Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 2009

Περί βιβλιοφιλίας...

Μπρος πίσω στο χρόνο γιατί τώρα που χειμωνιάζει, μέσα και έξω, ήρθε η ώρα να θυμηθώ τις μέρες που έκανε καλοκαίρι και ήμουν σε παραλίες με νέα χρώματα.
Παντού νέα χρώματα ακόμη και στα βιβλιοπωλεία.
Πολλά και όμορφα τα χωριά, το ίδιο και οι παραλίες, το ίδιο και τα αξιοθέατα όλα, το ίδιο και τα βιβλιοπωλεία. Και τι τύχη σε ένα νησί με 55.000 μόνιμους κάτοικους να έχει τόσους πολλούς και διαφορετικούς χώρους. Χίος, από τα πιο όμορφα νησιά που έχω επισκεφθεί, το λέω εγώ που ζω τα τελευταία χρόνια στην Κέρκυρα.
Παντού γύρω βιβλία, μεγάλα κτίρια παλιά με το δεύτερο όροφο γεμάτο ράφια, τραπέζια και καρέκλες για ανάγνωση, πέτρινες και ξύλινες βιτρίνες με κρεμασμένα βιβλία, χώροι που διακινούν ξένο και ελληνικό τύπο με σκονισμένες βιτρίνες με βιβλία ειδικά και σπάνια.
Και κυρίως τοπικές εκδόσεις.
Μπέρδεμα, να μην ξέρεις τι να επιλέξεις, μπέρδεμα, ποιο θα είναι το λάφυρο που θα χώσεις στα ήδη φουσκωμένα σακίδια, να ταξιδέψεις μαζί του και να κλειδώσεις μέσα αναμνήσεις.
Στα ειδικά σημεία των βιβλιοπωλείων με τις τοπικές εκδόσεις έναν έναν τους τίτλους ξεφύλλιζα με το βλέμμα, με μανία έψαχνα ό,τι θα κέρδιζε.
Και κέρδιζαν πολλά και έπρεπε να επιλέξω.
Στο βιβλιοπωλείο Πάπυρος επιτέλους κατέληξα. Μέσα σε όλους τους άγνωστους τίτλους και εκδοτικούς οίκους εντόπισα κάτι γνώριμο ένα βιβλίο της Εστίας με τίτλο "Δώδεκα βιβλία δεμένα". Με απορία το απεγκλώβισα για να μάθω ότι ο συγγραφέας ο βιβλιοδέτης Ανδρέας Γανιάρης ήταν Χιότης. Με απορία κοιτά και ο βιβλιοπώλης και μου πιάνει την κουβέντα. Ήταν βιβλιοδέτης, γνώρισε τον Γανιάρη ως καθηγητή.
Μα βέβαια, ένα βιβλίο για την τέχνη της βιβλιοδεσίας. Δώδεκα κεφάλαια, δώδεκα διαφορετικά βιβλία που βιβλιοδέτησε ο Γανιάρης και κάθε βιβλίο μια ολόκληρη ιστορία ανάμνηση του. Ξεκίνησα να διαβάζω μία μία τις ιστορίες για να μάθω τελικά τι εστί βιβλιοφιλία.
Μου είχαν πει, θυμάμαι, να λέω πως η βιβλιοφιλία δεν έχει καμία σχέση με το περιεχόμενο του βιβλίου και την ανάγνωση, έχει σχέση μόνο με την αισθητική του αντιτύπου, με την έκδοση και αφού μας ενδιαφέρει το βιβλίο μόνο εξωτερικά, λοιπόν, σίγουρα ο όρος αναφέρεται και στην βιβλιοδεσία.
Κάθε κεφάλαιο και η ιστορία ενός βιβλίου που έδεσε ο Γανιάρης. Πώς έφτασε στα χέρια του, ποιος ήταν ο κάτοχος, ποιες οι σκέψεις του όταν έμενε μόνος με ένα ξένο βιβλίο που έπρεπε εξωτερικά να ξαναδημιουργήσει.
Η αρχή όλων ήταν το περιεχόμενο. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να φτιάξει το βιβλίο απ' έξω χωρίς να το ξέρει από μέσα; Από εκεί ξεκινούσε εκείνος και ο καθένας πιστεύω από εκεί θα ξεκινούσε.
Διαβάζω έναν πρόλογο του Κώστα Τριανταφυλλίδη σε μια έκθεση του Γανιάρη, μεταξύ των άλλων αναφέρει:
"Η κάθε περίπτωση είναι για τον Γανιάρη και μια αγωνία. Το παίρνει μ' επιφύλαξη, το κοιτά μπρος και πίσω, το ανοίγει, το ξεφυλλίζει, τα μάτια του χάνονται στο κείμενο, στην εικονογράφηση και όλον τον καιρό τα δάκτυλά του ψαύουν, λες και θέλει με την αφή να συλλάβει κάποιο μήνυμα. Ώρες μπορεί να κρατήσει αυτό, το βιβλίο μπορεί να ξαναγυρίσει στο ράφι του εργαστηρίου του και να μείνει μέρες εκεί, ώσπου να έρθει το μήνυμα και να τον πιάσει ο οίστρος.".

Μα βέβαια, αυτό είναι βιβλιοφιλία, ακόμη και όταν πιστεύεις ότι το περιεχόμενο είναι ένα κομμάτι ξεχωριστό, σίγουρα λανθάνεις. Το ένα συμπληρώνει το άλλο, αρμονικά πορεύονται στο χρόνο, περιεχόμενο και εμφάνιση, έκδοση και κείμενο ένα σύνολο, εξαρτημένο το ένα με το άλλο...

Για τα άλλα μου λάφυρα θα σας πω κάποια άλλη φορά.

26 σχόλια:

Hfaistiwnas είπε...

:)
Καλημέρα!!!!

Πρωτότυπο! Ένα βοβλιοδέτης μιλάει για τα βιβλία και όχι μόνο το εξωτερικό τους..
Όταν ασχολείσαι με τα βιβλία, είναι δυνατόν να μην δένεσαι μαζί τους; :)

ναυτίλος είπε...

Βιβλιοφιλία είναι να λατρεύεις το βιβλίο και με τις 6 (!) αισθήσεις σου, δηλ. όχι μόνο για το περιεχόμενό του (6η αίσθηση) αλλά και για τη απόλαυση που χαρίζει στις άλλες πέντε...

maximus είπε...

Πολύ ενδιαφέρον το κείμενό σας, είναι και ο τρόπος που γράφετε.. μη σας λέω τα ίδια..

Είναι σημαντικό επίσης το ότι μας υπενθυμίζετε πόσο μας χαροποιεί να ανακαλύπτουμε τέτοιους χώρους στους μακρνούς προορισμούς των διακοπών μας. Ξεκινάμε με σκοπό να "αδειάσουμε" το μυαλό και γυρίζουμε με "γεμάτη" και την ψυχή.

librarian είπε...

Καλημέρα Ηfaistiwna! Σίγουρα δένεσαι περισσότερο όταν ασχολείσαι με τα βιβλία αλλά πιο πολύ με συγκινούν οι άνθρωποι που είναι δεμένοι ανεξαρτήτως επαγγέλματος! Κρατάς σταθερά την πρωτιά του σχολιασμού και σε ευχαριστούμε γι' αυτό. Δείχνει να σ' αρέσει το σπίτι μας!

Ναυτίλε βιβλιοφιλία είναι όλα αυτά μαζί αλλά σίγουρα το περιεχόμενο του βιβλίου δεν μπορώ να τον αφαιρέσω από τον όρο κι ας είναι να διαφωνήσω με όλα τα λεξικά του κόσμου. Αν και όσα ελληνικά λεξικά έχω κοιτάξει μέχρι τώρα δίπλα από τη λέξη αναφέρεται η αγάπη για το βιβλίο, χωρίς να διευκρινίζεται για το βιβλίο εξωτερικά και όχι εσωτερικά.

Maximus σας ευχαριστούμε πολύ αλλά μην μας μιλάτε στον πληθυντικό, με κάνετε να νιώθω άβολα :)
Μα βέβαια οι διακοπές είναι για εμένα εξερεύνηση νέων χώρων! Να μπω στο τρυπάκι να σκεφτώ πως θα ήταν η καθημερινή μου ζωή αν έμενε μόνιμα σε αυτό το μέρος!

καλημέρα είπε...

Καλησπέρα.
Στο blog με έφερε το avatar σου- το είδα στο blog της roadartist- είναι ενας πίνακας που μου αρεσει πολύ και μόλις τον είδα ένιωσα πολύ όμορφα. Σου λέω μια πρώτη καλησπέρα και σίγουρα θα τα ξαναπούμε!

Caesar είπε...

"Το ένα συμπληρώνει το άλλο, αρμονικα, περιεχόμενο & εμφάνιση".
Θα μπορούσαμε ποτε να το πούμε & για να περιγράψουμε κάποιον άνθρωπο;)

Poet είπε...

Πολύ ενδιαφέρον, librarian. Ίσως θα έπρεπε να αναρτήσεις και ένα κείμενο για το έργο των επιμελητών εκδόσεων. Η εμφάνιση ενός βιβλίου (εξώφυλλο, ποιότητα χαρτιού, στήσιμο της σελίδας, γραμματοσειρά, επιλογή τυπογραφείου και παρακολούθηση, διορθώσεις κτλ) είναι σε καθοριστικό βαθμό δικό τους αντικείμενο.

Από τους πολλούς που έχω γνωρίσει, να αναφέρω τρεις Θεσσαλονικείς, πολύ γνωστούς στους φίλους της ελληνικής λογοτεχνίας. Τον πεζογράφο Τηλέμαχο Αλαβέρα και τους ποιητές Μάρκο Μέσκο και Ντίνο Χριστιανόπουλο.

Η γνώση τους και το μεράκι τους για μια καλλιτεχνικά άψογη έκδοση είναι αξιοθαύμαστη, δεδομένου μάλιστα ότι η επιμέλεια εκδόσεων είναι μια βιοποριστική εργασία, όχι όμως άσχετη με το λογοτεχνικό τους έργο.

Καλό βράδυ.

librarian είπε...

Καλησπέρα καλημέρα! Χαίρομαι που σε βλέπω εδώ. Ξέρεις ποιος είναι ο ζωγράφος του πίνακα; δεν έχω ιδέα, απλά τον είδα και μου άρεσε και με εκφράζει. Να περνάς να μας αφήνεις την καλημέρα σου και τις σκέψεις σου!

Caesar με προβλημάτισες αλλά νομίζω ότι θα μπορούσα να το πω και για έναν άνθρωπο. Προσωπικά από την εμφάνιση καταλαβαίνω αρκετά για το περιεχόμενο. Η γυαλιστερή εμφάνιση δεν με εκφράζει.

Poet πολύ ενδιαφέρουσα άποψη. Πιάνεις ένα ερευνητικό ζητούμενο που θα με απασχολήσει αρκετά τους επόμενους μήνες. Είναι πολύ ενδιαφέρον και χρήσιμο για εμένα που έχεις γνωρίσει αυτούς τους ανθρώπους. Όποτε έχεις χρόνο επικοινώνησε με ένα email θα ήθελα να συζητήσουμε κάποια πράγματα.

Μαρία Δριμή είπε...

Μου κίνησε το ενδιαφέρον το βιβλίο που αναφέρεις. Έχω ιδιαίτερη αδυναμία στα βιβλία που αναφέρονται στο βιβλίο.
Όπως πάντα, καλογραμμένη, ενημερωτική και ενδιαφέρουσα ανάρτηση!
Καλό βράδυ

librarian είπε...

Maria Jose τι σύμπτωση! Μόλις διάβαζα την τελευταία ανάρτησή σου στο Fragments και προσπαθούσα να βγάλω άκρη αλλά νομίζω ότι με οδηγεί στην τρέλα!
Σε ευχαριστώ πολύ για τα λόγια σου. Χαίρομαι που σου αρέσουν τα βιβλία για βιβλία. Εδώ θα βρεις πολλά. Το συγκεκριμένο είναι κάπως ειδικό αλλά είναι αρκετά καλό. Κάνε μια βόλτα και στο προηγούμενο blog της Elli http://tobaccorri.blogspot.com/
Καλό σου βράδυ!

Alexandros είπε...

Α ρε πατρίδα, μου λείπεις.. Φιλάκια

librarian είπε...

Αν σου λείπει εσένα που είναι δίπλα τι να πούμε και εμείς που είμαστε τόσο μακριά;;;
Καλό βράδυ Αλέξανδρε, πράγματι το νησί σου είναι πανέμορφο :)

aerostatik είπε...

για δέσιμο...

librarian είπε...

Βιβλίο για δέσιμο...
:)

Καλημέρα!

Poet είπε...

Σου έστειλα ήδη ένα e-mail και περιμένω να δω πώς μπορώ να σε βοηθήσω.

Καλό βράδυ.

librarian είπε...

Ok Poet σε ευχαριστώ.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Καλημέρα. Κάθε φορά που μπαίνω στο ζεστό βιβλιομπλόγκ σου με μαλώνω γιατί, ερασιτέχνης πράμα, ξεχνιέμαι και δεν μπαίνω πιο συχνά.

Δεν πειράζει πώς θα το ορίσει ο καθένας: αγάπη, πάθος, αρρώστια, κουσούρι,κόλλημα,εμμονή,έρωτα..ξέρω'γω.. Όμως την ξέρω πολύ καλά αυτή την ιδιότητα ( ας μην της δώσουμε, τελικά, όνομα) να οσμίζεσαι έναν τόπο (και) από τις βιβλιογωνιές του, να κουβαλάς απ'αυτόν ένα βιβλίο που αγόρασες (απαραιτήτως κι ανυπερθέτως!), να γνωρίζεις τους βιβλιοπώλες του και να ονειρεύεσαι πως κι εσύ θα μπορούσες να ήσουν κλπκλπ.

Το βιβλίο που παρουσιάζεις ξέρω πως για σένα, με τον τρόπο που το συνάντησες θα είναι κάτι παραπάνω απ' ό,τι θα είναι για μένα που θα σπεύσω να το πάρω με την πρώτη ευκαιρία. Είναι το ταξίδι σου το ίδιο, είναι οι μέρες σου της ανακάλυψης, είναι η αίσθηση ενός έρωτα - έστω και τηρουμένων των αναλογιών..

Είναι υπέροχο το μπλογκ σου.

librarian είπε...

Διονύση σε ευχαριστώ πολύ για τα τόσο ζεστά σου λόγια και για το χαμόγελο που μόλις μου χάρισες!
Να μας έρχεσαι όποτε έχεις χρόνο και διάθεση και δε χρειάζεται να σε μαλώνεις γιατί οι αναρτήσεις μας είναι όλες εκεί και σε περιμένουν να τις διαβάσεις όποτε σου δοθεί η ευκαιρία.

Κάθε βιβλίο είναι για τον καθένα μας μια ολόκληρη ιστορία κι αυτήν την ιστορία προσπαθώ σιγά σιγά να χτίσω εδώ.
Και άλλη μια αφορμή που με κάνει να γράφω εδώ είναι γιατί πιστεύω ότι η αγάπη και η όρεξη μπορεί να μεταδοθεί και να καλλιεργηθεί.
Αυτό θα το ξέρεις καλύτερα από εμένα.
Καλή συνέχεια στο εκπαιδευτικό σου έργο.

CANDY είπε...

Χαίρομαι που μέσα από αυτή την ενδιαφέρουσα ανάρτηση προκύπτει ένας ορισμός πιο ουσιαστικός για την βιβλιοφιλία μιας και το περιεχόμενο είναι εκείνο που κάνει τη διάκριση μεταξύ πνευματικού αγαθού και αντικειμένου.
Λαμβάνοντας υπόψη μου προηγούμενη ανάρτηση σου στην οποία ανέφερες την ωραία συνήθεια να κοιτάς σε λεξικά για να ανακαλύψεις κι άλλες λέξεις, είπα να ρίξω κι εγώ μια ματιά σε λεξικό με τη διαφορά ότι είναι ηλεκτρονικό.
Ανέτρεξα λοιπόν στο "αδερφάκι" της Wikipedia το Wiktionary αλλά ανακάλυψα ότι ακόμη δεν υπάρχει ορισμός για την βιβλιοφιλία.
Σκέφτηκα λοιπόν να σου προτείνω να προσθέσεις εσύ τον ορισμό που προκύπτει από την ανάρτηση σου και τα σχόλια.
Πιστεύω ότι είναι ωραίο να συνεισφέρουμε κι εμείς όπου και όπως μπορούμε!
Ήθελα επίσης να αναφέρω ότι μου άρεσε η χρήση των Creative Commons" στο blog.
Keep going!

eva είπε...

Ένα βιβλίο για το βιβλίο! Από τα ταξίδια που μου αρέσουν ιδιαίτερα :-)
Πολύ προσεγμένη ανάρτηση, όπως πάντα! Έχεις δίκιο, η εμφάνιση δεν είναι το παν, είναι όμως η πρώτη εντύπωση και πάντοτε προϊδεάζει, άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά.

librarian είπε...

Candy! Χαίρομαι που σε βλέπω και που μαθαίνω ότι μας διαβάζεις.
Η αλήθεια είναι ότι αυτήν την ωραία συνήθεια που έχει η Έλλη με τα λεξικά πρέπει να την υιοθετήσω κι εγώ, αλλά μου φαίνεται δύσκολο να την εντάξω στις καθημερινές συνήθειες μου. Παίζει να μην έχω καν λεξικό.
Σε μια παλαιότερη αναζήτηση εντόπισα στην wikipedia τον αγγλικό ορισμό της λέξεως bibliophlia http://en.wikipedia.org/wiki/Bibliophilia.
Αναρωτιέμαι γιατί ο ορισμός για την ελληνική λέξη πρέπει να είναι ο ίδιος. Και επίσης αναρωτιέμαι γιατί να μην μπορεί να αλλάξει ένας ορισμός όταν η λέξη χρησιμοποιείται διαφορετικά από το ευρύ κοινό...
Σε φιλώ για την ώρα.

librarian είπε...

Evaggelia τώρα σε βλέπω! Προσεγμένη ανάρτηση; δε ξέρω, όπως μου έρθουν οι λέξεις, τις βάζω.
Η εμφάνιση είναι η πρώτη εντύπωση και μπορεί να καταλάβεις κάποια βασικά πράγματα. Σίγουρα όμως αν επιλέξεις να σταθείς εκεί παίρνεις ένα ρίσκο.
Σε ευχαριστώ!

Sinnerman είπε...

Προσωπική μου άποψη είναι οταν μιλάμε για βιβλιοφιλία να αναφερόμαστε στο έργο του συγγραφέα. Να μην βλέπουμε το βιβλίο σαν αντικείμενο, αλλά σαν μια νέα κοσμογονία. Δεκτό το άρτιο καλλιτεχνικά εξώφυλλο, αλλά αυτή η αρτιότητα θα πρεπει να συμπληρώνει όπως είπατε το μεγαλείο του συγκεκριμένου λογοτεχνικού έργου.

ΥΓ. τα συγχαρητήρια μου για την αρτιότητα των αναρτήσεων σας!

librarian είπε...

Ωρίων' Δ καλημέρα και σε ευχαριστώ για το σχόλιό σου. Συμφωνώ μαζί σου αλλά ο όρος "βιβλιοφιλία" σημαίνει κάτι άλλο. Το πόσο αυτό μπορεί να τροποποιηθεί στο πέρασμα του χρόνου είναι ένα θέμα, στο οποίο θα ήθελα να έχω μια απάντηση.
Σε ευχαριστούμε πολύ, καλή εβδομάδα!

Άστρια είπε...

librarian μου, ήρθα λίγο αργά, αφού είχε γίνει νεότερη ανάρτηση, όμως δεν θα μπορούσα να μην αφήσω σχόλιο σ' αυτή την καταπληκτική ανάρτηση!
Και αυτό το "αργά" μου έδωσε την ευκαιρία να διαβάσω Όλα τα προηγούμενα ενδιαφέροντα σχόλια και απαντήσεις σου.
Αυτό το βιβλίο, ήταν εξαιρετική επιλογή, μου δημιούργησε τη διάθεση να το διαβάσω αν μπορούσα αμέσως (και αυτό συμβαίνει πολύ συχνά, θα ήθελα να πω, στα βιβλία του blog σας.)

Το βιβλίο και η αισθητική του λοιπόν. Και άνθρωποι που το στολίζουν επειδή το αγαπούν, όπως το σπίτι τους, όπως το παιδί τους.

Στη Χίο, είχα νιώσει μια ιδιαίτερη "άλλη" ομορφιά που έχει να κάνει πέρα από τις "ευωδιές" της που λέει και ο ποιητής και τις ομορφιές του κάμπου, με κάτι αφηρημένο, μη χειροπιαστό που αιωρείται στην ατμόσφαιρα. Ίσως λόγω της ιστορίας της, ίσως λόγω των παληών καπεταναίων της και την επαφή της με άλλους πολιτισμους, ίσως λόγω κάποιων ιδιαίτερων μορφών της όπως του Κοραή.

Το κείμενό σου όπως πάντα ξεχωριστό. Το απόλαυσα!

Σε φιλώ, καλή εβδομάδα!

librarian είπε...

Γεια σου γλυκό μου αστεράκι! Τελικά τα σχόλια που γράφονται "αργά" τα απολαμβάνω περισσότερο.
Το βιβλίο αυτό σίγουρα κυκλοφορεί ακόμη, είναι πολύ ειδικό αλλά η αγάπη για το βιβλίο είναι διάχυτη σε κάθε σελίδα. Αν πέσει στα χέρια σου εύχομαι να το απολαύσεις και να μη σε κουράσει.
Η Χίος είναι όντως ένα διαφορετικό και ξεχωριστό νησί, φυλάω όμορφες αναμνήσεις και χαίρομαι πολύ γιατί το νησί ήταν για εμένα ένα παλιο απωθημένο που συνδέεται με κάποιες αναγνώσεις της εφηβικής ηλικίας.\
Να είσαι καλά φωτεινό αστεράκι!
Καλή εβδομάδα, χαμογελαστή.