Λίγο πριν αλλάξει σελίδα ο Χρόνος

Συνηθίζεται στο τέλος κάθε χρόνου να γίνεται, να κάνει ο καθένας και η καθεμιά μας τον προσωπικό του απολογισμό: τι θέλησε και κατάφερε, τι θέλησε και του ξέφυγε, τι δεν θέλησε και να που του συνέβη, να αναρωτηθεί αν θα πρέπει να είναι ευχαριστημένος με τους καρπούς αποκόμισε, αν έκανε βήματα προς τα εμπρός, αν έγινε έστω και ένα απειροελάχιστο του χιλιοστού αυτό που λένε «καλύτερος άνθρωπος». Και να ονειρευτεί πράγματα για την επόμενη, την χρονιά που έρχεται ακάθεκτη. Όσον αφορά τις Βολτίτσες δεν ήταν η καλύτερη μου χρονιά, δεν επέδειξα την πειθαρχία της μιας φοράς την εβδομάδα και μια ανάρτηση, δηλαδή συνολικά 54 ή κάπου εκεί κοντά αναρτήσεις. Πολύ απέχω ακόμα και από τις μισές. Μετρώ και είναι συνολικά 20, άντε αν προλάβω να γίνουν 21, μεγάλη διαφορά δεν κάνει. Θα μπορούσα να κλέψω αναρτώντας βιβλιοεικόνες και βιβλιοπίνακες είναι αλήθεια, μα δεν θα το κάνω. Ευτυχώς, η Librarian υπήρξε ιδιαίτερα δραστήρια, είδε και διάβασε πολλά, ανταποκρίθηκε και γνώρισε πολλούς αναγνώστες του βιβλιοblog μας. Στην τελική για αυτό είμαστε δυο, για να συμπληρώνουμε ιδέες, λόγια, εικόνες, εντυπώσεις και αναρτήσεις, μια συνεχής παρουσία και επικοινωνία που τόσο χαιρόμαστε και δεν θα την αλλάζαμε με τίποτα. Ήρθαμε για να μείνουμε!

Και για να μην ξεχνιόμαστε ένα βιβλιοβιβλιαράκι της Edith Wharton με τίτλο Η διαστροφή της ανάγνωσης, από τις εκδόσεις Άγρα. Πρωτοδημοσιεύτηκε το 1903 και στην ελληνική γλώσσα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2009 εκτός εμπορίου στο πλαίσιο μιας ωραίας ιδέας που έχει υιοθετηθεί και από άλλους εκδοτικούς οίκους, αντί χριστουγεννιάτικης κάρτας, ως «χριστουγεννιάτικο ευχετήριο βιβλίδιο», «αντί ευχών». Σε δεύτερο γύρο το βιβλίδιο μαζί με εκείνα που είχαν τυπωθεί για τον ίδιο σκοπό, φέτος το 2013 μπήκε στο εμπόριο, ενταγμένο στην σειρά με την παιγνιώδη ονομασία «Ο άτακτος λαγός» και σήμα στο εξώφυλλο έναν λαγό με μακριά αυτιά ανάσκελα, ξεκαρδισμένο στα γέλια με την γλώσσα απέξω. Τόσο άτακτο!! Τέτοια τα κέφια του εκδότη!! Εκδοτικά το βιβλιαράκι είναι ιδιαίτερο, για το σχεδόν τετράγωνο σχήμα του αλλά κυρίως για το χρώμα του χαρτιού που είναι τυπωμένο: gialloro διαβάζω στον κολοφώνα, βαθύ χρυσαφί, κροκί, της πηχτής πικάντικης μουστάρδας. Η ανάγνωση σε αυτό το υπόβαθρο είναι κάπως διαφορετική, το μάτι ξεσυνήθιστο, οι υπογραμμίσεις και σημειώσεις δυσκολεύονται. Η ολοσέλιδη φωτογραφία της συγγραφέως καθισμένη στο γραφείο της να κοιτά κατάματα τον φωτογραφικό φακό στημένη, σφιγμένη, μοδάτη και περιποιημένη μα με μελαγχολία ανάμεικτη με ματαιότητα, παίρνει μια αλλοτινή διάσταση στον βαθυκίτρινο κάμπο του φόντου. Σαν να μην έχει ολοκληρωθεί η εμφάνιση της φωτογραφίας, σαν να έχει πάρει φως, ή σαν, αντίθετα, να την βλέπουμε μπροστά μας να παλιώνει. Η Ήντιθ Ουώρτον γεννημένη το 1862 στην Νέα Υόρκη έγραψε περισσότερα από 40 λογοτεχνικά βιβλία, ήταν η πρώτη γυναίκα στην οποία απονεμήθηκε το βραβείο Πούλιτζερ το 1920 και η πρώτη που ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Γέηλ. Πέθανε στο Παρίσι το 1937. Το θέμα που πραγματεύεται το έχουμε ξαναπιάσει στις Βολτίτσες και είχε μάλιστα, προκληθεί έντονος διάλογος και είχαν εκφραστεί διαφορετικές απόψεις και οι ενδιάμεσες αποχρώσεις τους. Η Ουώρτον υποστηρίζει ότι η ανάγνωση «σκουπιδιών» ισοδυναμεί με διαστροφή, ότι η ανάγνωση από την αίσθηση ενός καθήκοντος που επιβάλλεται από την κοινωνία ως καλή συνήθεια και πρακτική είναι ακόμα μεγαλύτερη διαστροφή και επιφέρει καταστροφικές συνέπειες όταν ο «μηχανικός αναγνώστης» μιμητικά, δίχως κατανόηση, κατατάσσει τον εαυτό του στον χώρο των γραμμάτων και των τεχνών, εισβάλλει με ύφος σε επικράτειες μακρινές του, συζητά, κρίνει, κατακρίνει, διατυπώνει αμάσητες και στερεοτυπικές απόψεις, ή ακόμα και επιβραβεύει, έτσι από μόδα, το βιβλίο της μόδας. Αυτός ο αναγνώστης απειλεί την λογοτεχνία που έχει ανάγκη από εξασκημένους, δυναμικούς αναγνώστες, εκείνους που οι αναγνώσεις τους συνδέονται αναμεταξύ τους, γονιμοποιούν η μια την άλλη, φορτίζονται και γεννούν συνδυαστικά το νέο. Δεν αφήνει ασχολίαστο τον παράγοντα της οικονομίας, της παραγωγής βιβλίων, του κανόνα της ζήτησης. Είναι με δυο λόγια καταπέλτης για τον μηχανικό αναγνώστη που μένει στην επιφάνεια, στον συρμό, δεν νιώθει τα λεπτά σημεία και ούτε ξέρει για να προσπαθήσει. Ας μην τα βάλω με την κάθετη αυτή άποψη που ακόμα και στις μέρες μας δεν απέχει από την πραγματικότητα, την βλάβη που προκαλεί η επιφανειακότητα και το δήθεν. Υπάρχουν παράμετροι που μας αναγκάζουν να την ανεχόμαστε. Η μόδα του μηχανικού αναγνώστη είναι καλύτερη από την μόδα της βίαιης επιβολής απόψεων. Ένας μηχανικός αναγνώστης μπορεί να καλλιεργήσει την εικόνα του αναγνώστη και εντέλει να δημιουργήσει έναν αναγνώστη. Ένας μηχανικός αναγνώστης με σκουντήματα, ίσως και κλωτσιές, ίσως να μπορέσει να μεταπηδήσει σε άλλη κλίμακα, ενώ ένας μη αναγνώστης θα παραμείνει μη αναγνώστης. Ο μηχανικός αναγνώστης μπορεί να αποκτήσει συναίσθηση της κατάστασής του και να μην αναζητά να επιβάλλεται και ούτε κάθε εξής. Καλή συνέχεια της χειμερινής εορταστικής περιόδου.