Δεν Νομίζω Τίποτα = ΔΝΤ

Τόσα και τόσα γίνονται τούτον τον καιρό γύρο μας, κουβέντες φόβου και ανησυχίας, πραγματικοτήτων απτών και αδιευκρίνιστων που δεν είναι δυνατόν να παραστήσω την αδιάφορη. Να μιλήσω για βιβλιοβιβλία σαν να μην τρέχει τίποτα, όλα καλά και ωραία. Που δεν είναι. Αναρωτιέμαι πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο, πώς έγινε, πώς έγινε η γενιά του Πολυτεχνείου να πρωτοστατεί στην ενδυνάμωση της καταστολής και αστυνόμευσης, να μην επενδύει στην παιδεία και τον πολιτισμό. Να μην φτιάχνει θεμέλια γερά, να μην καλλιεργεί τις δυνάμεις του κάθε ανθρώπου, να μην φωτίζει αξίες πέρα από τις οικονομικές. Να έχει πάρει τον γνωστό δρόμο όπου η βία οδηγεί στην βία όπου η καταπίεση βγάζει σε ανάποδα. Ο άλλος δρόμος είναι επίπονος, απαιτεί χρόνο, κόπο, υπομονή, επιμονή, βαθειά πίστη και κανείς δεν προσφέρει εγγυήσεις για τίποτα. Δόσιμο χωρίς την βεβαιότητα επιστροφής του κεφαλαίου, πόσο μάλλον αν θα υπάρχουν και τόκοι. Το κέρδος δεν είναι καν μετρήσιμο με μονάδες. Άρα είναι μια περιπέτεια ενδιαφέρουσα, λέω εγώ. Αλλιώτικη. Μια πρόκληση που αξίζει. Οι προφάσεις για την επίμονη παραμονή στην πεπατημένη διάφορες: μα εγώ θα κάνω το άλλο, θα πάω κόντρα σε όλον τον κόσμο, έτσι το έμαθα έτσι το ξέρω, για τα παιδιά μου υποκύπτω στο ένα και το άλλο, οι εμπειρίες μου εκεί με έχουν φέρει, τι να κάνω.
Απορώ (ακόμα) και δεν μπορώ να νομίζω τίποτα.

Είμαστε το λοιπόν, όλοι αναγνώστες. Διαβάζουμε τα σημάδια των καιρών, την ατμόσφαιρα του περιβάλλοντος (περιρρέουσα ατμόσφαιρα την χαρακτηρίζουν), τις φασαρίες και τις σιωπές, τις κουβέντες και τις αποσιωπήσεις τους (ορισμένες φορές πιο σημαντικές ακόμα και από όσα αρθρώνονται), τις ποικίλες γλώσσες και κώδικες, τις κινήσεις, τις ματιές, τις χροιές των φωνών, τις εικόνες που μας ταΐζουν και εκείνες που βλέπουμε αυτόπτες μάρτυρες στις διαδρομές μας. Η ανάγνωση είναι η αποκρυπτογράφηση γενικά, η ερμηνεία δεδομένων.
Εδώ πιο πολύ είμαστε αναγνώστες βιβλίων, για να το γυρίσω στα γραπτά κείμενα. Απλωμένα δίπλα από το πληκτρολόγιο του Η/Υ τρία βιβλία, με το ίδιο περιεχόμενο, σχεδόν. Το γερτό κεφάλι του Marcel Proust ακουμπισμένο στο αριστερό του χέρι, μάτια μαύρα να με κοιτάνε αποτραβηγμένα, σκεπτικά, ίσως μελαγχολικά στα δυο εξώφυλλα, στο ελληνικό και το γαλλικό. Το αγγλικό εξώφυλλο στα πράσινα, με φυτικά στολίσματα και γωνιώδη γραμματοσειρά. Παραθέτω τους τίτλους αρχίζοντας από την ελληνική προσεγμένη παρουσίαση: Μαρσέλ Προυστ, Ημέρες Ανάγνωσης δύο «ομότιτλα» κείμενα, εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδόσεις Ίνδικτος, Αθήναι 2004, 124 σ. Τον ίδιο τίτλο, Ημέρες Ανάγνωσης (Days of Reading) φέρει και η αγγλική έκδοση Penguin Books στη νέα σειρά Σπουδαίες/Μεγάλες Ιδέες (Great Ideas). Και τα δυο βιβλία προσθέτουν και άλλα κείμενα, σχολιασμένα. Η γαλλική έκδοση που έχω στα χέρια μου έχει τίτλο Περί Ανάγνωσης (Sur la lecture), από τις εκδόσεις Actes Sud κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2009. Σχόλια έχει, συμπληρωματικό κείμενο δεν έχει. Αποτελεί ολότητα.
Το περί Ανάγνωσης αυτοβιογραφικό και στοχαστικό κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε το 1905 στην θέση προλεγομένων βιβλίου του John Ruskin στα γαλλικά. Ορισμένοι υποστήριξαν ότι ξεπερνούν το ίδιο το βιβλίο που προλογίζουν και ότι προετοιμάζουν την Αναζήτηση του Χαμένου Χρόνου (ομολογώ με κάποια ντροπή πως δεν το έχω διαβασμένο και μάλλον δειλιάζω να το βάλω στο πρόγραμμα).

Η ανάγνωση απαιτεί άσκηση και εξάσκηση που φέρνει εγρήγορση και ικανοποίηση. Η ανάγνωση πλουτίζει το πεδίο των εμπειριών, φτιάχνει ερμηνευτές και συγγραφείς, με άλλα λόγια ανθρώπους με άποψη και δύναμη της έκφρασης.

Καλή εβδομάδα πάντως!