μισανοιγμένα ντουλάπια. Ποντίκια αλλά και περίεργα μυθοζωάκια. Το σπίτι της Μάρας της μάγισσας κατοικείται, έχει μια δική του ζωή που παρακολουθεί αυτήν της Μάρας με θαυμασμό από μέσα, απέναντι από το δικό μας βλέμμα. Πατάει σε δυο κόσμους, τον παλιό και μάλιστα τον υπερβατικό της μαγείας και τον σύγχρονο, με τον υπολογιστή (μαγικό και αυτόν κατά κάποιο τρόπο, αφού όλα του είναι αόρατα), την φωτεινή εναλλασσόμενη οθόνη, τις υποδοχές του, τις πρίζες, τα καμπυλωτά φιδοκαλώδια που μπερδεύουν και κατακλύζουν τον χώρο και το ποντίκι, αντικείμενο απορίας και απροσμέτρητου μίσους της μαύρης γάτας Μαύρας.
Και η ιστορία, που και στα ελληνικά ριμάρει, περπατάει σε μια μετάβαση μεταξύ δύο κόσμων. Η Μάρα (Winnie το αγγλικό πρωτότυπο όνομα) αποκτά υπολογιστή, σερφάρει στο δίκτυο για να διαλέξει καινούριο μαγικό ραβδί, βγάζει στην βροχή την Μαύρα γιατί όλο τριγυρίζει και μπερδεύεται με το ποντίκι. Η βροχή στάζει μέσα στο σπίτι και η Μάρα πανικόβλητη αναζητά το βιβλίο με την σωστή μαγική λέξη που επιδιορθώνει σκεπές που στάζουν. Χαμός αλλά τέλος καλό και η Μάρα έχει την ιδέα να βάλει μαγικές λέξεις στον υπολογιστή για να μην έχει ανάγκη τα βιβλία. Αμέσως στρώνεται στην δουλειά, κάνει καλού κακού και μια δοκιμή, την Μαύρα από μαύρη κάνει μπλε και την επαναφέρει, αν και η Μαύρα είναι εκτός από βρεγμένη και καταθυμωμένη. Στην συνέχεια, πετά τα μαγικά βιβλία στα σκουπίδια, δεν τα χρειάζεται καθώς οι σωστές λέξεις είναι τώρα στον υπολογιστή. Όμως, την νύχτα η Μαύρα βρίσκει την ευκαιρία να επιτεθεί στο ποντίκι και… το επόμενο πρωί η Μάρα ψάχνει, ψάχνει για να την βρει. Υπολογιστής και Μαύρα άφαντοι, άφαντα και τα βιβλία και το ραβδί, άοπλη η Μάρα… Με τα πολλά (να μην σας τα πω και όλα αν και μπαίνω στον πειρασμό) η τάξη αποκαθίσταται και η Μάρα καταλήγει «Καλός ο υπολογιστής,
μπορείς σ’ αυτόν να στηριχτείς,
μα το βιβλίο το μαγικό
και το καλό ραβδί μου
δεν θα τα αποχωριστώ
ποτέ πια στη ζωή μου!»
Και υπολογιστής και βιβλία (και ραβδί).
Με άλλα λόγια έτερον εκάτερον. Πάντα θα κρατάμε τα αγαπημένα και αναντικατάστατα, λειτουργικά ή συναισθηματικά. Το ένα μέσο δεν εξαιρεί το άλλο. Δεν λειτουργούν σε αποκλειστικότητα. Αντίθετα, συμπληρώνουν, προσφέρουν νέες δυνατότητες, συνθέτουν νέες πραγματικότητες και πάντως δεν σκοτώνουν το ένα το άλλο. Το μεταμορφώνουν, και το αλλάζουν βέβαια. Οι ισορροπίες επαναπροσδιορίζονται, οι κυριαρχίες μεταβάλλονται, οι ειδικότητες ανακατευθύνονται. Αλλά αφού το γνωρίζουμε και είμαστε ψύχραιμοι, χωρίς πανικούς και υστερίες, είναι δυνατόν να είμαστε προετοιμασμένοι όσο γίνεται, να σχεδιάζουμε με σύνεση για το γενικό όφελος και να ορίζουμε την εξέλιξή τους όσο γίνεται.

Όχι;