Στη Βαγδάτη

Σαν να μην μου έφταναν οι στοίβες των αδιάβαστων βιβλίων που μου κλέβουν το πολύτιμο χώρο στο ασφυκτικά μικρό μου σπίτι, είναι και αυτή η απληστία που με πιάνει όταν βρω μια βιβλιοθήκη και θέλω οπωσδήποτε να πάρω μαζί μου ένα ακόμη βιβλίο. Μα πως να αντισταθεί κανείς σε έναν εξαιρετικό συγγραφέα που μιλά για εκείνες τις χώρες που δεν θα επισκεφθώ ποτέ; Μετά τα Χελιδόνια της Καμπούλ ξέρω ότι όποιο βιβλίο του Χάντρα και να διαβάσω δεν θα με απογοητεύσει. Πράγματι, αυτός ο συγγραφέας γράφει συγκλονιστικά και σε μεταφέρει καταμεσής της εμπόλεμης ζώνης αλλά και σε μια κουλτούρα πολύ διαφορετική από αυτή που έχουμε συνηθίσει. Αυτή τη φορά μας μεταφέρει στο Ιράκ. Σε αυτή την άγνωστη χώρα με το γνωστό όνομα που έχει συνδεθεί με εικόνες καταστροφής και πολέμου. Μια κατεστραμμένη χώρα με σπουδαία ιστορία που θέλουμε να ξεχνάμε ή να μην μας ενδιαφέρει.

"Δεν έχουν ιδέα για τα ήθη μας, τα όνειρά μας και τις προσευχές μας. Δεν έχουν ιδέα προπάντων για το ότι εμείς ξέρουμε από που βαστάμε, για το ότι η μνήμη μας είναι άθικτη κι οι επιλογές μας δίκαιες. Τι ξέρουν για τη Μεσοποταμία, γι' αυτό το φανταστικό Ιράκ που το ισοπεδώνουν με τα βρομερά τους τεθωρακισμένα; Τι ξέρουν για τον πύργο της Βαβέλ, για τους Κρεμαστούς Κήπους, για τον Χαρούν Αλ-Ρασίντ, τις Χίλιες και μία νύχτες; Τίποτα! Ποτέ δεν κοιτάζουν προς αυτή την πλευρά της ιστορίας: βλέπουν τη χώρα μας μονάχα σαν μια τεράστια λίμνη πετρελαίου, την οποία θα ρουφήξουν, ρουφώντας μαζί και την τελευταία σταγόνα από το αίμα μας. Αυτοί δεν αποτελούν μέρος της Ιστορίας, το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το χρυσάφι, ο πακτωλός, η λεηλασία. Δεν είναι πατά μισθοφόροι πληρωμένοι από το λευκό χρήμα. Έχουν ισοπεδώσει όλες τις αξίες σε μία και μόνο: το χρήμα, έχουν μετατρέψει όλες τις αρετές σε μία και μόνο: το κέρδος. Πρόκειται για επίφοβα αρπακτικά, τίποτε άλλο. Θα πατούσαν και πάνω από το πτώμα του Χριστού τους αν ήταν να γεμίσουν τις τσέπες τους. Και όταν κάποιος δεν συμφωνεί μαζί τους, τότε βγάζουν το βαρύ πυροβολικό τους και αρχίζουν να πυροβολούν τους αγίους μας, να πετροβολούν τα μνημεία μας και να σκουπίζουν τη μύτη τους με τις χιλιόχρονες περγαμηνές μας."

Βρισκόμαστε στο Ιράκ του 2003 που οι αμερικάνοι έχουν εισβάλει σκορπώντας το μίσος, όπως συμβαίνει σε κάθε πόλεμο. Ο αφηγητής και πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ένας 20χρονος βεδουίνους από ένα μικρό χωριό το Καφρ Καράμ. Ο πόλεμος δεν αργεί να φτάσει και σε αυτό το μικρό απομακρυσμένο μέρος, να διαταράξει την καθημερινότητα, να προσβάλει τις αξίες των κατοίκων και να δείξει τα δόντια του σκορπίζοντας θυμό. Ο φιλήσυχος ήρωάς μας που δεν ξέρει από όπλα γεμίζει από προσβολή και μίσος, ταξιδεύει μέρες για να φτάσει στο κέντρο του πολέμου, τη Βαγδάτη, με μοναδικό σκοπό την εκδίκηση. Και ξαφνικά βρισκόμαστε σε αυτή τη μεγάλη πόλη που ο πόλεμος την έκανε να χάσει την αίγλη της. Ο Τίγρης ποταμός ρέει δίπλα σε γκρεμισμένα κτίρια, καμένα πάρκα, ανθρώπους που ανατινάσσονται, αθώους που διαμελίζονται. Ο πόλεμος είναι παντού και ο ήρωάς μας θέλει να γίνει μέρος του για να εκδικηθεί. Να μπει στην αντίσταση να πολεμήσει του δυτικούς που αγνοούν τις αξίες των κατοίκων της χώρας. Είναι έτοιμος να σκοτωθεί για να σκοτώσει. Αναλαμβάνει μια αποστολή που θα σκορπίσει αρρώστια και τρόμο σε ολόκληρο τον πλανήτη. Έτσι ίσως να ξεπλυθεί η προσβολή που δέχτηκε η οικογένεια του σε εκείνο το μικρό χωριό στα βάθη της ερήμου. Και κάπως έτσι οδηγούμαστε στο τελευταίο σταθμό του βιβλίου, στη Βηρυτό.

Πολλές φωνές ακούγονται στο μυθιστόρημα αυτό που περιέχει γερή δόση αλήθειας. Οι περισσότερες έχουν μίσος, ζητούν εκδίκηση με θάνατο, άλλες ζητούν ένα τέλος στον πόλεμο από που κι αν αυτός προέρχεται. Το τυφλό ανεξέλεγκτο μίσος έρχεται σε αντίθεση με εκείνους που δεν ζητούν εκδίκηση. Φωνές της Ανατολής που η Δύση πρέπει να ακούσει. Οι σειρήνες της Βαγδάτης είναι το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας του Χάντρα που έχει ως σκοπό να δώσει φωνή σε χώρες της Ανατολής, μετά τα Χελιδόνια της Καμπούλ και το Τρομοκρατικό χτύπημα που αναφέρονται στο Αφγανιστάν και στο Ισραήλ αντίστοιχα.

Και μετά από όλα αυτά, θα ήθελα να διαβάσω κάποτε ένα μυθιστόρημα που να περιγράφει μια Βαγδάτη δίχως σειρήνες και εκρήξεις, με αναστηλωμένα κτίρια, με παιδιά που παίζουν ανέμελα, με πωλητές που διαλαλούν την πραμάτεια τους σε πολύβουα παζάρια.