Η αρχιτεκτονική της γνώσης

Για να χτίσει κάποιος μια βιβλιοθήκη χρειάζονται πολύ απλά οικοδομικά υλικά. Μελάνι, χαρτί και λέξεις. Χρειάζονται και άνθρωποι, πάντα χρειάζονται άνθρωποι, να βάλουν τις λέξεις στη σειρά και φυσικά, μηχανήματα να τυπώσουν τη φαντασία, την επιστήμη, την τέχνη.

Μετά έρχονται και οι αρχιτέκτονες που έχουν πιο περίπλοκη σκέψη που αδυνατώ να κατανοήσω και σε ρωτάνε τι χώρους πρέπει να έχει μια βιβλιοθήκη. Μα τι κουτή ερώτηση. Το σύμπαν έχει τοίχους; Τα παράθυρα να μείνουν ή να τα μπαζώσουμε; Ανάλογα, φίλε μου, με το τι μπαίνει από αυτά τα παράθυρα. Ο καθαρός αέρας χρειάζεται και το φως επίσης. Είδες κάτι να ζει χωρίς φως και αέρα; Η φασαρία σίγουρα δεν χρειάζεται κι ο καυτός ο ήλιος βλάπτει. Είναι γνωστό ότι εκεί που δεν υπάρχει καυτός ήλιος διαβάζουν περισσότερο. Θέλει να παρηγορηθεί ο άνθρωπος όπου υπάρχει θλίψη από τη γκρίζα συννεφιά και αναζητά να κρατηθεί από μερικές αράδες. Πάντα χρειάζεται ο φυσικός φωτισμός στον αναγνώστη με φειδώ όμως το τζάμι στην Ελλάδα, εξάλλου το βιβλίο είναι από μόνο του παράθυρο και το ίδιο απαραίτητος είναι και ο τεχνητός φωτισμός. Παίζει ρόλο και η θερμοκρασία, οι ζωντανοί οργανισμοί είναι ευάλωτοι. Βασικό υλικό σου πρέπει να είναι η ησυχία πρέπει να αφήσεις έξω κάθε ήχο. Εκεί ο άνθρωπος χρειάζεται να ακούει μόνο την ανάσα της σκέψης που ανακουφίζει τα αφτιά.

Για να χτίσεις μια βιβλιοθήκη πρέπει να προβλέψεις ότι πρέπει να εξυπηρετεί όλους τους εν δυνάμει ανθρώπους που αναζητούν παρηγοριά. Τον ηλικιωμένο μοναχικό κύριο, τον εργαζόμενο, την κυρία που γυρνά από το κομμωτήριο, τη μάνα με το παιδί, τον φοιτητή που είναι σε μόνιμη αναζήτηση, τον έφηβο που το έσκασε από το σχολείο ή από το σπίτι ή από τον εαυτό του. Να εξυπηρετεί την ανάγκη για πρόσβαση στην πληροφορία, όπου κι αν αυτή υπάρχει και καμιά φορά η πληροφορία είναι άυλη. Ακόμη κι αυτή χρειάζεται στέγη. Βοήθησε την πληροφορία και τον δέκτη να κυκλοφορούν ανενόχλητοι και να βρίσκουν εύκολα τη γωνιά που τους ταιριάζει. Η συγκέντρωση πολλών ανθρώπων σε κλειστούς χώρους που βλέπουν ταυτόχρονα στο παρελθόν και στο μέλλον εγκυμονεί κινδύνους κι εσύ πρέπει να τους προστατεύσεις. Υποκείμενα και αντικείμενα χρειάζονται προστασία από τα καιρικά φαινόμενα, πρέπει να περιμένει κάποιος ετοιμοπόλεμος τον καταποντισμό. Μα επικίνδυνη είναι η απληστία και η βλακεία του ανθρώπου, ίσως πιο επικίνδυνη από τον καιρό και τη φύση.

Όλοι γνωρίζουν όμως πως η γνώση είναι βαριά. Πρέπει να φροντίσεις να αντέχει το έδαφος τον όγκο και τα ράφια τη σκόνη. Και μη ξεχνάς ότι τα βιβλία πολλαπλασιάζονται πιο γρήγορα από τους ανθρώπους. Απαιτούν επίμονα χώρο και χρόνο. Κι αν δεν τα βρουν να τους περιμένει γίνονται ύπουλα και επιδιώκουν να κλέψουν τον δικό σου αέρα, να σταθούν εκεί που στέκεσαι και να μην σου επιτρέπουν ούτε την είσοδο. Άκουσε με γίνονται πολύ επιθετικά, μην τους το επιτρέψεις.

Αν θες να μιλήσουμε για χρώματα, αναμφισβήτητα το χρώμα που θα σου πω θα είναι το λευκό, το ουράνιο τόξο επέτρεψε να μπει μόνο εκεί που υπάρχουν παιδιά. Τα έπιπλα; Μα και βέβαια πρέπει να αντέχουν το βάρος των αγκώνων πάνω στους οποίους στέκουν όλοι οι προβληματισμοί των αιώνων που πέρασαν. Να είναι γερά και άνετα, αυτό έχει μόνο σημασία.

Είμαι σίγουρη ότι είναι εύκολο να κτιστεί ο χώρος που θα συγκεντρώνει τη γνώση, δημιουργική και καλοπληρωμένη εργασία, για τις ημέρες που έπονται ανησυχώ. Αυτό πρέπει να προβλεφθεί. Πως ο χώρος θα πρασινίσει, θα δώσει καρπούς. Δεν είναι δική σου δουλειά, αλλά οι θέσεις εργασίας που θα σχεδιάσεις να εύχεσαι να μην είμαι μόνο θέσεις.

Υ.Γ. Για τον σχεδιασμό δημοσίων/ δημοτικών βιβλιοθηκών μπορείτε να συμβουλεύεστε έναν οδηγό που περιέχει τις βασικές οδηγίες που δεν διάβασα για να γράψω όλα τα παραπάνω.