Χίλιες μία νύχτες και μία ακόμη δώρο

Οι αραβικές ιστορίες της Σεχραζάντ στο Χίλιες και μία νύχτες (ή τα Παραμύθια της Χαλιμάς για το ελληνικό κοινό) υπήρξαν η βάση και η πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία τριών διηγημάτων, όλων δημοσιευμένων υπό τον τίτλο Η χιλιοστή δεύτερη νύχτα.

Τρία διηγήματα που γράφτηκαν σε διαφορετικoύς χρόνους, σε διαφορετικές χώρες από τρεις διαφορετικούς συγγραφείς. O Γάλλος Theophile Gautier to 1842, ο Αμερικάνος Edgar Allan Poe το 1845 και ο Ρουμάνος Nicolae Davidescu το 1937 θέλησαν να δώσουν συνέχεια στο Χίλιες και μία νύχτεςκαι να δώσουν πνοή μέσα από την πένα τους στην ηρωίδα και αφηγήτρια των ιστοριών, ενώνοντας τη μυθοπλασία της Ανατολής με εκείνη της Δύσης.

Για άλλη μια φορά θέτω το ερώτημα για το κατά πόσο δίκαιο είναι να δανείζεσαι έναν ήρωα και να συνεχίζεις μια ιστορία που έχει ξεκινήσει (και ουσιαστικά τελειώσει) κάποιος άλλος. Ο Σάλιντζερ απέρριψε το ενδεχόμενο να δοθεί συνέχεια στο Ο φύλακας στη σίκαλη, «προστατεύοντας» με νόμους περί πνευματικών δικαιωμάτων το χάρτινο ήρωα του, γεγονός που είχα αναφέρει σε προηγούμενη ανάρτηση. Σε αυτήν την περίπτωση κανείς δεν εμπόδισε, δεν θα μπορούσε άλλωστε, τη συγγραφή και τη δημοσίευση των τριών αυτών μικρών αριστουργημάτων. Οι συγγραφείς είχαν τη δυνατότητα να συνομιλήσουν μέσα από την τέχνη του λόγου, μια συνομιλία που υπερπηδά τα εμπόδια του χρόνου και της λήθης.
Θα σταθώ στο δεύτερο από τα τρία διηγήματα, εκείνο του Πόε (ή Πόου όπως συνηθίζουν να προφέρουν μερικοί), διότι ήταν η αφορμή να θυμηθώ ξανά την αψεγάδιαστη γραφή ενός ευφυή συγγραφέα.

Το διήγημα θέλει τη Σεχραζάντ να αφηγείται τη χιλιοστή δεύτερή της ιστορία που δεν είναι άλλη από την εξιστόρηση των επιτευγμάτων της Δύσης και την περιγραφή μιας μακρινής πραγματικότητας (μέσα πάντα από το οξύ ύφος του Πόε). Όλα όμως ακούγονται παράδοξα στον βγαλμένο από άλλη εποχή βασιλιά, ο οποίος δεν πιστεύει λέξη από όλη την αφήγηση και την τιμωρεί με τον τρόπο που της άξιζε.

Μέσα στις ευφυείς περιγραφές των επιτευγμάτων της Δύσης, ο Πόε δεν παρέλειψε να προσθέσει και την τυπογραφία, απόσπασμα που δεν θα μπορούσα να μην αφήσω εδώ:
«Αλλά ένας άλλος, ακόμη πιο επιτήδειος θαυματοποιός, κατασκεύασε ένα εκπληκτικό πλάσμα που δεν είναι ούτε άνθρωπος ούτε θηρίο, έχει εγκέφαλο από μολύβι, αναμειγμένο από ένα μαύρο υλικό σαν πίσσα, και δάχτυλα που έχουν τόση ταχύτητα και επιδεξιότητα ώστε να μπορεί χωρίς κανένα πρόβλημα να φτιάξει είκοσι χιλιάδες αντίτυπα του Κορανίου μέσα σε μιαν ώρα, και με τόση εκπληκτική ακρίβεια που να είναι όλα πανομοιότυπα, μέχρι το τελευταίο ιώτα».
Πράγματι «η αλήθεια είναι πιο παράξενη από τη φαντασία» όπως αναφέρει το παλαιό ρητό με το οποίο ξεκινά το διήγημά του.