Παιδικά βιβλία για την ενσυναίσθηση

Γίνεται πολύς λόγος για το IQ των ανθρώπων. Από πολύ μικρή ηλικία γίνεται προσπάθεια για την ενδυνάμωση του νου, τη λογική σκέψη, το συλλογισμό. Οι γονείς, το σχολείο, οι εξετάσεις, οι δραστηριότητες, τα παιχνίδια όλα προσπαθούν. Κανείς όμως δεν αναφέρεται στο EQ, τη συναισθηματική νοημοσύνη και τα αποτελέσματα της αδιαφορίας είναι διαχρονικά ορατά στην κοινωνία μας. Το μπούλινγκ, η βία, οι βιασμοί, οι δολοφονίες, πόσα θα είχαμε γλυτώσει αν από την αρχή μας βοηθούσαν να μάθουμε όχι μόνο πώς να σκεφτόμαστε αλλά και πώς να αισθανόμαστε. Τα παιδιά γεννιούνται εγωκεντρικά, είναι η ανάγκη για επιβίωση, είναι η φύση που τα καλεί να φροντίσουν για τον εαυτό τους γιατί αδυνατούν τα ίδια και πρέπει να επιβάλουν τη φροντίδα τους. Κανείς δεν γεννιέται με αναπτυγμένη τη συναισθηματική νοημοσύνη και κανείς δεν φροντίζει για την καλλιέργεια της. Το βάρος πέφτει κυρίως στον γονιό και κατά πόσο αυτός έχει καταφέρει να δουλέψει τον εαυτό του.

Η κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο που συνδέεται με το EQ. Ας μιλήσουμε για παιδικά βιβλία για την ενσυναίσθηση, λοιπόν. Όσο πιο πολλά διαβάζουμε τόσο το καλύτερο νιώθω πως είναι για εκείνη. 

Το πρώτο βιβλίο που της διάβασα πριν ακόμη γίνει τριών ετών είναι το "Το κουνελάκι άκουγε" της Cori Doerrfeld που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Θυμάμαι σαν εχτές πόσο πολύ απορροφήθηκε από το κείμενο και την εικονογράφηση που την ένιωθα να κρατάει την ανάσα της, συνέπασχε με τον μικρό Άλκη που το δημιούργημα του κατέρρευσε. Εξάλλου πόσες φορές και εκείνη είχε κληθεί να διαχειριστεί μια συναισθηματική κατάρρευση που κανείς, ούτε εγώ, δεν ήξερα πώς να αντιμετωπίσω.

Ένα ακόμη για λίγο μεγαλύτερες ηλικίες, από 4 ετών και πάνω, καθώς έχει περισσότερο κείμενο είναι τα "Παπούτσια των άλλων" της Άλκηστης Χαλικιά από τις εκδόσεις Ίκαρος που παίρνει μια μεταφορική έκφραση και την κάνει κυριολεκτική. Η Ματού δοκιμάζει τα παπούτσια που βρίσκει έξω από ένα τζαμί και προσπαθεί να φανταστεί ποιος μπορεί να είναι ο κάτοχός τους. Στο τέλος βλέπει, ίσως για πρώτη φορά, τα παπούτσια της μαμά της.

Βοηθητικά πολύ είναι τα βιβλία που δείχνουν τις σχέσεις μεταξύ παιδιών, ειδικά εκείνα που έχουν εικονογράφηση με ανθρώπους, όχι ζώα. Βοηθούν το παιδί να αντιληφθεί πώς νιώθει ένα παιδί όταν κάποιο άλλο ή εκείνο το ίδιο το κοροϊδεύει ή το ενισχύει για να μην επιτρέπει να του συμβαίνουν τέτοια περιστατικά. Το καλύτερο ενδεχομένως είναι το "Η μέρα που έγινα κι εγώ λύκος" για το οποίο έχω αφιερώσει ήδη ανάρτηση, δείτε περισσότερα γι' αυτό εδώ. 

Ένα ακόμη βιβλίο σχετικό με αυτό το θέμα που είναι το "Αόρατο αγόρι" της Trudy Ludwig. Ο Τομ είναι αόρατος κανείς δεν τον προσέχει, κανένα παιδί δεν τον καλεί σε πάρτι, δεν τον επιλέγει για μέλος της ομάδας του, δεν του μιλάει. Είναι αόρατος. Μέχρι που έρχεται ένα καινούριο παιδί στην τάξη και όλα αλλάζουν.

"Το τέρας" του Κουτσιάρη Βασίλη είναι ένα βιβλίο που δείχνει ξεκάθαρα πώς μπορεί να αισθάνεται ένα παιδί όταν δεν του συμπεριφερόμαστε σωστά, όταν του μιλάμε άγρια και απότομα. Και το συναίσθημά του δεν είναι άλλο παρά ο φόβος. Χωρίς να καταλαβαίνουμε τα συναισθήματα των άλλων γινόμαστε άθελά μας εμείς ένα τέρας.

Ακόμη, δεκάδες είναι τα βιβλία για τη διαφορετικότητα. Τα παιδιά που έχουν κάτι διαφορετικό πάνω πέφτουν ευκολότερα θύματα μπούλινγκ. Κάτι τέτοιο θα είχαμε ξεπεράσει σαν κοινωνία αν τα παιδιά μάθαιναν από πολύ μικρή ηλικία να σέβονται το συνάνθρωπο ανεξάρτητα από την εμφάνισή του και από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Βιβλία όπως ο Έλμερ, ο πολύχρωμος ελέφαντας ή τα Φτερά του Νόρμαν είναι κάποια από αυτά που διαβάζουμε ξανά και ξανά.

Και για το τέλος αφήνω αυτά τα δύο βιβλία που δείχνουν ότι μπορεί να είσαι δυνατός και ας είσαι μικρός, αυτό θα το βρείτε στο Λιοντάρι μέσα μου ή μπορεί να είσαι δυνατός αλλά να μην είσαι άγριος στο βιβλίο πώς να είσαι λιοντάρι.

Σίγουρα πολλοί ακόμη τίτλοι θα μπορούσαν να προστεθούν στη συζήτηση. Εδώ είμαστε να προσθέτουμε.