Ένα παλιό τυπογραφείο

Νιώθω ότι γεμίσαμε αράχνες – τουλάχιστον όχι στο μυαλό – θέλω να πιστεύω.

Μερικές λέξεις με παρακίνησαν να τραβήξω από τη στοίβα των αναβαλλόμενων αναρτήσεων ένα βιβλίο.

Ένα βιβλίο γεμάτο βιβλιοιστορίες που μου έμαθαν και με διασκέδασαν, άλλος ένας καλός φίλος που θέλω να έχω μαζί στα ταξίδια μου.

Η ιστορία ενός τυπογραφείου έχει να αφηγηθεί την ιστορία όλων των βιβλίων που τυπώθηκαν στα μηχανήματά του αλλά κυρίως των ανθρώπων που κρύβονται πίσω από τις χάρτινες σελίδες: συγγραφέων, επιμελητών, μεταφραστών, εκδοτών, καλλιτεχνών και τόσων άλλων.

Το τυπογραφείο των αδελφών Ταρουσόπουλου λειτούργησε για περισσότερο από έναν αιώνα τυπώνοντας βιβλία ανυπόμονων συγγραφέων και ξυλογραφίες υπομονετικών χαρακτών. 

Πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι συνεργάζονταν με σκοπό τη δημιουργία ενός καλαίσθητου βιβλίου κάτω από συνθήκες εντελώς διαφορετικές από τις σημερινές.

Οι τυπογράφοι δε δεν φημίζονταν για τη μακροβιότητα τους καθώς είχαν να αντιμετωπίσουν τη φλεβίτιδα από την ορθοστασία καθώς και τον καρκίνο του στομάχου από την εισπνοή αντιμονίου και μολύβδου. 

Για τέτοιες συνθήκες μιλάμε.

Ξεπερνώντας τις δυσκολίες και κυνηγώντας το χρόνο – τις περισσότερες φορές πιο αργά από ό,τι θα ήθελαν συγγραφείς σαν τον Σεφέρη που βιάζονταν να δουν τα βιβλία τους στα χέρια των αναγνωστών – εκατοντάδες τίτλοι τυπώθηκαν αναδεικνύοντας το μεράκι των Ταρουσόπουλων και τον πλούτο του τυπογραφικού υλικού που διέθεταν. Υπήρχαν στο τυπογραφείο τους, λέγεται, 2.200 είδη τυπογραφικών στοιχείων που έφθαναν σε συνολικό βάρος τους 18 τόνους.  

Ο τυπογράφος είναι ένας μάστορας που πρωτίστως τον ενδιαφέρει η εικόνα και συχνά έρχονταν σε ρήξη με τους συγγραφείς. Με πικρία αλλά και με δόση χιούμορ αναφέρει ο Σεφέρης στις Μέρες του τις αλλαγές που πρότεινε ο τυπογράφος στο κείμενο για να διευκολύνει το έργο του: 

«Δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε τούτο το στοίχο που περισσεύει;». 

Αφορμή για τον ανάγνωση του βιβλίου του Κάσδαγλη ήταν το αφιέρωμα που πραγματοποίησε το ΜΙΕΤ στο βιβλιοπωλείο του για το τυπογραφείο των αδελφών Ταρουσόπουλου. 

Δε ξέρω αν η έκθεση υπάρχει ακόμα, εξάλλου εκθέσεις που αντιμετωπίζουν το βιβλίο σαν μουσειακό αντικείμενο και το φυλακίζουν μέσα σε βιτρίνες επιτρέποντας την οπτική επαφή μόνο δύο σελίδων, δεν είναι του γούστου μου. Σίγουρα όμως τα βιβλία που τυπώθηκαν μέχρι το 1969, έτος που έπαψε να λειτουργεί το τυπογραφείο, υπάρχουν στις βιβλιοθήκες περιμένοντας ακόμα αναγνώστες και βιβλιόφιλους.