Το θεώρημα του ημιτελούς παπαγάλου

Αφιερωμένο

Τώρα πώς μου ήρθε αυτό; Τι να πω; Απλά μου ήρθε!
Γιατί το ένα θέμα που με γυρόφερνε δεν είναι έτοιμο, το άλλο ήταν κάπως, το τρίτο ήταν από παλιότερα διαβάσματα και δεν ήθελα να πάω προς τα πίσω τώρα, το άλλο δεν έχει έρθει ο καιρός του για άνοιγμα. Έτσι για ένα βιβλίο μισοδιαβασμένο ανεβάζω ανάρτηση. Είναι, αναρωτιέμαι, άραγε σωστό; και μπαίνω σε σκέψεις αμυντικές. Γιατί να μην είναι; Την γεύση του συγγραφέα την έχω, η προσδοκία της συνέχειας και του τέλους βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα άρα μπορεί να μεταδοθεί και εδώ. Μπορεί να γίνουν δύο αναρτήσεις, μια παρουσίαση σε «ζωντανή» συνέχεια. Μπορεί να ξεκινήσει μια κουβέντα που θα δώσει και άλλες πλευρές στην καθοδόν ανάγνωση. Σάμπως μιλάμε μόνο για βιβλία εντελώς διαβασμένα και μόνο; Μιλάμε για παρατημένα, για διάσημα αδιάβαστα, αμετάφραστα στην δική μας γλώσσα, που έχουμε ακουστά, που έχουμε διαβάσει την παρουσίασή τους, που έχουμε δει στο σινεμά, για, για…. γιατί όχι τέλος πάντων και μισοδιαβασμένα.
Το θεώρημα του παπαγάλου του Ντενί Γκετζ, ένα μυθιστόρημα για τα Μαθηματικά (μετάφραση του Τεύκτρου Μιχηλίδη, από τις εκδόσεις Πόλις) δεν είναι και φρέσκια έκδοση. Μετράει μια ήδη μια δεκαετία από την κυκλοφορία του. Ήρθε στα ελληνικά το 1999 και ανατυπώθηκε το 2007, κάνοντας 67.500 αντίτυπα, όπως βλέπω και θαυμάζω τον μεγάλο αριθμό. Είναι, νομίζω, χαρακτηριστικό του καιρού μας να αναζητά άλλες δεξαμενές έμπνευσης, να ρίχνει τα όρια, να πλαταίνει έως και να καταργεί σύνορα στα επιστητά, να συνδυάζει θέματα. Τα μαθηματικά στο μυθιστόρημα, ή μυθιστορήματα με μαθηματικά, ζωές μαθηματικών, χαμένες, άλυτες, εξισώσεις, θεωρήματα, σύμβολα δεν είναι νεοφανή. Στην ελληνική περίπτωση ανήκουν ο Δοξιάδης και ο Μιχαηλίδης.
Κεντρικό πρόσωπο ο Γάλλος παλαιοβιβλιοπώλης Πιέρ Ρυς που ετοιμάζεται και δέχεται την βιβλιοθήκη του παλιού του φίλου. Πρόκειται για μια αποκλειστικά μαθηματική βιβλιοθήκη που περιλαμβάνει σπάνιες εκδόσεις, δυσεύρετες και ακριβές. Άρα Το θεώρημα του παπαγάλου ανήκει στα βιβλιοβιβλία με πάμπολλες εικόνες από βιβλία και βιβλιοθήκες (επισκεπτόμαστε και εμείς την Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας στο Παρίσι και κάνουμε αναλογικές συγκρίσεις…). Συναντάμε τις βιβλιοθηκονομικές έννοιες της ταξινόμησης και κατηγοριοποίησης μιας επιστήμης.. Ο Ρυς αγαπά τις λέξεις γιατί τις νιώθει, ξέρει την ετυμολογία τους (σ. 182). Αγαπά και τα βιβλία. «Τα βιβλία είναι σαν τους ανθρώπους…Απομονωμένοι δεν αντέχουν, στοιβαγμένοι δεν αντέχονται» (σ. 14)
Μυστήριο ο θάνατος/εξαφάνιση του φίλου. Η φαινομενικά αδύναμη πρωταγωνιστική ομάδα που αποτελείται από έναν ηλικιωμένο ανάπηρο, μια εργαζόμενη αγωνιζόμενη γυναίκα που κρύβει τις πληγές της, τα δίδυμα έφηβα παιδιά της φυσικά θυμωμένα και μέσα στην αντίδραση και ένα ιδιαίτερο παιδί με προβλήματα ακοής και ο παπαγάλος φυσικά συντονίζεται, επικεντρώνεται στο ζήτημα της βιβλιοθήκης και του φίλου. Ξετυλίγουν την διαδρομή της επιστήμης των μετρήσεων, των σχημάτων, των σχέσεων από την πρακτική και εφαρμοσμένη υπόσταση στην θεωρητική και φιλοσοφική της διάσταση.

Όσον αφορά τα μαθηματικά κάτι ψιλά, εύκολα, τα πιάνω και μου μένουν, κάτι άλλα σκόρπια μπαίνουν σε μια σειρά, λογική, ιστορικής συνέχειας (τα σχέδια στην αρχή ξενίζουν, μετά βοηθάνε). Δεν πιέζομαι να τα καταλάβω όλα όλα, ξέρω ότι δεν μου είναι δυνατόν, ο προγραμματισμός μου είναι άλλης κατεύθυνσης. Χαίρομαι για όσα κατέχω και όσα κατακτάω, μετράω το μέγεθος του κενού μα πάνω από όλα δεν θέλω να στερηθώ την χαρά της ανάγνωσης. Το κοινωνικό και αστυνομικό τα περπατώ με ευχαρίστηση. Κάνω υποθέσεις για την κατάληξη της αναζήτησης και της καταδίωξης: ότι η μυθοπλαστική συγκυρία το φέρνει ο παπαγάλος να έχει τις απαντήσεις, δηλαδή να υπάρχουν μπροστά σε όλους, από την αρχή της αφήγησης, (όπως συμβαίνει και στα αλήθεια) αλλά δεν το είχαν τεθεί οι ερωτήσεις (όπως πάλι συμβαίνει). Η ομάδα θα αποδειχτεί ανώτερων ικανοτήτων από την καταδιωκτική κερδοεμφορύμενη ομάδα. Αν συμβαίνει αυτό η πρόβλεψη θα δικαιωθεί, αν πάλι δεν συμβεί και έχει γύρισμα απρόσμενο, ο συγγραφέας-μαθηματικός θα έχει κάνει την έκπληξη.
Να δούμε τώρα πώς θα πάει η συνέχεια, και έχει πολύ ακόμα…

Να στείλω και μια ευχή καλής επιστροφής στο πρόγραμμα.