Μια συμφέρουσα αγορά, εισιτήριο χωρίς επιστροφή

Ο Στέφαν Τσβάιχ είναι ένας αγαπημένος συγγραφέας που η ζωή και το έργο του είχαν απασχολήσει παλαιότερη ανάρτηση με αφορμή την έκδοση δύο διηγημάτων του από τις εκδόσεις Άγρα.
Βλέποντας στο παζάρι της πλατείας Κοτζιά τον τίτλο Νουβέλλες δεν μπορούσα να μην κοιτάξω τα περιεχόμενα του βιβλίου για να δω ποια διηγήματά του εμπεριέχει η έκδοση. Από τους εννέα τίτλους των περιεχομένων μου έκανε εντύπωση ο τίτλος "Ο πυρετός του σκακιού", ελπίζοντας ότι πρόκειται για την πολυπόθητη "Σκακιστική νουβέλα" και βλέποντας την τιμή (πέντε ευρώ) το έβαλα στο καλάθι χωρίς δεύτερη σκέψη.
Διαβάζοντας τις εννέα νουβέλες ευχαριστήθηκα τόσο την ανάγνωσή τους που δεν μπορώ παρά να υποκλιθώ στον τόσο μεγάλο αυτόν συγγραφέα αλλά, δίχως καμία αμφιβολία, η σκακιστική νουβέλα ήταν πέρα για πέρα ανώτερη.
Πρόκειται για το τελευταίο αριστούργημα που έγραψε ένα χρόνο πριν την αυτοκτονία του το 1942 και το οποίο δημοσιεύθηκε ένα χρόνο μετά.
Το κείμενο, βαθιά αυτοβιογραφικό, περιγράφει την φρίκη της απομόνωσης, το χειρότερο ίσως βασανιστήριο το οποίο μπορεί να υποστεί ο άνθρωπος.
Η πνευματική στέρηση που δεν μπορεί να οδηγήσει παρά μόνο στην τρέλα.
Ο βασικός ήρωας βρίσκεται σε ένα καράβι μαζί με άλλους Ευρωπαίους που ταξιδεύουν μακριά από τη φρίκη του ναζισμού. Εκεί έρχεται αντιμέτωπος με έναν παγκοσμίου φήμης σκακιστή αλλά και με τις μνήμες της απομόνωσής του. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του από τους ναζί σε ένα άδειο δωμάτιο ξενοδοχείου στην προσπάθεια του να απασχολήσει το πνεύμα του είχε καταφέρει να κλέψει ένα βιβλίο.
Το πολυπόθητο αυτό αγαθό που ήλπιζε ότι θα του απάλυνε το βασανιστήριό του ήταν μία σκακιστική μέθοδος.

Η περιγραφή της εύρεσης του χάρτινου φίλου είναι ένας ύμνος για την απόλαυση της ανάγνωσης.
Αφήνω εδώ κάτι λίγο:

"Ξαφνικά τα μάτια μου πέσανε σε κάτι το διαφορετικό. Σε κάτι που φούσκωνε την τσέπη μιας χλαίνης. Πλησίασα και, κάτω από το τεντωμένο ύφασμα, νόμισα πως ξεχώρισα το ορθογώνιο σχήμα ενός βιβλίου. Ένα βιβλίο! Τα γόνατά μου άρχισαν να τρέμουν: βιβλίο! Τέσσερις μήνες τώρα δεν είχα κρατήσει βιβλίο στα χέρια μου και με το να το βλέπω με θάμπωνε. Ένα βιβλίο που μέσα σ' αυτό θάβλεπα λέξεις χαραγμένες τη μία πίσω από την άλλη, αράδες, σελίδες, φύλλα που θα μπορούσα να τα γυρίσω. Ένα βιβλίο απ' όπου θα παρακολουθούσα άλλες σκέψεις, καινούργιες, που θα με αποτραβούσαν απ' τις δικές μου και που θα μπορούσα να τις συγκρατήσω στο μυαλό μου. Τι εύρημα! Με μεθούσε και με γαλβάνιζε συγχρόνως! Τα βλέμματά μου είχαν καρφωθεί σαν υπνωτισμένα στην εξογκωμένη τσέπη όπου διαγράφονταν το σχήμα του, τόσο κοφτερά, σαν νάθελαν να τρυπήσουν το μανδύα. Δε μπορούσα να συγκρατηθώ και ζύγωσα πιο κοντά του. Στην ιδέα πως θ' αγγίξω ένα βιβλίο, έστω κι απ' έξω απ' το ύφασμα, τα δάκτυλά μου καίγανε ως τις άκριες των νυχιών μου. Και χωρίς να το νοιώθω όλο και πλησίαζα."

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό διήγημα που συμπεριλαμβάνεται μαζί με άλλα οχτώ κείμενα του Στέφαν Τσβάιχ σε ένα δερματόδετο τόμο.
Έκδοση που ούτε καν γνώριζα την ύπαρξή της.