Σε πρώτο πρόσωπο

Κυριακή πρωί, συνεχιζόμενη υψηλή ζέστη που όλοι αισθανόμαστε, πολλοί έχουν φύγει για την θάλασσα, βρίσκονται σε κλίμα διακοπών ή ετοιμάζονται να την κάνουν. Και τις μέρες της εβδομάδας που μας πέρασε, όπως πάντα, να ψαχουλεύω στο μυαλό μου την ανάρτηση για τις Βολτίτσες, ειδικά όταν άλλες σκέψεις πέφτουν πάνω σε τοίχους αδιαπέραστους. Ορίστε πού καταλήγω. Στην αναφορά όχι ενός βιβλίου μα μιας εκδοτικής σειράς στην οποία έχω αναφερθεί και παλιότερα αλλού με αφορμή βιβλιοβιβλία συγκεκριμένα.
Όνομά της: «Η κουζίνα του συγγραφέα», διευθυντής της ο συγγραφέας Μισέλ Φάις, από τις εκδόσεις Πατάκη που ξεκίνησε την κυκλοφορία της τον Δεκέμβρη του 2004, παραμένει ζωντανή και συνεχίζει να βγά
ζει νέους τίτλους. Επτά βλέπω συνολικά (το κακό με τις σειρές είναι ότι επιθυμείς όλους τους τίτλους, ακόμα και εκείνους που σε ενδιαφέρουν λιγότερο. Ξυπνάει ο συλλέκτης μέσα σου και τα θες όλα, έτσι για να μην χαλάει η εικόνα στο ράφι, να μην υπάρχουν τρύπες.) Αυτή είναι η ταυτότητα της σειράς. Περιλαμβάνει αφηγήσεις σε ελεύθερο ύφος αναγνωρισμένων στο ελληνικό συγγραφικό στερέωμα. Διαδρομές ανθρώπων, γνωριμία μας μαζί τους. Όσα θέλουν να μοιραστούν δημόσια, όσα θα πιάσουμε
εμείς ανάμεσα στις γραμμές. Σε μέγεθος σχεδόν παρά κάτι τσέπης. Σε χρώματα εποχής του μαυρόασπρου κινηματογράφου παραπέμπει στα περασμένα. Με φωτογραφίες εκείνων που ακούμε την φωνή της διήγησης. Φωτογραφίες συγκεντρωμένες και μέσα, να διαβάσουμε και τις εικόνες τους.
Η κουζίνα του συγγραφέα πάει να πει πώς «μαγειρεύτηκε» ή πώς το νιώθει ο ίδιος ο συγγραφέας πώς μαγειρεύτηκε, από ποια υλικά, σε ποιες δόσεις, πότε και σε πόσους βαθμούς ψήθηκε. Οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο, ιστορικές συνθήκες, αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας, μαθήματα, σπουδές, προσωπικές σχέσεις, ταξίδια, πορείες και αναπάντεχα επεισόδια. Σε μια διερεύνηση (αγωνιώδη) για το τι φτιάχνει, ποιο είναι το μυστικό της δημιουργίας (που πάντως δεν είναι ένα και πάντως δεν έχει συνταγή με βήματα που εξασφαλίζουν σίγουρη επιτυχία). «… ο τόπος όπου διασταυρώνεται η περιπέτεια της γραφής και η γραφή της περιπέτειας σε μια συναρπαστική αφήγηση.», το διατυπώνει ο Μισέλ Φάις και χρησιμοποιεί την ορολογία της κουζίνας.

Τροφή – διατροφή του σώματος για να κινηθεί μηχανισμός του, τροφή – εικόνες, εμπειρίες, παραστάσεις για να παραχθεί έργο πνευματικό, αισθητικό, συναισθηματικό. Μια αναλογία του υλικού κόσμου με τον άυλο, τον άπιαστο, των ιδεών που μπαίνει στα γράμματα, τις σελίδες, τα βιβλία και γίνεται με τον τρόπο αυτό υλικός, ή περίπου. Κάπως μοιράζεται, κάπως καταγράφεται, νοείται.
Και αν κουζίνα είναι το πώς «κατασκευάστηκε» ένας δημιουργός, το εργαστήρι του συγγραφέα είναι ο χώρος της δικής του δημιουργίας, ο τρόπος που εκείνος λειτουργεί, προσεγγίζει τα θέματα και εκφράζεται. Συμβαίνει κιόλας, νομίζω, τα αυτοβιογραφικά κείμενα να εμφανίζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το έργο του συγγραφέα. Οι εξομολογήσεις έχουν μια αμεσότητα, μια ειλικρίνεια, μια αναμέτρηση με τον εαυτό.
Σειρά πολύτιμη μιας και το είδος της βιογραφίας παρουσιάζει υστέρηση στην Ελλάδα, ως είδος δεν καλλιεργείται και όταν γράφονται βιογραφίες είτε είναι εξυμνηστικές σε βαθμό υπερβολικό είτε ξερές και άψυχες. Η αυτοβιογραφία, υποείδος της βιογραφίας, είναι και αυτή σε εμάς παραμελημένη, για αυτόν τον λόγο και η σειρά συνεισφέρει πολλά. Προσωπικά ημερολόγια και αναμνήσεις παρουσιάζουν μεγαλύτερη συχνότητα. Ένα σχόλιο για την σύνταξη των βιογραφικών μας σημειωμάτων, ακόμα και όταν ακολουθούμε πρότυπα. Δείχνουν πολλά για τον τρόπο που βλέπουμε τους εαυτούς μας.
Και αν ισχύει (που ισχύει σε ένα μεγάλο βαθμό μα όχι και αποκλειστικά γιατί τότε θα ήταν όλα εντελώς προκαθορισμένα και προβλέψιμα, που δεν είναι) ότι είμαστε προϊόντα του περιβάλλοντος που μας ανέθρεψε και των ιστορικών συγκυριών που μας έλαχαν, μπορούμε να παρατηρήσουμε ομοιότητες περιπτώσεων, να καταλήξουμε σε συμπεράσματα πιο γενικά. Μα συμβαίνουν και ανατροπές. Ανατροπές, επιλογές που εμείς μπορέσαμε να φτιάξουμε σε εκείνα όσα διαφωνήσαμε κατά καιρούς και όταν ήρθε η σειρά μας να πάρουμε αποφάσεις, να εκτελέσουμε, να αντιμετωπίσουμε, δεν διαλέξαμε να επαναλάβουμε αυτά που είχαμε φάει στο κεφάλι και δεν μας άρεσαν. Κάναμε αυτό που νιώθαμε για καλύτερο. Κάναμε τα δικά μας λάθη και αστοχίες.

Τώρα πολλά και διάφορα τσουβάλιασα εδώ, και σταματάω.
Καλή εβδομάδα!