Κλέφτες βιβλίων

Από τα παλιά τα χρόνια οι κάτοχοι βιβλίων σκαρφίζονταν διάφορους τρόπους για να προλαμβάνουν ή και να αντιμετωπίζουν την κλοπή των βιβλίων τους. Άλλωστε τα πρώτα χρόνια της τυπογραφίας κυκλοφορούσαν λίγα βιβλία και ήταν ιδιαιτέρως δύσκολο και δαπανηρό να αποκτήσει κανείς βιβλιοθήκη πόσο μάλλον πριν την τυπογραφία που τα βιβλία ήταν χειρόγραφα. Με κάποιο τρόπο έπρεπε οι βιβλιοθήκες να προφυλαχθούν από τους επίδοξους κλέφτες ή κλεπτομανείς ή επικίνδυνους βιβλιόφιλους. Έχουμε δει βιβλιοθήκες με αλυσίδες, χοντρές αλυσίδες που ξεκίναγαν από μια άκρη του σκληρού δερματόδετου εξωφύλλου και κατέληγαν στα ράφια. Μακριές τόσο ώστε να επιτρέπεται η ανάγνωση του. Με τον τρόπο αυτό οι βιβλιοθήκες έμοιαζαν περισσότερο με φυλακές λέξεων παρά με τη σημερινή εικόνα των δανειστικών βιβλιοθηκών. Έχουμε δει βέβαια και τα αγαπημένα exlibris που ήταν μεν το σημάδι των κατόχων τους που προσπαθούσε να γίνει ο ανεξίτηλος σύνδεσμος αναγνώστη-βιβλίου, είχαν όμως και βαριές κατάρες για όποιον θα τολμούσε να κλέψει το βιβλίο.

Σήμερα τα βιβλία είναι πιο φθηνά βέβαια από εκείνα τα χρόνια και κυκλοφορούν σε μεγαλύτερη ποσότητα δεν παύει όμως οι ιδιοκτήτες του να εφευρίσκουν διάφορους τρόπους για να δυσχεράνουν την κλοπή τους.

Πρώτα τα βιβλιοπωλεία. Προσπάθεια του επιχειρηματία να προστατέψει το προϊόν του. 

Τα αντικλεπτικά των βιβλίων είναι συνήθως αυτοκόλλητα που κολλιούνται σε κάποιο μέρος του εξωφύλλου (ιδανικά πίσω από τα αυτιά που δεν πάει το μυαλό του κλέφτη να κοιτάξει). Δεν αφαιρούνται αλλά απομαγνητίζονται στο ταμείο με την πληρωμή. Το πιο πρωτότυπο αντικλεπτικό που έχω δει το έχει η Πολιτεία καθώς πάνω στο λευκό άχαρο αυτοκόλλητο βρίσκεται η εικόνα ενός ανοιχτού βιβλίου.

Μετά έρχονται οι βιβλιοθήκες. Εκεί τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα καθώς τα βιβλία έχουν ως σκοπό να μείνουν για πάντα στα ράφια και να διαβαστούν όσο γίνεται από περισσότερους αναγνώστες ή τέλος πάντων να μείνουν εκεί μέχρι κάποιος να τα χρειαστεί. Σήμερα όλο και δυσκολότερα αγοράζονται βιβλία από τις βιβλιοθήκες καθώς τα κονδύλια όλο και λιγοστεύουν. Χωρίς να μπαίνουν νέα βιβλία κανείς δεν θέλει να χάνει και τα παλαιότερα γι' αυτό αναζητούνται λύσεις για να προστατευτούν οι συλλογές.

Υπάρχουν βιβλία κλειδωμένα σε ειδικές αίθουσες που δεν μπαίνει κανείς και βγαίνουν μόνο αν κάποιος τα ζητήσει, αυτά όμως είναι τα πολύτιμα και σπάνια βιβλία που μπορεί να έχει ξεμείνει πάνω τους και κανένα παλιό exlibris ως ανάμνηση ενός παλιού ιδιοκτήτη. Υπάρχουν οι σφραγίδες που υποδηλώνουν ότι το βιβλίο ανήκει σε κάποια βιβλιοθήκη. Υπάρχουν, όπως και στα βιβλιοπωλεία, τα αντικλεπτικά. Μόνο που τα αντικλεπτικά είναι και αυτά κομμάτι της τεχνολογίας που εξελίσσεται. Εύκολα και γρήγορα ξεπερνιούνται και εμφανίζονται νέα. Από τα αυτοκόλλητα με τη μεταλλική λωρίδα στη μέση, πήγαμε στη μεταλλική λωρίδα που κολλιέται ανάμεσα στις σελίδες (πιο διακριτική και πιο δύσκολα βρίσκει κάποιος) και σήμερα στα RFID που συνδυάζουν αντικλεπτικό και barcode. Αύριο σε κάτι άλλο.

Τα βιβλία σιωπηλά ανέχονται όλα τις ανθρώπινες παραξενιές και γίνονται για άλλη μία φορά μάρτυρες των εποχών που αλλάζουν. Από το απομαγνητισμένο αντικλεπτικό του βιβλιοπωλείου μπαίνει πάνω τους το νέο αντικλεπτικό της βιβλιοθήκης και όταν αυτό ξεπερνιέται μπαίνει το επόμενο μοντέλο.

Κι έτσι τα βιβλία καταλήγουν να έχουν πάνω τους όλα αυτά:

Αλλά ακόμη κι έτσι πάντα οι επίδοξοι κλέφτες θα σκαρφίζονται τρόπους για να αποκτήσουν ανέξοδα το πολυπόθητο αντικείμενο. Έχω συναντήσει σε ράφια βιβλιοπωλείου εξώφυλλα χωρίς το σώμα. Ο μανιακός κλεπτομανής προτίμησε να ξεκοιλιάσει το βιβλίο παρά να το πληρώσει, θεωρώντας μάλλον απίθανο να βρίσκεται αντικλεπτικό ανάμεσα στις σελίδες. Έχω, επίσης, ακούσει ιστορίες που αφού τα βιβλία δεν μπορούν να βγουν από την πόρτα βγαίνουν από τα παράθυρα βιβλιοθηκών.

Από την άλλη, όσα αντικλεπτικά και να κολληθούν αν δεν υπάρχει υπάλληλος στη βιβλιοθήκη όσο και να χτυπάει το μηχάνημα φεύγοντας κάποιος από την πόρτα κανείς δεν πρόκειται να ασχοληθεί γιατί απλά δεν προλαβαίνει. Για άλλη μία φορά ξοδεύονται χρήματα ασκόπως αγοράζοντας αντικείμενα για να αντικατασταθούν τα προηγούμενα που έκαναν τη δουλειά τους ενώ κανείς δεν προβλέπει (έργα ΕΣΠΑ) να καλύψει κενές θέσεις εργασίας.

Τελικά, μήπως εκείνες οι κατάρες που γράφονταν στα πρώτα βιβλία να ήταν πιο αποτελεσματικές από όλα αυτά τα σημερινά;