Βιβλιοπαρουσιάσεις

Κύλησαν βδομάδες χωρίς παρουσία στις Βολτίστες κι το ομολογώ μου έλειψαν κι από το μυαλό μου δεν έφευγαν ιδέες και πράγματα που περίμεναν να ειπωθούν και να κρεμαστούν στον άπιαστο διαδικτυακό τόπο. Έτσι σκεφτόμουν μια το ένα μια το άλλο και πουθενά δεν στεκόμουν και άντε πάλι από την αρχή και σκέψεις που στο ενδιάμεσο ξέφευγαν και στην συνέχεια επέστρεφαν, επαναλαμβάνονταν με μικρές παραλλαγές. Τελικά καταλήγω στο θέμα των βιβλιοπαρουσιάσεων και εκείνων που τις κάνουν. Αφορμή, πάω στον George Orwell που απομυθοποιεί εντελώς μα και κατανοεί τους κριτικούς και παρουσιαστές βιβλίων. Στο βιβλίο των εκδόσεων Penguin (ανοίγω παρένθεση για να αναφέρω την καινούρια σειρά που ήρθε στα Metropolis, κλασικά ερωτικά κείμενα, με εξώφυλλα και πάλι άπαιχτα που σε κάνει σχεδόν να ξεχνάς το μπακαλόχαρτο των σελίδων) Books v. cigarettes (Βιβλία εναντίον τσιγάρων) μπαίνει σε βάθος, μεταξύ άλλων, και στο επάγγελμα του κριτικού συντάκτη που παρουσιάζει στον Τύπο τις νέες εκδόσεις. Αναφέρεται σε εκείνους που υποχρεούνται να παραδώσουν 500 παρουσιάσεις τον χρόνο, θεωρητικά δηλαδή να έχουν διαβάσει και να έχουν διαμορφώσει άποψη ούτε λίγο πολύ ούτε πολύ για 500 βιβλία, όπερ στόχος αδύνατος όσο ταχύς αναγνώστης και να είναι κανείς. Δουλειά που αναλαμβάνει κάποιος που καταρχήν αγαπά το διάβασμα και επιθυμεί να βρίσκεται στο έντυπο περιβάλλον, δουλειά για ξεκίνημα και όχι καταληκτική, ίσως με την με βαθιά επιθυμία να γίνει και ο ίδιος συγγραφέας. Και μετά συνήθως κανείς παγιδεύεται μέσα εκεί. Παύει να αγαπά τα βιβλία γιατί τα περισσότερα που περνούν από τα χέρια του δεν ξεχωρίζουν για τίποτα, δεν φέρνουν το κάτι, ή το κάτι είναι παρά μια αδιόρατη αγέννητη υποψία. Το κείμενο του Orwell γραμμένο το 1946, μετά την λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, λέει διάφορα. Τσιμπολογώ όσα θυμάμαι (άρα εντυπώθηκαν), οι κριτικοί έχουν το καλό να εργάζονται στην ασφάλεια του σπιτιού τους (δίκοπο μαχαίρι αυτό μιας και ωθούνται στην εσωστρέφεια, στην στέρηση εξωτερικής επαφής, βράζουν στο ζουμί τους, εκεί που ακούν ραδιόφωνο, βλέπουν τηλεόραση, στον ιδιωτικό τους χώρο καλούνται να παράγουν το δημόσιο έργο τους), τα βιβλία τους κυκλώνουν περιμένοντας μια ματιά, ένα ξεφύλλισμα και όταν χτυπάει το τηλέφωνο είναι από τον εκδότη που πιέζει για χρόνους που δεν κρατήθηκαν. Μα κάθε πρόταση δεν βγαίνει καθόλου αυτόματα, με ένα πάτημα κουμπιού, δεν κολλάει με την επόμενη στην τύχη. Ο ειρμός, ο ρυθμός για να γίνουν ένα απαιτούν την ανθρώπινη προϋπόθεση. Χρειάζεται ανθρώπινη επέμβαση έστω και ένα ψήγμα διάθεσης αν όχι έμπνευσης. Και σε επόμενο κείμενο ο Orwell έρχεται σε θέματα ελευθερίας της γνώμης: οι δημοσιογράφοι όταν στερούνται ελευθερίας, είναι αναγκασμένοι να καταπιέζουν την έκφρασή τους, να αυτολογοκρίνονται ή ακόμα ακόμα υπογράφουν ανακρίβειες, μισές αλήθειες. Οι δημοσιογράφοι, λέει, ως συγγραφείς συχνά καταχωνιάζουν τα υποκειμενικά τους αισθήματα κάνοντας πολιτικές αναλύσεις, μιλώντας για βιβλία ή για ό,τι άλλο. Χρησιμοποιούν γλώσσα στερεοτυπική, με προτάσεις προκάτ, με φράσεις διφορούμενες τύπου Πυθία. Ελευθερία της διανόησης σημαίνει ελευθερία καταγραφής εικόνων, ακουσμάτων και συναισθημάτων.
Τώρα εδώ οι βιβλιο-βιβλιοπαρουσιάσεις και οι κουβέντες γίνονται έτσι, από κέφι, η επιλογή γίνεται από μέσα, εμάς τους ίδιους και όχι από πάνω, από δίπλα, από αλλού (όχι ότι και τα δικά μας «προγράμματα» δεν έχουν ορισμένα και προκαθορισμένα χαρακτηριστικά και έχουν κατασκευαστεί να ανιχνεύουν και να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες συνθήκες). Η αγάπη μας για τον πολιτισμό των βιβλίων, η σχεδόν μανία μας προσπαθεί να δώσει κάποιες έστω απαντήσεις μα και παράλληλα μας θωρακίζει, μας προστατεύει, μας δίνει ένα αλεξίσφαιρο σε ένα κόσμο που πυροβολεί αδιάκοπα και αδιάκριτα αξίες που στηρίζουν και δίνουν κάποιο νόημα στο γήινο πέρασμά μας.
Μάρτης μήνας ανοιξιάτικος με χειμωνιάτικη γεύση ακόμα, εμ όπως και να το κάνουμε επηρεάζει και αυτό την διάθεση…