Η Βιβλιοθήκη ως πέτρα του σκανδάλου και χώρος έρευνας μαζί σε ένα

Πολλά αστυνομικά μυθιστορήματα έχουν στο επίκεντρο της δράσης τους βιβλιοθήκες (Το όνομα του ρόδου, Η χαμένη βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα και άλλα). Ακόμα περισσότερα έχουν εικόνες βιβλιοθηκών στο φόντο τους. Θύματα και θύτες που συχνάζουν σε βιβλιοθήκες, απαντήσεις που κρύβονται σε βιβλία. Κρυμμένα μυστικά σε σελίδες. Σκηνές μυστηρίου και καταδίωξης σε διαδρόμους ραφιών, στα βιβλία και το σινεμά. Στο μυαλό μου έρχονται σχετικά πρόσφατες σκηνές από τον Χάρυ Πότερ με σκοτεινά μάγια, στρόβιλους και καπνούς. Ορισμένα αστυνομικά έχουν την λέξη βιβλιοθήκη στον τίτλο τους.

Η κατάχρηση, το οικονομικό σκάνδαλο έχει βιτρίνα μια πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη στο μυθιστόρημα Το όνειρο του Οδυσσέα του Μάκη Καραγιάννη από τις εκδόσεις Μεταίχμιο που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2011, μέσα στο πνεύμα της εποχής.
Η απαρχή της διαφθοράς που ξεκίνησε από φουσκωμένες χρηματοδοτήσεις προς την βιβλιοθήκη οδηγεί στον πλουτισμό και εντέλει στην δίκη και φυλάκιση του δολοφονημένου πρωταγωνιστή Στέφανου Δενδρινού. Η βιβλιοθήκη το πρόσχημα της απάτης (χμ, ελπίζω να μην επηρεάσει αρνητικά μελλοντικές χρηματοδοτήσεις στις «αναπτυσσόμενες» ελληνικές βιβλιοθήκες που ήδη τραβάνε χίλια μύρια ζόρια επιβίωσης) ο κινητήριος μοχλός από την μια πλευρά και η βιβλιοθήκη χώρος απαντήσεων και ψαξίματος. Από την άλλη πλευρά, απανωτάο δημοσιογράφος Οδυσσέας Πανταζής καταφεύγει στην κεντρική Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου στην Θεσσαλονίκη, την Βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής, σε παλαιοβιβλιοπωλείο της οδού Δαγκλή αναζητά και ανατρέχει σε βιβλιακές πηγές, εκεί συναντά συνεργάτες, και κάνει θυελλώδεις συζητήσεις. Γίνονται αναφορές σε βιβλία, το περιβάλλον είναι γεμάτο σελίδες. Αντίθετα, οι επιφανειακοί χαρακτήρες έχουν έπιπλα βιβλιοθήκης αλλά ελάχιστα κατοικημένα με βιβλία. Για την συλλογή μας ένα ακόμα βιβλιοβιβλίο, ελληνικής παραγωγής, με άρωμα του καιρού μας, με απορίες, γιατί και πώς της σημερινής κατάστασης.

Πώς πρέπει να διαβάζουμε

Ξεφυλλίζω την ιστορική Νέα Εστία που υπάρχει ψηφιοποιημένη στον κόμβο του ΕΚΕΒΙ, για όσους ψαχουλεύουν τα παλιά. Πέφτω πάνω σε λόγια προηγούμενων εποχών για το βιβλίο και κάθε φορά θέλω να αναδημοσιεύσω μερικά εδώ, αλλά το αφήνω, όχι σήμερα.

Σε πολλά τεύχη συναντώ ενδιαφέροντα άρθρα, σχετικά με τα θέματά μας, με υπογραφή του Κώστα Ουράνη.

Άραγε να έχουν συγκεντρωθεί όλα σε κάποια έκδοση;

Αντιγράφω μέρος του άρθρου με τίτλο "Πώς πρέπει να διαβάζουμε":

«Δύο αδελφές από τη Θεσσαλονίκη μου έγραψαν για να με ρωτήσουν "πώς πρέπει να διαβάζεται ένα βιβλίο".

Είναι ένα ερώτημα που δεν τόκανα ποτέ στον εαυτό μου. Θυμήθηκα όμως, με την ευκαιρία αυτή, ότι ο γάλλος ακαδημαϊκός Εμίλ Φαγκέ εξέδωσε κάποτε ένα βιβλίο που έχει ακριβώς - τον τίτλο "L' art de livre".

Ο γερό Φαγκέ, μακαρίτης πια προ πολλού, δεν υπήρξε λαμπρός συγγραφεύς. Άχαρις και βαρύς, βυθίστηκε, με το θάνατό του, "αύτανδρος" στο πέλαγος της λήθης, όπως βουλιάζει ένα παραφορτωμένο καράβι στον ωκεανό. Σήμερα κοίτεται στον πυθμένα των βιβλιοθηκών, - εκεί που βασιλεύει μια αιώνια αταραξία.

Το βιβλίο αυτό που ανέσυρα ήταν ένα αποσυντεθειμένο και μελαγχολικό ναυάγιο: μουχλιασμένο, ξεθωριασμένο. Όπως όμως στο κύτος ενός ναυγίου βρίσκουν κάποτε ένα κιβώτιο χρυσού, έτσι κι εγώ βρήκα σ' αυτό, σκεπασμένη από τα φύκια και την άφθονη λάσπη του ύφους του, μια χρυσή συμβουλή που είναι η απάντηση στο ερώτημα των δύο αδερφών:

Η τέχνη το διαβάσματος, γράφει ο Φαγκέ, συνίσταται στο να διαβάζετε αργά, πάντα αργά, όσο το δυνατό πιο αργά.

Η συμβουλή αυτή δεν αφορά, βέβαια, κι ούτε μπορεί ν' αφορά εκείνους - τον περισσότερο δηλαδή κόσμο- που διαβάζουν "για να τους πάρει ο ύπνος" ή "για να περάσει η ώρα τους". Το βιβλίο δεν είναι γι' αυτούς ένας, οποιοσδήποτε, σκοπός, αλλά απλώς ένα μέσο - άσχετο με τη φύση του. Αποτείνεται σ' εκείνους που διαβάζουν για έναν από εκείνους τους δύο λόγους που εννοείται το διάβασμα: για να διδαχτούν ή για τη χαρά του πνεύματός τους.».

Ολόκληρο το άρθρο βρίσκεται εδώ για όσους θέλουν περισσότερα.

(Ευτυχώς κάποια πράγματα είναι ακόμη δωρεάν και ελεύθερα...)