Βιβλία στα καροτσάκια

Βιβλία μπορεί κανείς να προμηθευτεί σε διάφορα μέρη. Φυσικά στα βιβλιοπωλεία, στο κέντρο της πόλης, συνήθως μεγάλα, πολυώροφα, με παράδοση και ίσως και δικές τους εκδόσεις αλλά και τα συνοικιακά, μικρότερα σε μέγεθος και ποικιλία, μα πιο προσωπικά που μπορεί να συνδυάζουν και άλλες υπηρεσίες, φωτοτυπίες, σχολικά είδη, τετράδια, σάκες, κασετίνες, μολύβια, μαρκαδόρους και χαριτωμένα είδη δώρων, κορνίζες, ημερολόγια.
Το ψάξιμο εκδόσεων στα παλαιοβιβλιοπωλεία είναι μια άλλη ιστορία, για μερικούς κυνήγι που ικανοποιεί το ένστικτο του θηρευτή σε άγρα βιβλίων, για άλλους θλιμμένη αναζήτηση σε ξεπεσμένα τεκμήρια που ξεσπιτώθηκαν μαζί με το τέλος ανθρώπων μέσα στην δίνη ανακατατάξεων.
Τα βιβλιοπωλεία και τα παλαιοβιβλιοπωλεία αποτελούν σταθερά σημεία διακίνησης εντύπων, έχουν και αντίστοιχους τόπους στο διαδίκτυο (αυτό αποτελεί θέμα άλλης ανάρτησης). Οι τόποι πώλησης βιβλίων έχουν διευρυνθεί, τα βρίσκει κανείς και σε σούπερ μάρκετ, εκεί που πουλάνε μουσική, ηλεκτρονικά είδη… Υπάρχουν όμως, και λιγότερο σταθερά σημεία διάθεσής τους. Οι πλασιέ βιβλίων, υπάρχουν ακόμη, που περιφέρονται με τσάντες βαριές και ασήκωτες στις πολυκατοικίες, από δημόσια υπηρεσία σε δημόσια υπηρεσία και αν καταφέρουν να τα έχουν καλά με τους ανθρώπους στις εισόδους μιλάνε για την πραμάτεια τους, δείχνουν δείγματα, μοιράζουν διαφημιστικά φυλλάδια, δέχονται δόσεις με γραμμάτια. Οι περιοδικές εκθέσεις βιβλίων, θεσμοθετημένες ή περιστασιακές σε πανηγύρια είναι άλλος τόπος τρόπος απόκτησης βιβλίων.
Όλα αυτά για να έρθω στα καροτσάκια με τα βιβλία, πάγκοι ξύλινοι πάνω σε ρόδες που σπρώχνονται με ή χωρίς χερούλια. Έχω δει και μεταλλικό γραφείο μεταμορφωμένο. Τα καροτσάκια φορτώνονται άτακτα με βιβλία, νέα μα και διαβασμένα. Στήνονται σε διάφορα σημεία και όχι πάντα τα ίδια. Εκεί που πωλούνται και άλλα αντικείμενα (Μοναστηράκι, Θησείο στην Αθήνα), κοντά αλλά όχι ακριβώς απέξω από μεγάλα βιβλιοπωλεία (Πανεπιστημίου, Ακαδημίας), στις εξόδους των σταθμών του μετρό όπου κοντοστέκεται ο κόσμος να βρει ψιλά για το εισιτήριό του, έχει ραντεβού και χρόνο για χάζεμα.
Ο ενδιαφερόμενος πρώτα σκύβει πάνω από τον πάγκο και ξεψαχνίζει με το βλέμμα, ο πλανόδιος πωλητής κοιτά αλλά κρατιέται, δεν απευθύνει τον λόγο, μετράει τον χρόνο και τον άνθρωπο. Οι πωλητές άνδρες, συνήθως μεσήλικες, βγάζουν έναν αέρα απαντοχής. Δεν ανήκουν στους ανθρώπους του πνεύματος, μένουν στον κόσμο του μόχθου και τα βιβλία αντικείμενα που τους τρέφουν με τον επιούσιο, τους τροφοδοτούν με αναγνώσεις ανάτασης.
Μόλις γίνει μια μικρή, έστω και αδιόρατη, κίνηση προς τα βιβλία, ο πωλητής ζωντανεύει, μιλάει, προτείνει ανάλογα με το θέμα που έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον ο περαστικός, πώς τον έχει «κόψει». Ρωτά τι θα ήθελε, μερικές φορές δέχεται και παραγγελία, ορίζεται συνάντηση.
Ο περαστικός είτε ζητά χρόνο είτε δείχνει αποφασιστικότητα, αναζητά να μάθει την τιμή, κοντοστέκεται, πιάνει το βιβλίο, το ανοίγει και το διατρέχει, κάνει παζάρι, αγοράζει. Άλλοτε απομακρύνεται δήθεν χαλαρά, ήρθε και εκείνος, εκείνη που αναμενόταν, γεια γεια, αγκαλιά και ξεμακραίνουν σε άλλη διάθεση.
Η επιφάνεια αναδύει τα χρώματα των εξωφύλλων, το ένα βιβλίο επικαλύπτει άλλο, κρύβοντας τον τίτλο και το συγγραφέα του από κάτω βιβλίου. Το περιεχόμενο ποικίλλει. Δημοφιλή ελληνικά και μεταφρασμένα κλασικά έργα των δύο περασμένων αιώνων, ονόματα χτυπητά, μυθιστορήματα σύγχρονα, παιδικά, συμβουλές για την υγεία, τις σχέσεις, την προσωπικότητα, την επαγγελματική επιτυχία, την οικογένεια, τα ζώδια, ονειροκρίτες, καζαμίες (την εποχή των Χριστουγέννων μέχρι τον Φεβρουάριο), ανατυπώσεις από παλιά σχολικά αλφαβητάρια (η Άννα, ο Μίμης, η Έλλη, η Λόλα, παιδιά με ποδιές). Τελευταία παρατηρώ να έχουν προστεθεί λεξικά και διάλογοι, ελληνοαλβανικοι, βουλγάρικοι, ρώσικοι, και άλλοι, δεν χρειάζεται μεγάλη φαντασία σε ποιους απευθύνονται.
Εκδόσεις φτηνές, χαρτί χαμηλών προδιαγραφών, εκτύπωση πρόχειρη, μέριμνα για την αισθητική μηδαμινή, όμως το πνευματικό κληροδότημα είναι εκεί, προσιτό. Φορές βέβαια, όλο και συχνότερα, περιλαμβάνονται και εκδόσεις εμπορικές αξιοπρεπούς ποιότητας.
Όταν τελειώσει η μέρα, στο σκοτάδι, το καροτσάκι τυλίγεται σαν τεράστιο πακέτο με πανιά μουσαμαδένια, δένεται με σπάγκους χοντρούς σφιχτά, και κρύβεται παράμερα, δεμένο με λουκέτα σε στύλους. Πολύ μικρή ασφάλεια σε περίπτωση κλοπής, συνολικής ή μερικής. Ρίσκο που το παίρνουν. Μεγαλύτερος εχθρός η βροχή.
Προβλέπεται να βρέξει αύριο, τους σκέφτομαι.