Εφημερίδων βιβλιοένθετα

Από την εμφάνισή του ο ελληνικός Τύπος περιλάμβανε ειδήσεις για βιβλία, ανθρώπους που καταπιάνονταν με το γράψιμο, μεταφράσεις, εκδόσεις και βιβλιοθήκες. Τα Ελληνικά Χρονικά του Μάγερ που τυπώνονταν στο Μεσολόγγι, και παρά το γεγονός ότι ο Αγώνας δεν είχε ακόμα δικαιωθεί, οραματίζονταν μια Εθνική Βιβλιοθήκη το 1824. Όταν οι εφημερίδες ήταν τετρασέλιδες αναφερόντουσαν σε νέα του βιβλίου στην τρίτη ή τέταρτη σελίδα και αντίστοιχα όταν ήταν εξασέλιδες στην πέμπτη και έκτη, μαζί με πληροφορίες αρχαιολογικές, μουσειακές και ανασκαφικές, μαζί με περιγραφές θεατρικών παραστάσεων. Περισσότερα για την παρουσίαση βιβλίων τους περασμένους αιώνες άλλη φορά, ίσως.
Από τότε πολλά έχουν αλλάξει. Σήμερα οι εφημερίδες βρίσκονται σε μια καμπή. Πολλές έχουν δυο μορφές: την έντυπη των περιπτέρων με τα ειδικά ένθετα, αφιερώματα, δώρα-κίνητρα (την Κυριακή) και την άυλη ηλεκτρονική. Οι ειδήσεις για βιβλία δεν δημοσιεύονται σε καθημερινή βάση. Συγκεντρώνονται σε ιδιαίτερα ένθετα. Οι εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας μοιράζονται τις ημέρες που βγάζουν το βιβλιοένθετό τους και συναγωνίζονται μεταξύ τους στην προσπάθεια να κερδίσουν το κοινό που ενδιαφέρεται από κάθε άποψη για το βιβλίο.
Η Καθημερινή μιλάει για βιβλία τις Κυριακές. Το ένθετο κυκλοφορεί στην ίδια μορφή πολλά χρόνια, έχει το ίδιο μέγεθος με το υπόλοιπο σώμα της εφημερίδας, 2ο δηλαδή μεγάλο, τιτλοφορείται με κεφαλαία γράμματα «Τέχνες» και με μικρότερα καπιταλάκια σε άλλη αράδα «και Γράμματα». Τα περί βιβλίων περιέχονται μαζί με «Θέατρο – Μουσική – Χορός – Βιβλίο – Εικαστικά – Κινηματογράφος», όπως αναγράφεται επεξηγηματικά. Όλα αυτά καταλαμβάνουν ένα δεκαεξασέλιδο, όπου η τελευταία είναι μια ολοσέλιδη διαφήμιση και στις μέσα σελίδες εμφανίζονται αρκετές άλλες που, βέβαια, αντιστοιχούν στα θέματα που πραγματεύεται (εκδόσεις, καλλιτεχνικές παραστάσεις, κλπ). Οι συνεργάτες είναι σταθεροί και έχουν διαμορφώσει σταθερούς αναγνώστες.
Με επίτιτλο «Βιβλίο», πιάνει τις μεσιανές σελίδες, ας πούμε 9 έως 11, τρεις τον αριθμό συνήθως. Σε αυτές υπάρχουν βιβλιοπαρουσιάσεις ελληνικών τίτλων, σπάνια ξενόγλωσσων, και μερικές μεταφράσεις από το περιοδικό The Economist. Οι βιβλιοπαρουσιάσεις, που την Ελλάδα σπάνια αγγίζουν την βιβλιοκριτική και όταν το κάνουν, το κάνουν άκομψα και με εμπάθεια δημιουργώντας βεντέτες και όχι διάλογο, καλύπτουν κυρίως βιβλία εγχώριας ιστορίας, λογοτεχνίας, πολιτικά δοκίμια. Εμφανίζονται και επιστημονικά βιβλία. Έμφαση δίνεται σε διανοούμενους επισκέπτες και του έργου τους, ομιλητές του Μεγάρου Μουσικής (Πρόγραμμα Μεγαρον Plus), Συνεδρίων ή καλεσμένων Πανεπιστημίων.
Δυο στήλες με τίτλο «Εξ αφορμής» και «Διακρίνοντας» παρουσιάζουν ποικίλα βιβλιοζητήματα, σκέψεις και ενημερωτικά στο πεδίο της βιβλιοπαραγωγής, της λογοτεχνίας. Η στήλη «Νέες εκδόσεις» παρουσιάζει και προτείνει συγχρόνως. Παρουσιάζει ανά κατηγορίες (πεζογραφία, μελέτες, ιστορία, δοκίμια, κλπ) την ταυτότητα του βιβλίου (συγγραφέας, τίτλος, εκδοτικός οίκος, σελίδες, τιμή), την εικόνα του εξωφύλλου, και την υπόθεση σε είκοσι γραμμές.
Οι προτιμήσεις του αναγνωστών, μια ποσοτική παρουσίαση, αναλύεται στα «Πρώτα σε πωλήσεις». Χωρισμένη σε δυο μεγάλες κατηγορίες: «Μελέτες, λευκώματα, βιογραφίες», και έπεται η «Λογοτεχνία». Η λίστα τοποθετεί δέκα τίτλους στην γενική κατηγορία την φορά ανάλογα με τις πωλήσεις της εβδομάδας που προηγήθηκε και στο δεξί πλάι με χοντρούς μαύρους αριθμούς σημειώνει πόσες εβδομάδες βρίσκεται στην λίστα. Τον αριθμό των αντιτύπων δίνουν 12 βιβλιοπωλεία, δυο που έχουν αλυσίδα καταστημάτων σε όλη την Ελλάδα, από το κέντρο των Αθηνών και από τα περίχωρά της, και από την Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, την Λαμία και τα Τρίκαλα. Τέλος, Η «Κ», μέσα από την ίδια στήλη προτείνει έναν τίτλο την εβδομάδα.
Ένα ένθετο, σταθερή αξία, όπου ο αναγνώστης προσανατολίζεται με άνεση, μπορεί να το διατρέχει κατά την διάρκεια όλης της εβδομάδας, χωρίς υπερβολές, χωρίς να υστερεί σε πληροφόρηση.
Την επόμενη εβδομάδα θα ακολουθήσει άλλο βιβλιοένθετο.
Σήμερα ημέρα του Πνεύματος ας προσπαθήσουμε να μπούμε στο πνεύμα του πνεύματος… Μόνο που εχθές δεν είχα δίκτυο και δεν αναρτήθηκε, σήμερα το λοιπόν η ημέρα του μετα-πνεύματος…