Η βιβλιοθήκη ενός ανθρώπου που έκαιγε τα βιβλία

Ενέδωσα επιτέλους στην αγορά αυτού του βιβλίου. Αν και από το 2011 που πρωτοκυκλοφόρησε στα ελληνικά γνώριζα ότι πρόκειται για ένα ακόμη βιβλιοβιβλίο, το λέει και ο τίτλος άλλωστε, όλο ανέβαλα την απόκτηση του εξαιτίας του πρωταγωνιστή της μελέτης, και τι με ενδιαφέρει εμένα ποια βιβλία επηρέασαν τη ζωή του Χίτλερ; Όμως σαφώς και με ενδιαφέρει η ιστορία μιας ιδιωτικής βιβλιοθήκης, η οποία περιλάμβανε πάνω από 16.000 τόμους, καθώς και η έρευνα που πραγματοποίησε ο συγγραφέας του βιβλίου, Timothy W. Ryback, για να εντοπίσει τα σκορπισμένα βιβλία που αυτή περιλάμβανε. Όλα τα βιβλία που υποδηλώνουν με κάποιον τρόπο (περιέχουν το exlibres του, φέρουν το όνομά του, έχουν χειρόγραφη αφιέρωση προς αυτόν κ.λπ.) ότι ανήκαν στον Χίτλερ κατατάσσονται στα σπάνια και πολύτιμα βιβλία που η τιμή πώλησής τους αγγίζει το ύψος μιας μικρής περιουσίας. Για φαντάσου, μπορεί να είναι μια κοινή έκδοση που χιλιάδες αντίτυπά της βρίσκονται παντού, όμως αυτό το αντίτυπο που τυγχάνει να έχει κτητορικές σημειώσεις αλλάζει εντελώς την αξία του.

Φυσικά, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαδικασία του εντοπισμού των βιβλίων, αυτή η περιπέτεια, αυτό το ταξίδι της έρευνας, στην προκειμένη περίπτωση παίρνει ρεαλιστικές διαστάσεις. Ένα μεγάλο μέρος της βιβλιοθήκης του, περίπου 1.200 τόμοι, βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, στο Τμήμα Σπάνιων Βιβλίων. Τα βιβλία αυτά βρέθηκαν στο αλατωρυχείο Μπερχτεσγκάντεν. Τα βιβλία που βρέθηκαν εκεί ήταν περισσότερα, αλλά ο βιβλιοθηκονόμος που τα παρέλαβε κράτησε μόνο όσα μπόρεσε να ταυτίσει ότι ήταν όντως του Χίτλερ. Τα υπόλοιπα εντάχθηκαν στη γενική συλλογή του Κογκρέσου ή δωρήθηκαν.  Ογδόντα τόμοι βρίσκονται στο Πανεπιστήμιο Μπράουν. Ο ανιψιός ενός Αμερικάνου που μπήκε στο Βερολίνο από τους πρώτους μετά την ήττα των Γερμανών, τα δώρισε στο πανεπιστήμιο το 1970. Πολλά από τα βιβλία του βρίσκονται ακόμη στα χέρια Αμερικάνων (και όχι μόνο) ιδιωτών βετεράνων του πολέμου. Μετά την αυτοκτονία του Χίτλερ Αμερικάνοι και Σοβιετικοί  πλατσικολόγησαν μεγάλο μέρος των προσωπικών του αντικειμένων καθώς βέβαια και της βιβλιοθήκης του. Αναφέρεται ότι μια σοβιετική "ταξιαρχία τροπαίων" εξασφάλισε ολόκληρη τη βιβλιοθήκη της Καγκελαρίας και την απέστειλε στη Μόσχα, χωρίς να γνωρίζει κανείς τι απέγινε. Φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν στον τύπο απεικονίζουν στρατιώτες να κρατούν ή να ξεφυλλίζουν βιβλία.

Πέρα από αυτές τις ενδιαφέρουσες πληροφορίες στο βιβλίο "Η βιβλιοθήκη του Χίτλερ" δίνονται πολλά βιογραφικά στοιχεία του Χίτλερ γεγονός που με κούρασε. Ανάλογα με τα βιβλία που εντόπισε ο συγγραφέας παρουσιάζει πτυχές της προσωπικότητάς του. Η βιβλιοθήκη του περιλαμβάνει πολλά βιβλία τέχνης καθώς το θέμα αυτό δεν έπαψε ποτέ να τον ενδιαφέρει. Παρουσιάζονται τα βιβλία που διάβαζε όταν πολεμούσε στο μέτωπο (οι χρονολογίες που είχε σημειώσει κάτω από το όνομά του βοήθησαν σε αυτό). Ακόμη γίνεται μεγάλη αναφορά στα πιο διαβασμένα βιβλία που φέρον υπογραμμίσεις και σημειώσεις και φυσικά ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνεται για το δικό του βιβλίο, το Mien Kampf, καθώς ουκ ολίγα αντίτυπα του βιβλίου του βρέθηκαν στην κατοχή του. Ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνεται σε ένα βιβλίο που φαίνεται να επηρέασε πιο πολύ τη σκέψη του, το βιβλίο του Αμερικανού Μάντισον Γκραντ με τίτλο "Ο θάνατος της σπουδαίας φυλής ή Η φυλετική βάση της ευρωπαϊκής ιστορίας". Ακόμη, το βιβλίο περιέχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό τόσο από τα ίδια τα βιβλία όσο και από φωτογραφίες που δείχνουν τον Χίτλερ με τα βιβλία του ή τις βιβλιοθήκες του χωρίς αυτόν.

Παρόλο τα βαρετά σημεία δεν μπορώ παρά να παραδεχτώ ότι πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη που αναδεικνύει τις περιπέτειες των βιβλίων. Γεγονός για το οποίο έχει γράψει αυτό το υπέροχο κείμενο ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, για τη συλλογή βιβλίων, που ολοφάνερα ενέπνευσε την παρούσα μελέτη.