Βιβλιομαζέματα διάφορα

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών έχει καθιερώσει τον θεσμό Megaron Plus, όπου προσκαλούνται ομιλητές, από το εξωτερικό και από την Ελλάδα, από οποιαδήποτε περιοχή επιστημονική πολιτισμική, ή πολιτική να μιλήσουν για το έργο, την πορεία τους και τις σημερινές τους σκέψεις. Σύνθημά του, εκείνη η επιλεγμένη σύντομη φρασούλα που μπαίνει για να εκφράσει τις επιδιώξεις του θεσμού «Πολιτισμός: είδος πρώτης ανάγκης». Με άλλα λόγια οι άνθρωποι χωρίς πολιτισμό δεν το μπορούν, δεν γίνεται να ζήσουν, είναι ζωτική ανάγκη η έκφραση του μέσα κόσμου. Είναι δε ατομικό μα και συλλογικό κοινωνικό αγαθό ο πολιτισμός, που μοιράζεται, που αποτελεί αντικείμενο υποκείμενο σε «δημόσια διαβούλευση» (ακόμα και αν οι περικοπές και οι οικονομίες αρχίζουν και τελειώνουν στον πολιτισμό και την παιδεία). Οι εκδηλώσεις γίνονται Τετάρτες απόγευμα προς βραδάκι, η είσοδος είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας που διανέμονται χωρίς πολλές πολλές διατυπώσεις μιάμιση ώρα πριν από την έναρξη της εκδήλωσης.
Η Librarian που όλα τα παρακολουθεί, φροντίζει να με ειδοποιεί και να με παρακινεί. Μια και δυο, λοιπόν, κινάω και πάω την Τετάρτη 11 Νοεμβρίου μιας και το θέμα έχει τις «Βιβλιοθήκες στον 21ο αιώνα». Δυο ξένοι καλεσμένοι, τέσσερις Έλληνες και στρογγυλό τραπέζι είναι το μενού. Φτάνω νωρίτερα για να διεκδικήσω το δελτίο εισόδου, όπως κάνουν άλλωστε και πολλοί άλλοι ενδιαφερόμενοι. Νωρίτερα σημαίνει περίμενε στους χώρους του Μεγάρου αφού δεν προλαβαίνει κανείς να φύγει και να ξαναέρθει. Χρόνος καφέ και συναναστροφής, προθέρμανσης και συναντήσεων. Συναντώ και εγώ την Γιάννα και χαιρόμαστε να ξαναβρεθούμε τα λέμε γενικά, για τα επαγγελματικά και τα προσωπικά και αντί για καφέ, διαλέγουμε βόλτα στο υπόγειο κατάστημα του Μεγάρου, την Λέσχη του δίσκου. Περιδιαβάζουμε μόνες μας τον καλοβαλμένο χώρο και όπως είναι φυσικό, δεν έχει μόνο δίσκους,CDς δηλαδή, και DVDς έχει και βιβλία, πολλά, και όχι μόνο μουσικού ενδιαφέροντος, βιογραφικά συνθετών, ιστορίες διαφορετικών ειδών μουσικής. Τώρα εδώ δεν χρειάζεται και μεγάλη φαντασία για να καταλάβει κανείς πως και ΠΑΛΙ υπέκυψα στον πειρασμό. Ελεγχόμενα ψευτοπαρηγορώ τον εαυτό μου, είναι μικρά, τόσο δα μικρούτσικα, μια χαψιά θα τα κάνω, δεν θα προλάβουν καν να στοιβαχτούν, και τα έψαχνα, δεν θα μπορούσα να τα αρνηθώ, δεν είναι και τόσο ακριβά πια.
Στο μεταξύ έχει περάσει η ώρα, οι πόρτες έχουν ανοίξει, ο κόσμος προωθείται προς τα μέσα. Μπαίνουμε και εμείς, πρόσωπα γνωστά, νεύει ο ένας στον άλλο από μακριά, χειραψίες και φιλιά από κοντά, καθόμαστε, έρχονται και κάθονται γνωστοί δίπλα μας και ολόγυρα, δημιουργείται κλίμα ευχάριστο, προσμονής. Κάποια στιγμή κάθονται και οι ομιλητές στο μακρουλό τραπέζι και αρχίζει η εκδήλωση. Δεν θα μπω σε λεπτομερή παρουσίαση και ανάλυση της ομιλιών μια γενική τοποθέτηση μόνο.
Ξεκινούν οι ξένοι καλεσμένοι που υποστηρίζουν τις ομιλίες τους με power points που προβάλλονται στην τεράστια οθόνη που πιάνει όλο το βάθος της σκηνής. Δίνουν μια ζωντάνια, μιλάνε για τις άπειρες νέες δυνατότητες, για τα κέντρα μάθησης και υπηρεσιών, για τα μέσα, τα έντυπα, τα οπτικοακουστικά τεκμήρια, προγράμματα, βάσεις δεδομένων, δράσεις για παιδιά και ενήλικες, για διευρύνσεις, για την ανάδειξη του ηλεκτρονικού υλικού. Γίνεται κουβέντα για τον φόβο των καινούριων πραγμάτων, η απάντηση είναι ότι υπάρχει μια εξάρτηση στα γνωστά μέσα (formats) μα τώρα υπάρχουν πολλά μέσα και αυτό είναι προς όφελος.
Τελειώνουν οι καλεσμένοι ακολουθούν οι Έλληνες. Παρουσιάσεις χωρίς στηρικτικά μέσα, καθισμένοι στις θέσεις τους, σχεδόν να μην ξέρεις ποιος μιλάει, τόσο ακίνητοι στις καρέκλες τους (είναι θέμα εκπαίδευσης αυτό δεν το αρνούμαι). Μα είναι και το περιεχόμενο. Σχεδόν στο σύνολό του διακατέχεται από τα «οι κίνδυνοι του διαδικτύου, πρέπει να βάλουμε αυστηρούς κανόνες, να απαγορεύσουμε, να σηκώσουμε τοίχους ασφάλειας, να μην επιτρέπεται εκείνο και το άλλο, να ελέγξουμε, οι απειλές…». Το εντελώς αντίθετο σε νοοτροπία. Τα θετικά απουσιάζουν, οι φόβοι μεγεθυμένοι τρομάζουν. Και το κοινό των μπροστινών καθισμάτων συμφωνεί «ναι, ναι, το κακό υπάρχει και εδώ, καραδοκεί και εκεί, πρέπει να το χτυπήσουμε, να δράσουμε, να κοιτάμε πάνω και πίσω από τον ώμο μας συνέχεια». Το κοινό των πίσω καθισμάτων κοιτάζεται με απορία, προς τι αυτή η φοβική και ανασφαλής αντίδραση. Τι γίνεται εδώ; Γιατί κυριαρχεί η αρνητική σκέψη; Γιατί δεν παίρνουμε τα συν της υπόθεσης, να είμαστε οι περισσότεροι, να κυριαρχήσουμε στο άλλο κομμάτι;

Ανοίγω την σακούλα με τα βιβλιαράκια, το βράδυ αργά.
Για τον Ψυχάρη από τον Λουκά Καστανάκη, εκδόσεις Ερμής, ένα ολόφρεσκο –τώρα το βλέπω, τυπωμένο τον Οκτώβριο 2009– του Ιταλού εκδότη Valentino Bompiani (1898-1992), Τα αόρατα γηρατειά, εκδόσεις Άγρα και του ποιητή Αργύρη Χιόνη, Περί αγγέλων και δαιμόνων, του 2007 από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη. Τρώω τα γηρατειά επιτόπου. Από τις υπογραμμίσεις μοιράζομαι τα λόγια του Ρουσώ «Η θεμελιώδης αρχή κάθε μόρφωσης και αναμόρφωσης δεν είναι να κερδίζουμε χρόνο, αλλά να τον σπαταλάμε» γιατί βρίσκω πως ταιριάζει με την παρουσίαση. Το Ψυχάρη τον ξεφυλλίζω, τον τσιμπολογώ κάθετα και τον βάζω στην θέση του. Προετοιμάζω για ανάγνωση τον Χιόνη, κόβω τα φύλλα προσεχτικά, να μην στραπατσαριστούν οι σελίδες, να μην χάσει το σχήμα το βιβλίο και εισέρχομαι. Το πρώτο κείμενο, σημαδιακό για το όλο έχει τίτλο «Θαλουρανήλ και Νεφοσκοτία». Σάββατο πρωί πριν σηκωθώ από το κρεβάτι διαβάζω το δεύτερο κείμενο «Κυριάκος Παναγιωτόπουλος». Κάθομαι και κλαίω ευχαριστώντας τους βασανισμένους που έφαγαν τα σωθικά τους, ροκάνισαν την μια και μοναδική ζωή τους για να βρουν απαντήσεις (που ίσως να μην υπάρχουν κιόλας ή να παραλλάζουν ανάλογα).