Βιβλία και free press

Κανονικά δεν θα έπρεπε να καταπιαστώ με αυτό το πιο ειδικό θέμα πριν εξαντλήσω, έστω αναφερθώ κάπως, στην παρουσίαση βιβλίων μέσα από τις σελίδες του Τύπου. Θέμα με ξεχωριστό ενδιαφέρον και πολύ ιστορία στην πλάτη του, όμως αισθάνομαι ότι δεν θα πρέπει να προηγηθεί από την παρουσίαση του βιβλιόκοσμου στα free press αθηναϊκά έντυπα, τις δωρεάν περιοδικές εκδόσεις. Αυτό τώρα, δεν συμβαίνει τυχαία. Οφείλεται σε μια απελευθέρωση της τάξης των σκέψεων, των καθιερωμένων ‘πρέπει’ και ιεραρχήσεων που ήρθε (και συνεχίζει να έρχεται) μέσα από διάφορες διαδρομές αλλά στην προκειμένη περίπτωση ήρθε και μέσα από το βιβλίο του Πενάκ για το πώς διαβάζουμε και τι φέρνει η χαρά της ανάγνωσης σε όσους κατάφερναν να εισχωρήσουν από τις χαραμάδες της και να τις πλατύνουν σε θεόρατες πλάσεις.

Lifo, Athens voice, FAQ, Ελευθεροτυπία Εβδομάδα, Metropolis weekend, book fair είναι μερικοί από τους τίτλους των free press εντύπων. Σε διαφορετικό σχήμα από τις γνωστές μας εφημερίδες, βαριές σε όγκο με τις εκατό σελίδες τους (συνήθως), πολύστηλες, γεμάτες χρώματα και παιχνιδιάρικα αντισυμβατικά τυπογραφικά στησίματα. Τα εξώφυλλα εικαστικά, χαρούμενα, ανεβαστικά. Κυκλοφορούν τις Πέμπτες, μιαν ανάσα πριν από το Σαββατοκύριακο που κρατάει τις απαντοχές της εβδομάδας που κύλησε. Ούτε περιοδικά ακριβώς ούτε εφημερίδες. Εβδομαδιαία μεν αλλά με την όψη ιδιότυπων εφημερίδων. Τις βάζουν στις όρθιες θήκες να τις παίρνουν οι περαστικοί μόνοι τους, έξω από τους σταθμούς του μετρό, του ηλεκτρικού, των μεγάλων βιβλιοπωλείων, κεντρικών περίπτερων. Στην πραγματικότητα φτάνουν την νύχτα της Τετάρτης δεμένες σφιχτά με τις πλαστικές ταινίες και μέσα στις επόμενες ώρες έχουν εξαντληθεί, φορές πριν την επόμενη ημέρα.

Τα free press έντυπα συνδυάζουν την οπτική και αναγνωστική ενημέρωση, με ένα τρόπο που επιδιώκει να εκβάλει την σοβαροφάνεια και την ανάλυση των πραγμάτων έως τελικής εξόντωσης και συνεχούς αναμασήματος. Εκτός από άρθρα για την πόλη και την καθημερινότητα, αναφορές σε πρόσωπα της δημόσιας σφαίρας, στα λόγια και τις πράξεις τους, το μεγαλύτερο μέρος τους είναι αφιερωμένο στην διαχείριση του ελεύθερου χρόνου μας (τέχνη, μουσική, θέατρο και σινεμά, γεύσεις, και εκδηλώσεις κάθε είδους).
Αναμενόμενο να περιλαμβάνουν και βιβλία, τα θέματα και τους ανθρώπους τους. Ανήκουν στον χώρο της ατομικής καλλιέργειας και ευχαρίστησης και συγχρόνως, αποτελούν μια μεγάλη φέτα της πνευματικής παραγωγής και γίγνεσθαι σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Περίπου στη μέση του έντυπου μπαίνει το βιβλίο.
Ολοσέλιδα διαφημιστικά εκδοτικών οίκων αλλά και σε μικρότερο επιμέρους χώρο διαφημιστικά για τις νέες κυκλοφορίες, για τους τίτλους ενός συγγραφέα. Ανακοινώσεις και ημερολόγια για παρουσιάσεις βιβλίων και εκδηλώσεις οργανωμένες από βιβλιοπωλεία και εκδοτικούς οίκους σε μια ποικιλία συνεργασιών. Διαφημίσεις για τις εκθέσεις βιβλίου, διεθνείς και ντόπιες, των εκδοτών, παιδικού και εφηβικού βιβλίου, ξεπουλήματα. Παρουσιάσεις και συστάσεις, «Διαβάσαμε και σας προτείνουμε»για βιβλία, συνοδευμένες από την εικόνα του εξωφύλλου. Θεματικές παρουσιάσεις και επιλογές για βιβλία πάνω σε ένα θέμα (π.χ. το σκάκι, την οικολογία). Τα ευπώλητα, η ελληνική απόδοση του best seller που έχει περάσει. Συνεντεύξεις Ελλήνων και ξένων συγγραφέων για τους ίδιους και τον τρόπο της δουλειάς τους. Συνεντεύξεις ξένων συγγραφέων που επισκέπτονται την Ελλάδα, συνεντεύξεις νικητών του Νόμπελ. Βιβλία που διάβασαν πρόσφατα διάσημοι άλλων περιοχών, τραγουδιστές, σχεδιαστές, δημοσιογράφοι, αθλητές, γενικά μα και οι ίδιοι οι συγγραφείς και τι τους έκανε εντύπωση, τους άρεσε ή απάρεσε. Τι διαβάζουν οι ιντερνετικοί τύποι. Σύντομες αναλύσεις για το προφίλ των σημερινών αναγνωστών. Τα βιβλία σε διάδραση με τις άλλες τέχνες, το σινεμά και το θέατρο μα και τις άλλες. Αφιερώματα σε βιβλία ενόψει καλοκαιρινών ή άλλων διακοπών και περιόδου ανταλλαγής δώρων.
Για την πρόσβαση βιβλίων από οργανωμένους χώρους διάθεσης βιβλίων, από τις βιβλιοθήκες, λίγα και σπάνια. Για την κατάσταση των βιβλιοθηκών (σχολικών, ακαδημαϊκών, δημοτικών, δημόσιων, την Εθνική, κλπ) δεν έτυχε να δω. Ίσως γιατί δεν έχει να κάνει με την οικονομία της αγοράς. Για την πολιτική της ανάγνωσης, πώς σχεδιάζεται, πώς καλλιεργείται, λίγα. Για μικρούς, ιδιαίτερους εκδοτικούς οίκους, μάλλον τίποτα. Πολλά, λοιπόν, για τα βιβλία στα free press έντυπα, καλό αυτό, λίγα έως τίποτα για βαθύτερα ζητήματα ανάγνωσης και βιβλιοουσίας, κακό αυτό. Το βιβλίο είναι και βέβαια αντικείμενο οικονομικού ενδιαφέροντος αλλά το αδικούμε αν του φερόμαστε σαν να είναι αποκλειστικά και μόνο αυτό. Αδικούμε και τους εαυτούς μας αν το πιστεύουμε.
Σόρυ που και πάλι δεν έχει εικόνες.