Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

Οι στρατιωτικές βιβλιοθήκες



Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η American Library Association πραγματοποίησε μια μεγάλη εκστρατεία συγκέντρωσης βιβλίων για τους Αμερικάνους στρατιώτες που ήταν στο μέτωπο. Παρακινούσαν με οποιονδήποτε τρόπο (με ντουντούκες, με αφίσες) τους πολίτες της χώρας να φέρουν βιβλία ώστε να στηθεί η στρατιωτική βιβλιοθήκη. Έξω από τη δημόσια βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης είχαν στηθεί στρατιωτικές σκηνές που παραλάμβαναν τα βιβλία. Στην πρώτη φωτογραφία φαίνεται μέρος των βιβλίων που είχαν συγκεντρωθεί καθώς και η αφίσα που παρακινεί τους πολίτες να φέρουν βιβλία ενώ στη δεύτερη φαίνεται ένας άνθρωπος με ντουντούκα που προφανώς θα λέει κάτι παρόμοιο με το σύνθημα από πίσω του. 
Την κίνηση για τη δημιουργία στρατιωτικής βιβλιοθήκη πρώτοι ξεκίνησαν οι Βρετανοί και στη συνέχεια μιμήθηκαν οι Αμερικανοί.

Στρατιωτική βιβλιοθήκη στη Γαλλία το 1919

Όλη η ιστορία αναφέρεται στο βιβλίο Books in the War: The Romance of Library War Service του Theodore W. Koch που εκδόθηκε το 1919. 


Ο συγγραφέας ήταν βοηθός βιβλιοθηκονόμου στην ιστορική βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου στο Μίσιγκαν από το 1904 έως το 1915. Η συνεισφορά του στη βιβλιοθήκη ήταν μεγάλη καθώς επέφερε σημαντικές αλλαγές. Έδωσε προνόμια στους φοιτητές καθώς τους επέτρεψε το δανεισμό βιβλίων κάτι που επιτρεπόταν μόνο στους ακαδημαϊκούς, άνοιξε το αναγνωστήριο για το κοινό τις Κυριακές και οργάνωσε βιβλιοθηκονομικά μαθήματα κατά την καλοκαιρινή περίοδο, στα οποία δίδασκε ο ίδιος την επιστήμη της Bιβλιοθηκονομίας, σε μια εποχή που ακόμα δεν είχε αναπτυχθεί ιδιαίτερα η επιστήμη αυτή. Το 1909 συμμετείχαν στις πρώτες οχτώ εβδομάδες των μαθημάτων 217 μαθητές. Τα μαθήματα αυτά εξελίχθησαν στην πορεία στο τμήμα Βιβλιοθηκονομίας του Πανεπιστημίου.

Μαθητές από τα καλοκαιρινά μαθήματα βιβλιοθηκονομίας

Το 1915 ταξίδεψε στην Αγγλία ως απεσταλμένος για να διαπραγματευτεί με τους Βρετανούς λογοκριτές  σχετικά με τις απαγορεύσεις προσκτήσεων ξένων εκδόσεων από τις εχθρικές χώρες, Γερμανία, Αυστρία. Εξαιτίας του πολέμου ήταν δύσκολο να καταφέρει και πολλά. Ωστόσο, όσο ήταν στο Λονδίνο αξιοποίησε το χρόνο του παρατηρώντας πως οι Άγγλοι προμήθευαν βιβλία στα στρατόπεδα. Ο Koch έκανε ολόκληρη έρευνα για τις στρατιωτικές βιβλιοθήκες, η οποία αναφέρεται στο βιβλίο.
Στη συνέχεια, από το 1916 έως το 1919 εργάστηκε στη βιβλιοθήκη του Κογκρέσο ως υπεύθυνος στο τμήμα των παραγγελιών, ενώ από το 1919 έως το θάνατό του το 1941 εργάστηκε ως βιβλιοθηκονόμος στο πανεπιστήμιο Northwestern στο Ιλινόις.  
Στην επιμνημόσυνη δέησή του ο πρόεδρος του Πανεπιστημίου ύμνησε τα έργο και τον επαγγελματισμό του όχι μόνο στο διοικητικό κομμάτι των βιβλιοθηκών αλλά και στη σημασία που έδινε στις βιβλιοθήκες ως βασικό φορέα του πολιτισμού.

4 σχόλια:

Hfaistiwnas είπε...

Δεν γνώριζα είναι η αλήθεια ότι μάζευαν βιβλία για τους στρατιώτες.. μόνο στο εξωτερικό θα συνέβη αυτό..
Μπράβο και του πρωτεργάτη των βιβλιοθηκονομικών μαθημάτων!

librarian είπε...

Ε ναι, στο εξωτερικό συμβαίνουν αυτά. Η αλήθεια είναι πως δεν έχω διαβάσει το βιβλίο, αν και πολύ θα ήθελα, αλλά από τη φωτογραφία με τη στρατιωτική βιβλιοθήκη πιο πολύ με αξιωματικούς μοιάζουν αυτοί που φαίνεται να κάθονται, παρά με στρατιώτες.
Σίγουρα το βιβλίο που είναι και η επιτόπια έρευνα του συγγραφέα θα έχει περισσότερες πληροφορίες.

Κατερίνα Τοράκη είπε...

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η ανάρτησή σου. Βέβαια, αντιλαμβάνεται κανείς την αντίφαση που γεννά η ιδέα της δημιουργίας βιβλιοθηκών μέσα στον πόλεμο! "Ψυχής άκος" η βιβλιοθήκη και τα βιβλία, όμως γιατί; Για να πολεμάνε ύστερα με "ψυχή θεραπευμένη"; Λίγο απόλυτη είμαι, έτσι; Μου ήρθε σαν σκέψη.
Πάντως, σχετικά με το ενδιαφέρον των Αμερικάνων για τις βιβλιοθήκες, αυτό είναι όντως δεδομένο και φυσικά εκτιμητέο. Επίσης, οι Αμερικάνοι έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην πληροφόρηση και δεν είναι τυχαίο που ξεκίνησαν τις σχετικές εφαρμογές από τον στρατιωτικό τομέα (βλέπε Arpanet, Lockheed κτλ.). Αυτά για την ιστορία.
Μας έδωσες τροφή για ποικίλες σκέψεις...

librarian είπε...

Αρκετά απόλυτη θα έλεγα καθώς οι στρατιώτες είναι μάλλον οι τελευταίοι που ευθύνονται για έναν πόλεμο.
Ας είναι έστω κι έτσι να ξεφεύγουν λίγο από τη φρίκη του πολέμου.
Απλά όπως είπα και στο παραπάνω σχόλιο δεν είμαι σίγουρη αν οι βιβλιοθήκες απευθύνονταν σε αυτούς ή στους ανωτέρους τους.
Όπως και να έχει, είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα από έναν αξιόλογο βιβλιοθηκονόμο.
Φλερτάρω με την ιδέα να το αγοράσω από το amazon.