Κάπνισμα τέλος! Αρχή διαβάσματος;

Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού δεν αποτελούν είδηση. Χρόνια τώρα τις γνωρίζουμε, η ταινία σε κάθε πακέτο τσιγάρων με την τρομακτική επισήμανση «Το κάπνισμα σκοτώνει» τα συνοδεύει καιρό τώρα, οι διαφημίσεις τσιγάρων πρώτα έγραφαν το ίδιο, μετά έγιναν έμμεσες, μετά απαγορεύτηκαν εντελώς. Στις ταινίες του κινηματογράφου, στα τηλεοπτικά σήριαλ κανείς δεν καπνίζει ούτε για δείγμα, ίσως μόνον οι κακοί και χαμένοι τύποι σε χώρους που εξυφαίνεται το έγκλημα, που σκοτεινά βασανίζονται από προσωπικούς εφιάλτες. Τα τσιγάρα ακριβαίνουν. Εκδόθηκε πανευρωπαϊκή οδηγία για απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς χώρους, ορίστηκαν τα πρόστιμα και ο τρόπος ελέγχου. Ελεύθερο κάπνισμα, τέλος!
Παλιότερα το άναμα ενός τσιγάρου, ο καπνός που σχημάτιζε κύκλους ή συννεφάκια, το νευρικό σβήσιμο σε τασάκια, οι στοίβες με γόπες σηματοδοτούσαν ένα σωρό άλλα, επίκληση στην έμπνευση ενός δημιουργού, την έντονη σκέψη και προβληματισμό, την λύση ενός μυστηρίου, το ερωτικό κάλεσμα, την ελευθερία και πληρότητα, την εφηβική αταξία και βιάση για ενηλικίωση, την ευχαρίστηση –ειδικά με την συνοδεία καφέ- και πάντως την γυναικεία χειραφέτηση. Μετά ανακαλύφθηκαν οι ολέθριες βλάβες που μπορεί να προκαλέσει και άρχισε αντίστροφη εκστρατεία εκρίζωσης της διαδεδομένης κουλτούρας του.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του George Orwell, Βιβλία εναντίον τσιγάρου (Books v.cigarettes) από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με μεταφραστή τον Γιώργο-΄Ικαρο Μπαμπασάκη (που έκοψε το κάπνισμα κατά την διάρκεια αυτής της μετάφρασης). Το βιβλίο αποτελείται από άρθρα του Orwell που έχουν να κάνουν με βιβλιοεμπειρίες (θα εκπλαγεί κανείς να δει ότι δεν είναι και πολύ θετικές και το κριτικό πνεύμα του κυριαρχεί), και τον τίτλο του οφείλει στο πρώτο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Tribune (Βήμα) στις 8 Φεβρουαρίου 1946.
Το άρθρο πραγματεύεται το θέμα της ανάγνωσης. Το επιχείρημά του ο συγγραφέας αναπτύσσει προκειμένου να καταρρίψει τον ισχυρισμό ότι η αγορά και η ανάγνωση βιβλίων αποτελούν ένα ακριβό χόμπι που δύσκολα μπορεί να σηκώσει ένας μέσος μισθός ενώ αντίθετα τα τσιγάρα είναι προσιτά. Και ξεκινά υπολογισμούς που έχουν να κάνουν με το κόστος των βιβλίων και των τσιγάρων. Τα συγκρίνει, σε λίρες (πένες, σελίνια) Αγγλίας του καιρού εκείνου που καμιά σχέση δεν έχουν με την σημερινή ισοτιμία άρα δεν νιώθουμε και πολλά παρά από τους πίνακες και τα νούμερα, μόνο πόσο σχολαστικός και «διαβασμένος» είναι και στα δυο, τσιγάρα και βιβλία Για παράδειγμα, μας λέει ότι πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κυκλοφορούσαν στην Μεγάλη Βρετανία 15.000 βιβλία ενώ σήμερα κυκλοφορούν πάνω από 60.000.
Από όλα κρατάω ότι: το μεγαλύτερο ποσό πάει σε εφημερίδες και περιοδικά (αυτό μάλλον θα ισχύει και σήμερα), ότι ο ίδιος που είναι διαβαστερός και είναι και η δουλειά του ξοδεύει περισσότερα για καπνό από ό,τι για βιβλία. Κρίνει ότι το διάβασμα είναι μια από τις φτηνότερες ψυχαγωγίες, όπου η πιο φτηνή είναι η ακρόαση του ραδιοφώνου. Καταλήγει στο κάθετο συμπέρασμα πως αν η διακίνηση και κατανάλωση βιβλίων βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, συμβαίνει γιατί το διάβασμα δεν είναι τόσο συναρπαστικό όπως οι αγώνες σκύλων (!), ο κινηματογράφος, τα παμπ, και όχι γιατί τα βιβλία αγοραστά ή δανεικά (από βιβλιοθήκες με συνδρομή) είναι ακριβά. Με άλλα λόγια δεν είναι οικονομικό ζήτημα.
Στο μεταξύ η Μεγάλη Βρετανία έχει κάνει μεγάλη (αλλά μεγάλη) πρόοδο στην φιλαναγνωσία και στην υπόθεση των βιβλιοθηκών. Η υπόθεση του διαβάσματος έχει κατακτηθεί, αν και οι οικονομικές κρίσεις σε αυτά ακριβώς τα προγράμματα και τους χώρους επιτίθενται με περικοπές, παντού.

Ξεπηδά μια υπόθεση. Αν η απαγόρευση του καπνίσματος οδηγήσει στην μείωσή του, τότε αυτόματα θα εξοικονομηθεί ένα ποσό που μπορεί να κατευθυνθεί προς άλλη ψυχαγωγική δραστηριότητα. Καθώς γνωρίζουμε ότι πολλά μπορούμε να κερδίσουμε από την ανάγνωση, θα μπορούσε να είναι τα βιβλία. Ναιιι; ΝΑΙ.