ΕΣΤΙΑ

Εστία, όπως θεά του προ τινος βιβλιακού βίου. Πέρασε το πρώτο σοκ από την είδηση του κλεισίματος του βιβλιοπωλείου της Εστίας. Είχε προειδοποιήσει με σημάδια και ερχόταν βέβαια με σταθερά βήματα αλλά δεν το χωρούσε ο απλός νους του ανθρώπου ότι τελικά θα γινόταν. Οι ψίθυροι ήταν συνεχείς ότι δεν πήγαινε καλά, ότι χρωστούσε στην αγορά, ότι οι εργαζόμενοι ήταν πίσω στα μηνιάτικα. Το ωράριο λειτουργίας είχε συρρικνωθεί. Τα μεσημέρια κατέβαζε τα ρολά και τα απογεύματα δεν άνοιγε πια. Πιο τραυματικό ήταν που οι σιδεριές ήταν κατεβασμένες τα Σάββατα, μέρα σχόλης και περιδιαβάσματος στα βιβλιοπωλεία της Σόλωνος. Και ήταν το βιβλιοπωλείο της Εστίας που πρώτο μετακόμισε από εκείνη την γωνιά της Σταδίου, παλαιότερη περιοχή πυκνοκατοικημένη από εκδοτικούς οίκους, βιβλιοπωλεία, βιβλιοστέκια. Ήρθε και εγκαταστάθηκε απροσδόκητα και παρόλες τις κριτικές επιφυλάξεις πολλών στην Σόλωνος, σχεδόν απέναντι από την Νομική Σχολή που για πολλά χρόνια συστεγαζόταν ή καλύτερα φιλοξενούσε την Φιλοσοφική. Η μετοίκιση αυτή ήταν σαν να έδωσε δυο συνθήματα. Το πρώτο είχε να κάνει με την νέα γειτονιά βιβλιοπωλείων που αναπτύχθηκε. Η Σόλωνος και οι παράλληλοι και κάθετοι δρόμοι ολόγυρα σε σύντομο χρονικό διάστημα γέμισαν με βιτρίνες βιβλίων, εκδοτικούς οίκους, βιβλία δεύτερο χέρι, τα μικρά παλαιοπωλεία του δρόμου στο πλάι του κτηρίου και συναφή καταστήματα, φωτοτυπικάδικα (για τις σημειώσεις των παραδόσεων), δακτυλογραφήσεις, είδη γραφικής ύλης. Όπως αντιστοιχούσε στον περιβάλλοντα χώρο ενός πνευματικού ιδρύματος υψηλής στάθμης που καλούνταν να ανταποκριθεί και να καλύψει τις ανάγκες που γεννούσε η λειτουργία των Σχολών και η παρουσία τόσων φοιτητών και φοιτητριών. Το δεύτερο σύνθημα είχε να κάνει με το στήσιμο, την φιλοσοφία ενός σύγχρονου βιβλιοπωλείου. Ο νέος χώρος ήταν ορατός, είχε αμεσότητα, είχε αποβάλει το κλειστό και επιλεκτικό, την αίσθηση της σκόνης και του ημίφωτος, ήταν προσβάσιμος εύκολα, είχε φως, οι εξωτερικές προθήκες και βιτρίνες είχαν θέση για πολύ υλικό πριν καν σπρώξεις την πόρτα για να βρεθείς μπροστά στους πάγκους να φυλλομετρήσεις παλαιές και νέες εκδόσεις κατά θέμα. Ακολουθώντας αυτό το πρότυπο στήθηκαν και τα άλλα βιβλιοπωλεία στην συνέχεια. Το βιβλιοπωλείο της Εστίας κατείχε την καλύτερη θέση για τους φοιτητές που είχαν κενό μεταξύ δύο παραδόσεων και επιθυμούσαν να ξεσκάσουν από την βουή του κτηρίου. Πολύ περισσότερο μάλλον που τα σπουδαστήρια και η Βιβλιοθήκη δεν… (αλλά αυτό είναι άλλη μεγάλη και πονεμένη ιστορία). Οι άνθρωποί του έβλεπαν με κατανόηση τους νέους και καταλάβαιναν το αίτημα ακόμα και μισοδιατυπωμένο. Διέθεταν την ενημέρωση, την διάθεση, την ετοιμότητα. Αντιμετώπιση πολύ καθοριστική για την μελλοντική σχέση με το βιβλίο, την αναζήτησή τους και την ανάγνωση. Για το ότι υπήρξε φιλόξενο πέρασμα συγγραφέων και σταθερός τόπος συνάντησης έχουν πολλά ειπωθεί και γραφεί στον Τύπο. Όπως πολλά έχουν υπογραμμιστεί για την ιστορικότητά του. Ο από μηχανής θεός να το σώσει με τρόπους δημιουργικών λογιστικών, παρατάσεων, συγκέντρωσης υπογραφών, κάποιας πανστρατιάς προστασίας μιας παράδοσης, απλά δεν συγκροτήθηκε, ποτέ δεν εμφανίστηκε. Οι δαρβινικοί νόμοι της οικονομίας τυφλοί, κουφοί και αναίσθητοι κατάργησαν ένα έθιμο, μια παράδοση 130 χρόνων (και όλοι γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι να φτιαχτούν οι παραδόσεις. Στάζουν σαν σταλακτίτες και σταλαγμίτες στα σπήλαια για να δημιουργηθεί το εντυπωσιακό αποτέλεσμα). Είναι σαν να καταργήθηκε, με τι να το παραλληλίσω τώρα, είναι σαν να καταργήθηκε ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου και η γιορτή αυτή είναι μια μέρα κάθε χρόνο ενώ το Βιβλιοπωλείο της Εστίας ήταν όλες τι ημέρες του χρόνου εκεί. Μπορεί οι ενδιαφερόμενοι άνθρωποι ως μονάδες να μην το κατάλαβαν ότι η πραγματικότητα του λουκετου ήταν τόσο κοντά, να μην συντονίστηκαν κατάλληλα, να τους ξεπερνούσε η ιδέα. Οι υπεύθυνοι της πολιτικής στρατηγικής των πνευματικών αγαθών που παράγει ένας τόπος και οι κάτοικοί του μεταξύ άλλων παραγομένων, πάντως δεν ιεράρχησαν, δεν μπόρεσαν να βάλουν προτεραιότητες να σχεδιάσουν, να φανταστούν λύσεις και απαντήσεις για αυτήν την συγκεκριμένη ξεχωριστή περίπτωση. Έκλεισαν και άλλα πιο πρόσφατα βιβλιοϋποστηρικτικά με την ίδια μέθοδο ή με ακόμα σκληρότερες αστόχαστες και κάθετες αποφάσεις που το πρώτο τους γράμμα άρχιζε από Ε όπως Ελληνικά Γράμματα, ΕΚΕΜΕΛ, ΕΚΕΒΙ. Είναι κάτι, τίποτα από όλα αυτά αναστρέψιμο; Ή μήπως είμαστε όλοι παρατηρητές που παρακολουθούν και περιγράφουν τετελεσμένα; Κάτι σαν αδύναμες μοιρολογίστρες;