Καλοκαιρινές αναγνώσεις

Οι καλοκαιρινές αναγνώσεις είναι πολύ σημαντικές στην ζωή των ανθρώπων.

Έτσι θα άρχιζα το κείμενο αν ήταν έκθεση της έκτης δημοτικού ή της πρώτης γυμνασίου. Αλλά παρόλο που δεν είναι σχολική έκθεση ισχύει ότι οι καλοκαιρινές αναγνώσεις επιτελούν σπουδαία και συμβολική λειτουργία.
Είναι ιδιαίτερες με τον τρόπο τους. Δεν γίνονται στο περίσσευμα του εργασιακού, επαγγελματικού και οικιακού χρόνου, όπως συμβαίνει τις υπόλοιπες εποχές. Τα διαβάσματα στον ήλιο αντιπροσωπεύουν την προσμονή ελεύθερου χρόνου, της αυτοδιαχείρισης του εαυτού μας, το δικαίωμα της άνεσης να διαβάσουμε κάτι παραπάνω από τα προγραμματισμένα, εφημερίδες, ή άλλα που πρέπει για διάφορους λόγους (σπουδές, ενημέρωση δουλειάς, κλπ). Μπορούν τώρα να καταλάβουν κύριο κομμάτι του καιρού μας, να γίνουν διασκέδαση αποκλειστική, προσωπική, κάτι που κάνει κάποιος δώρο στον ίδιο.
Μέσα στο ταξίδι των διακοπών με την φυσική έννοια, η ανάγνωση αποτελεί ένα δεύτερο ταξίδι, νοερό, νοητικό. Ταξίδι μέσα στο ταξίδι, πολυδιάστατο, διπλοτάξιδο.
Οι καλοκαιρινοί αναγνώστες είναι υπαίθριοι αναγνώστες. Διαβάζουν σε χώρους ανοιχτούς, στα μπαλκόνια, στις ξαπλώστρες της παραλίας, στα τραπεζάκια έξω, περιμένοντας να πάνε, να έρθουν, στον κόσμο με την κίνηση. Δεν κλείνονται μέσα, βγαίνουν σε περιοχές δημόσιας δραστηριότητας.

Την επιλογή των καλοκαιρινών αναγνώσεων θα έβαζα σε δυο βασικές κατηγορίες. Η πρώτη αποτελείται από εκκρεμότητες που περιμένουν τον ειδικό χρόνο της σχόλης. Εκείνες που ντανιάζονται αδιάβαστες κάπου κοντά μας, στο κομοδίνο μας για παράδειγμα, που μας τράβηξαν το ενδιαφέρον, βιβλία που τα αγοράσαμε αλλά δεν πήραν καλή σειρά προτεραιότητας. Αδιάβαστα ή έστω αξεφύλλιστα δεν είναι δυνατόν να τοποθετηθούν στο σωστό ράφι με τα συναφή συγγενικά. Περιμένουν, λοιπόν, την κατάλληλη ευκαιρία επεξεργασίας τους. Το καλοκαίρι προσφέρεται, είναι η κατάλληλη περίσταση να «ξεχρεωθούν». Είναι διαθέσιμα, δεν απαιτείται αναζήτηση, μας περιμένουν και τα περιμένουμε. Η στιγμή τους έφτασε!
Η δεύτερη κατηγορία αναφέρεται σε βιβλία που αναζητάμε με σκοπό ακριβώς να διαβάσουμε το καλοκαίρι. Ρωτάμε τους γνωστούς μας, συμβουλευόμαστε φίλους, αναζητάμε προτάσεις στον τύπο. Εκδοτικοί οίκοι εκδίδουν με την ευκαιρία του καλοκαιριού ειδικά φυλλάδια, εφημερίδες και περιοδικά σπεύδουν να μας συστήσουν και να μας καθοδηγήσουν στο τι μπορούμε να διαβάσουμε. Αναφέρονται σε νέες κυκλοφορίες, στην κλασική λογοτεχνία και στο τι διαβάζουν αυτόν τον καιρό (ή λένε ότι διαβάζουν) γνωστοί και διάσημοι (συνήθως πέντε βιβλία εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους). Παρουσιάζονται σε λίγες αράδες σε συνοδεία της εικόνας του εξώφυλλου τους. Δημιουργούν μια μόδα, μια κοινωνική κουβέντα γύρω από αυτά, καλλιεργούν ένα αναγνωστικό κλίμα. Θυμάμαι να έχω δει σε μια μικρή παραλία τουλάχιστον δέκα ανθρώπους να διαβάζουν το ίδιο βιβλίο (είχε κόκκινο εξώφυλλο και ήταν αναγνωρίσιμο από μακριά).
Σε μια παρέα, τα βιβλία περνάνε από χέρι σε χέρι, κλίνονται συμφωνίες «όταν το διαβάσεις, θα μου το δώσεις;», και είναι δύσκολο να αρνηθείς ακόμα και όταν είσαι κάθετα εναντίον του δανεισμού γιατί μαζί είσαστε, θα είναι μπροστά όταν το βιβλίο διαβάζεται.
Τα χαρακτηριστικά αυτής της κατηγορίας περιλαμβάνουν βιβλία διαβαστερά, αυτά που δύσκολα διακόπτεις μιας και τα αρχίσεις, όχι όμως πλακωτικά σε περιεχόμενο, όχι εντελώς απλοϊκά από την άλλη, να έχουν μια ενδιαφέρουσα πλοκή, έντονη δράση και εναλλαγές, και συναισθήματα φυσικά. Να αφήνουν κάτι, μια γεύση ευχάριστη, εικόνες ασυνήθιστες, να έχουν πυροδοτήσει σκέψεις. Αστυνομικά, κοινωνικά, ιστορικά εμπίπτουν στις αγαπημένες προτιμήσεις.

Μην περιμένετε ότι θα παραθέσω κατάλογο καλοκαιρινών βιβλίων. Δεν σκοπεύω να μαρτυρήσω τους τίτλους των βιβλίων που διάλεξα για τις διακοπές και καταβαραίνουν την αποσκευή μου (και ξεχρεώνω και προσθέτω και δανείστηκα, και ομολογώ ότι είχα να κάνω δύσκολους διαχωρισμούς. Όλα τα ήθελα). Με την επιστροφή θα έχουν μετατραπεί σε ταξιδεμένα μιας και θα διασχίσουμε κύματα και θα καθίσουμε σε παραλίες. Τα κρατάω κρυφούλικα για τώρα, για λίγο, ώσπου να τα ανακατέψω, να τα βράσω και μαγειρέψω στο καζάνι του κεφαλιού μου. Ανυπομονώ.