Ονειρικό εφηβικό βιβλιοβιβλίο

Πάντα θεωρούσα ότι η συγγραφή εφηβικής λογοτεχνίας έχει το μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας. Δεν είναι καθόλου εύκολο να προσελκύσεις και να κρατήσεις απορροφημένο τον έφηβο αναγνώστη και μάλιστα σήμερα που τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, οι ταινίες, οι τηλεοπτικές σειρές, η εικονική πραγματικότητα έχουν την τιμητική τους και προσφέρουν ψυχαγωγία χωρίς να απαιτούν καμία ιδιαίτερη προσπάθεια. Η ανάγνωση, όμως, οπτικά δεν έχει τίποτα το δελεαστικό, μαύρα γράμματα σε άσπρο φόντο. Ούτε απίθανα εφέ, ούτε ήχους και μουσική να δημιουργούν αγωνία, να μαγνητίζουν την προσοχή και να σε εγκλωβίζουν σε μια κινούμενη εικόνα. Τίποτα, άσπρο και μαύρο, γράμματα, λέξεις, χαρτί κακής ποιότητας, καθόλου νέες τεχνολογίες. Πραγματικά πόσο δύσκολο είναι να κερδίσεις λίγο από τον χρόνο ενός εφήβου. Τι υπερπαραγωγές έχει να ανταγωνιστεί ο συγγραφέας με μόνο όπλο τη φαντασία και την τέχνη του λόγου. Ο έφηβος είναι το πιο δύσκολο και απαιτητικό αναγνωστικό κοινό. Κι όταν αποφασίζεις να γράψεις γι' αυτόν χρειάζεται φοβερή συγγραφική επιδεξιότητα. Μα και πόσο δύσκολο ένα παιδί που δεν διαβάζει να γίνει ένας έφηβος που διαβάζει. Ένα παιδί που ζει σε σπίτι δίχως βιβλία, με γονείς δίχως βιβλία, σε ένα σχολείο με ένα βιβλίο, που δεν άκουσε ένα παραμύθι, που δεν μπήκε ποτέ σε ένα βιβλιοπωλείο ή σε μια βιβλιοθήκη, πώς θα γίνει ο αναγνώστης που θα επικοινωνήσει ο κόπος του συγγραφέα μαζί του; Δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο.

Το θετικό είναι ότι εύκολα μπορεί να βρεθεί στο δρόμο του ένα καλό βιβλίο που θα του ανοίξει την πόρτα στον μαγικό κόσμο της ανάγνωσης. Οι συγγραφείς εφηβικής λογοτεχνίας λαμβάνοντας υπόψη τη δυσκολία να προσελκύσουν ένα τόσο ιδιαίτερο κοινό, βάζουν τα δυνατά τους να γράψουν μια ιστορία που θα συναγωνίζεται την ιστορία ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι καλά βιβλία έγιναν παιχνίδια ή πετυχημένες ταινίες. Κι αυτός είναι ο λόγος που μου αρέσει η εφηβική λογοτεχνία, δεν με έχει απογοητεύσει ποτέ. Κι όταν είναι βιβλίο για βιβλία και μάλιστα για βιβλιοθήκες, ο ενθουσιασμός μου είναι ακόμη μεγαλύτερος. Κι αυτόν το ενθουσιασμό θέλω να μοιραστώ μαζί σας. Αν γνωρίζετε άτομα 11-14 ετών πρέπει να τους δωρίσετε ένα καλό βιβλίο, δηλαδή αυτό το βιβλίο. Δεν είναι εικονογραφημένο (οι μόνες εικόνες είναι οι γρίφοι), όμως έχει μικρά και ευκολοδιάβαστα κεφάλαια με μεγάλη γραμματοσειρά που τελειώνουν γρήγορα και ούτε που καταλαβαίνεις πότε έχεις περάσει στον επόμενο κεφάλαιο. Λόγος για το βιβλίο του αμερικανού Κρις Γκραμπενστάιν που αγαπά τις βιβλιοθήκες και χρωστάει πολλά στους βιβλιοθηκάριους, με τίτλο "Απόδραση από τη βιβλιοθήκη του κυρίου Λιμοντσέλο" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ο κύριος Λιμοντσέλο είναι ένας αλλοπρόσαλλος, εκκεντρικός, ευφυής και πλούσιος κύριος, από εκείνους τους ανθρώπους που μένουν για πάντα παιδιά, οπότε ξέρουν πως να κάνουν τα παιδιά να διασκεδάζουν. Είναι ένας πολύ πετυχημένος επιχειρηματίας καθώς φτιάχνει ευφάνταστα επιτραπέζια παιχνίδια, όπως η βιβλιομανία (το θέλω! ας το φτιάξει κάποιος), που είναι γνωστά σε όλα τα παιδιά αλλά και τους ενήλικους. Καθώς έχει πολλά χρήματα, αποφασίζει να επαναλειτουργήσει την τοπική βιβλιοθήκη που εδώ και δώδεκα χρόνια μένει κλειστεί. Ήταν άλλωστε χώρος που περνούσε το χρόνο του ως παιδί. Επί αρκετά χρόνια το κτίριο της παλιάς τράπεζας χτίζεται από την αρχή με άκρα μυστικότητα με σκοπό να στεγάσει τη νέα βιβλιοθήκη. Μέχρι που το έργο ολοκληρώνεται και φτάνει η ώρα να υποδεχτεί το κοινό της. Ο Λιμοντσέλο θέλει οι πρώτοι που θα χρησιμοποιήσουν τη βιβλιοθήκη να είναι οι δωδεκάχρονοι της πόλης καθώς από τη μέρα που γεννήθηκαν δεν τους δόθηκε ποτέ η ευκαιρία να επισκεφθούν την τοπική βιβλιοθήκη καθώς ήταν κλειστή. Δώδεκα δωδεκάχρονα, εκείνα που γράφουν την καλύτερη έκθεση, επιλέγονται να περάσουν τη νύχτα τους στη βιβλιοθήκη και να γνωρίσουν από κοντά όλα όσα εκείνη κρύβει.

«Γιατί, αγαπημένοι μου φίλοι, αυτά τα δώδεκα παιδιά έζησαν ολόκληρη τη ζωή τους χωρίς μια δημόσια βιβλιοθήκη. Κατά συνέπεια, δεν έχουν ιδέα πόσο καταπληκτικά χρήσιμη, ωφέλιμη και διασκεδάσιμη-μια πρόσφατη λέξη δικής μου έμπνευσης-μπορεί να είναι. Αυτή λοιπόν είναι η ευκαιρία τους να ανακαλύψουν πως μια βιβλιοθήκη δεν είναι μια συλλογή σκονισμένων παλιών βιβλίων. Είναι ένας τόπος γνώσης, εξερεύνησης και ενηλικίωσης!» 

Η βιβλιοθήκη που δημιούργησε ο ευφυής κύριος Λιμοντσέλο είναι η βιβλιοθήκη των ονείρων μου. Δεν είναι ο πλούτος βιβλίων που περιέχει, δεν είναι η απόλυτη τάξη που επικρατεί, η οποία στηρίζεται απόλυτα στο δεκαδικό σύστημα ταξινόμησης Dewey, δεν είναι τα σιντριβάνια και τα αγάλματα συγγραφέων, αλλά η τεχνολογία που χρησιμοποιείται. Το ολόγραμμα της παλιάς βιβλιοθηκαρίου εμφανίζεται όποτε το ζητήσεις και μπορεί να σου απαντήσει σε κάθε ερώτηση, μηχάνημα επιστροφής βιβλίων με αυτόματη ταξιθέτηση, ειδικά ιπτάμενα μηχανήματα σε οδηγούν αυτόματα στα βιβλία των πιο υψηλών ραφιών αρκεί απλά να πληκτρολογήσεις τον κωδικό τους, οθόνες αφής σου επιτρέπουν να αναζητήσεις βιβλία στον κατάλογο και πληροφορίες στον παγκόσμιο ιστό. Φυσικά υπάρχει εστιατόριο, ο βιβλιοφάγος, αίθουσα για να παίξεις επιτραπέζια και αίθουσα με ειδικές καρέκλες προσομοίωσης για να παίξεις  ηλεκτρονικά παιχνίδια σε τεράστιες οθόνες που δεν έχουν μόνο κίνηση και ήχο αλλά και μυρωδιά σχετική με την εικόνα. Η βιβλιοθήκη δεν έχει καθόλου παράθυρα καθώς τα βιβλία είναι από μόνα τους παράθυρα, ενώ η βαριά πόρτα της τράπεζας έχει παραμείνει για να είναι ασφαλείς οι σκέψεις των αναγνωστών.

Όταν η νύχτα περάσει και τα παιδιά τελειώσουν την περιήγησή τους τότε θα συνειδητοποιήσουν ότι πρέπει να βρουν έναν τρόπο να βγουν από τη βιβλιοθήκη. Αυτό είναι το παιχνίδι που σχεδίασε η νέα βιβλιοθηκονόμος προς τέρψη του χορηγού της βιβλιοθήκης. Τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν το πιο απίθανο escape libray (εκ του escape room) λύνοντας τους πιο απίθανους βιβλιογρίφους που θα τους κάνουν να μάθουν να χρησιμοποιούν τη βιβλιοθήκη και φυσικά να γνωριστούν με συγγραφείς και βιβλία.

Λίγα λόγια για τη συνάντησή μου με αυτό το βιβλίο (επιστροφή στην πραγματικότητα):
Η πρώτη γνωριμία με το βιβλίο έγινε στο Κ.Π. Ι.Σ. Νιάρχου, καθώς αυτό κι άλλα αγαπημένα βιβλιοβιβλία υπήρχαν στο χώρο υποδοχής. Η δεύτερη συνάντησή μου μαζί του έγινε στη βιβλιοθήκη που βρίσκεται στον επάνω όροφο από τη δημόσια βιβλιοθήκη. Η δεύτερη αυτή βιβλιοθήκη είναι σε χειρότερη μοίρα από αυτήν της πρώτης που περιέγραψα εδώ. Πολύτιμα βιβλία πίσω από κάγκελα και χωρίς καμία βιβλιοθηκονομική επεξεργασία, κορδέλες σε αποτρέπουν να πλησιάσεις τα ράφια σαν να πρόκειται για μουσειακά εκθέματα, υπάλληλοι χωρίς καμία γνώση, δεν υπάρχουν υπολογιστές για το κοινό. Έχοντας ζητήσει ευγενικά ευγενικά την άδεια να πλησιάσω τις βιβλιοθήκες (να ξεπεράσω τα σκοινάκια)  για να διαλέξω κάποιο βιβλίο, προσέγγισα τα δεκάδες ράφια που μου υπέδειξαν ότι έχουν τα λογοτεχνικά βιβλία και άρχισα να κοιτάω ράχες. Βιβλία που τοποθετήθηκαν στα ράφια με τη σειρά που ήρθαν και πήραν έναν τυχαίο αριθμό για ταξιθέτηση. Λογοτεχνικά βιβλία του ίδιου συγγραφέα, ακόμη και ίδια βιβλία, σε διάφορα σημεία, με πολλά ράφια απόσταση μεταξύ τους. Καμία πιθανότητα να βρεις ένα βιβλίο παρά μόνο στην τύχη. Η βιβλιοθήκη του Λιμοντσέλο μαζί με κλασική λογοτεχνία, με ρομάντζα και αστυνομικά, εφηβικά μαζί με ενηλίκων. Πιάνω το αντίτυπο στα χέρια μου, είναι σε τόση καλή κατάσταση που σίγουρα δεν το έχει δανειστεί κανείς. Μα θα ήταν θαύμα να το έχει εντοπίσει ένας έφηβος. Το ανοίγω και βλέπω στη σφραγίδα δωρεάς το Ίδρυμα Νιάρχου. Το ίδρυμα που νοιάζεται για τις βιβλιοθήκες δωρίζει βιβλία και οπτικοακουστική τεχνολογία χωρίς να έχει ιδέα τι συμβαίνει μετά και πως αυτά αξιοποιούνται...