Επίπεδα, πίστες και διάβασμα

Έλεγα αυτή η ανάρτηση να ήταν για την Έκθεση Βιβλίου στο Ζάππειο που έκλεισε την προηγούμενη εβδομάδα και την επισκέφτηκα την τελευταία τελευταία ώρα, Κυριακή βράδυ. Έλεγα να πω για την ατμόσφαιρα που πλανιόταν, την διάθεση των ανθρώπων μπρος και πίσω από τους πάγκους των βιβλίων, τις τυχαίες κουβέντες στα πήγαινε έλα, τον κατάλογο της Έκθεσης που είχε εξαντληθεί εδώ και δυο ημέρες και έτσι δεν απόκτησα και βέβαια, για τα βιβλία που δεν μπόρεσα να τους αντισταθώ και γύρισα σπίτι φορτωμένη (λίγο προς μέτρια φορτωμένη με έξι τίτλους πέντε συγγραφέων). Το ένα είναι και βιβλιοβιβλίο, συνεντεύξεις δέκα (ξένων) συγγραφέων, με τίτλο Η τέχνη της γραφής, με επιμέλεια του Φίλιπ Γκούρεβιτς και εισαγωγή του Ορχάν Παμούκ (δεύτερη έκδοση, εκδόσεις Τόπος) που προστίθεται στην συλλογή-σειρά. Είχα βγάλει και φωτογραφίες για την περίσταση, έτσι για μια γενική εικόνα αίσθηση του κλίματος. Είχα σκεφτεί α κάνω και παράλληλες σκέψεις για τα καρότσια με βιβλία στον δρόμο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Το αφήνω για άλλη φορά, όμως. Οι εκθέσεις έχουν περιοδικότητα και θα βρεθεί ευκαιρία.
Αντί όλων αυτών είπα να φέρω στην κεντρική σκηνή το θέμα της «ελαφριάς» ανάγνωσης που ξεκίνησε από τα σχόλια, με κωδικό «Άρλεκιν» και το πολύ πετυχημένο (βρήκα) αρλεκίνοι για όσους διαβάζουν τα βιβλία τσέπης αισθηματικού περιεχομένου που ουσιαστικά ανήκουν στην πολύ μεγάλη κατηγορία που στον σαξονικό πολιτισμό ονομάζεται χαϊδευτικά «αγόρι συναντά κορίτσι» (boy meets girl). Η κουβέντα δημιούργησε εντάσεις που έφτασαν μέχρι και αποχωρήσεις άρα υπάρχουν θεωρίες και απόψεις δυνατές για το θέμα. Τα σκέφτομαι, λοιπόν, ξανά και ξανά και μπαίνω στα παπούτσια της γνώμης ότι κάθετα αποκλείονται οι αρλεκίνοι αναγνώστες. Ναι, δεν είναι υψηλή λογοτεχνία στην μορφή και το ύφος, ούτε διατείνεται πως είναι. Ναι, δεν έχουν μεγάλη πρωτοτυπία, αντίθετα ξεχειλίζουν από κοινωνικά, ρατσιστικά και σεξιστιτικά και κάθε συνομοταξίας στερεότυπα και αναπαράγονται αρκετά σταθερά. Είναι να αναρωτιέται κανείς για τον σπόρο της απήχησής και της εμπορικής επιτυχίας του είδους (όοοχι δεν βρίσκεται η απάντηση του φαινομένου εδώ γιατί είναι πολύπλοκη και δεν ξεπετιέται έτσι και, πάντως δεν είναι ότι οι γυναίκες είναι χαζές, αγράμματες ή κάτι παρόμοιο).
Τα ξέρω καλά, μέσα έξω, τα βιβλία αυτά, το ομολογώ, και την έχω αναλύσει την υπόθεση. Ας ομολογήσω και πώς τα ξέρω, έτσι για να μην αναρωτιέστε και κάνετε σενάρια. Η ιστορία έχει ως εξής: τα έβλεπα στα περίπτερα, εκδόσεις Bell και Χάρλενικ (ηχητικά πολύ κοντά στο Άρλεκιν), τυλιγμένα σφιχτά στο νάιλον κουκούλι τους.. Δεν έγινε έτσι. Μια φίλη μου τα διάβαζε, σε πρώιμη εφηβική ηλικία με απίστευτη μανία, στα ελληνικά αλλά και στα αγγλικά! ειδικά εκείνα της Barbara Cartland, μιας κυρίας με άσπρα μαλλιά, με μια γενική εντύπωση του ροζ στα μάγουλα, το στόμα, τα ρούχα. Τα αισθηματικά της Βαρβάρας, μεταφορά του ονόματός συνθηματικά, είχαν ένα ιστορικοκοινωνικό πλαίσο. Για παράδειγμα ένας Άγγλος κατάσκοπος στην ισπανική αυλή και μια μικρή ορφανή την εποχή του Ερρίκου Η΄, μια γκουβερνάντα σε έναν δύσκολο χήρο με αμίλητο και κλεισμένο στον εαυτό του παιδί στην αγγλική ύπαιθρο του 19ου, παρεξηγήσεις, αρχική αντιπαλότητα, θανάσιμοι κίνδυνοι, κακόβουλοι μεσάζοντες, κληρονομικά συμφέροντα, απρόσμενες αποκαλύψεις, ανατροπές μαζί την «πήρε στα στιβαρά του μπράτσα», «το βαθύ φιλί του της έκοψε την ανάσα» περιλαμβάνονταν απαραίτητα όσο και το αίσιο τέλος. Κάτι σαν εντελώς λάιτ Ντίκενς (τραβηγμένο ίσως και μην αρπάζεστε) αλλά εμένα με έβαλε στο αγγλικό διάβασμα, όπως στο γαλλικό διάβασμα μπήκα από την πόρτα των αστυνομικών. Με άλλα λόγια, όλα τα διάβαζα όσο μου άρεσαν και μετά άλλα και άλλα και άλλα και έτσι δεν μπορώ να τα απαρνηθώ, έχω περάσει από τις σελίδες τους και πήρα πράγματα και έχω προσωπική γνώμη. Πρωταθλήτρια στο σαβουροδιάβασμα, είναι μακριά και απίστευτή η λίστα μου, παλιά έως και πρόσφατα ντρεπόμουν να το πω αλλά τώρα το απελευθερώνω.
Δεν πειράζει αν πολλοί δεν ανεβαίνουν ή κατεβαίνουν άλλα σκαλιά ανάγνωσης, κολλάνε στην πίστα, μένουν στο επίπεδο τσέπης/αισθηματικά, το διάβασμα θέλει τέχνη ειδική και βρίσκονται στο κατώφλι, τους φτάνει. Έχω περάσει από εκεί άρα μπορούμε να μιλήσουμε, να γελάσουμε, κέρδος, κάθε άνθρωπος κέρδος από όπου και να έρχεται, μια μοναδική ιστορία που αν δεν ακούσεις, δεν… Επιλέγω την στάση των μη αποκλεισμών, την προτιμώ, άσε που κρύβει εκπλήξεις.
Η συζήτηση δεν τελειώνει εδώ αλλά εγώ κλείνω για τώρα…

Καλή επιτυχία στην αυριανή παρουσίαση της Librarian, καλή εβδομάδα σε όλους.

Υ.Γ. Έχω αμελήσει την εικονογράφηση τελευταία, sorry.