Η ανάγνωση εντείνεται

Ο καιρός κυλάει. Ακάθεκτα. Η γνωστή και καθόλου άγνωστη πια γενική κατάσταση δεν αλλάζει. Βρήκε πόρτες και περάσματα αφύλακτα, μπήκε και επιμένει. Κατάλληλη, λοιπόν, συνθήκη διαβάσματος, κατάκτησης λέξεων, στοχασμών και αναστοχασμών. Επανακάμπτω με ένα νέο βιβλιοβιβλίο «σαν να μην πέρασε μια μέρα», αν και πέρασαν τόσες και τόσες από την τελευταία ανάρτηση. Ήδη ο τίτλος του βιβλίου αυτόματα το περιλαμβάνει στην κατηγορία των βιβλιοβιβλίων. Το μυθιστόρημα τιτλοφορείται Ο αναγνώστης του Σαββατοκύριακου

του Δημήτρη Φύσσα (βιβλιοπωλείον της Εσίας, 2012, 175 σ., σειρά: Σύγχρονη Ελληνική Πεζογραφία, αρ. 176). Η σύλληψη του επαγγελματία αναγνώστη/αναγνώστριας δεν μας είναι άγνωστη από άλλες λογοτεχνίες (το ξέρουν οι Βολτιτσες!), μάλλον, όμως, είναι η πρώτη φορά που εισάγεται στο ελληνικό πεζό. Η Βάλια χωρίς ιδιαίτερη σχέση με τα βιβλία και με ασήμαντο αναγνωστικό παρελθόν δέχεται να διαβάζει σε μια τυφλή μεσήλικη γυναίκα των βορείων προαστίων. Διαβάζοντας μεγαλόφωνα ανακαλύπτει την χαρά της ανάγνωσης. Εκπαιδεύεται, συγχρόνως, στην τέχνη της συζήτησης, της ανταλλαγής ιδεών, και της κριτικής προσέγγισης. Εισάγεται σε έναν νέον για αυτήν τρόπο ζωής. Διαβάζει Έλληνες και ξένους συγγραφείς, πρωί απόγευμα, Δευτέρα έως και Παρασκευή. Τα Σαββατοκύριακα όχι. Τις δυο τελευταίες ημέρες της εβδομάδας απομακρύνεται από την Βίλα Νούφαρο. Κινούμενη από περιέργεια, αν και της έχει απαγορευτεί ως όρος απαράβατος να πλησιάσει την Βίλα, εντέλει λύνει το μυστήριο και μπλέκεται σε αυτό. Ο Αναγνώστης του Σαββατοκύριακου είναι ένας πολύ απρόθυμος αναγνώστης. Να μην μαρτυρήσω τις ανατροπές και εκπλήξεις για να το διαβάσετε με προσμονή. Η διήγηση διακόπτεται από αποσπάσματα των επιλεγμένων προς ανάγνωση τίτλων. Φωνές των συγγραφέων ακούγονται, μια εισαγωγή στο ύφος του καθένα από αυτούς. Η φωνή του αφηγητή είναι η πιο δυνατή μέσα στο βιβλίο. Κάνει δικούς της αυτόνομους συλλογισμούς, επιχειρηματολογεί προς διάφορες κατευθύνσεις χωρίς να δίνει ώθηση στην πλοκή ή στην κατασκευή των χαρακτήρων και εντέλει, επισκιάζει τα πρόσωπα που χτίζει ο συγγραφέας. Θέλοντας να είναι παρόν, ανταγωνίζεται τα ίδια τα πλάσματά του. Νομίζω ότι αν για οποιοδήποτε λόγο δεν μπορούσα να διαβάσω (απόλυτη καταδίκη που ούτε να φανταστώ δεν θέλω) δεν θα επιθυμούσα να μου διαβάζουν γνωστά κείμενα, εκείνα που θα γνώριζα ήδη. Θα προτιμούσα να γνωρίσω νέα, σύγχρονα, την τρέχουσα παραγωγή. Ίσως μερικές φορές να ήθελα να επιβεβαιώσω, να θυμηθώ καλύτερα ένα αγαπημένο που γλιστρούσε από την μνήμη μου και πήγαινε να μου ξεφύγει. Τα νέα κείμενα θα με έδεναν με το παρόν και την ζωή. Τα κλασικά θα ήταν μια επανάληψη και μια προσκόλληση.

Άσχετο μπορεί να φανεί σε πρώτο επίπεδο αλλά ευκαιρία βρίσκω να μιλήσω για μικρούς ανάπηρους αναγνώστες, παιδιά με προβλήματα όρασης που χρησιμοποιούν το σύστημα μπράιγ για παράδειγμα. Όταν εισάγονται στον κόσμο της ανάγνωσης, έναν κόσμο που θα τους ανοίξει ορίζοντες μεγάλης αξίας για το μέλλον τους, αισθάνονται μειονεκτική αδυναμία, αβεβαιότητα αν τα καταφέρνουν καλά, αν τονίζουν σωστά. Πάνε και έρχονται στα κείμενα φτιαγμένα με τις διάτρητες φουσκάλες που διαβάζουν με τις άκρες των δακτύλων τους ώσπου να επιτύχουν μια ρέουσα ανάγνωση. Χρειάζονται άλλου είδους προσπάθεια, υπομονή και επιμονή. Δυσκολεύονται και ντρέπονται. Λύση σε αυτό το θέμα προσφέρουν, λιγοστές είναι αλήθεια στον κόσμο, βιβλιοθήκες που έχουν ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά να κάθονται σχεδόν ακίνητα και να ακούνε παιδικές φωνές να τους διαβάζουν. Μικρού και μεσαίου μεγέθους, τρυφερά και απαλά μαλλιαρά δεν δυσανασχετούν με τα λάθη, δεν μαλώνουν. Αντίθετα κουνάνε την ουρά τους, βγάζουν ενθαρρυντικούς ήχους, προσφέρονται για χάδια. Έτσι, τα παιδιά ξεπερνούν τις αναστολές τους, λύονται τα δακτυλάκια και η ανάγνωσή τους. Από την πλευρά μου είμαι πολύ ευχαριστημένη με τα διαβάσματα του Αυγούστου, μήνα διακοπών βέβαια αλλά όπως και να το κάνουμε αν δεν ξεδώσεις και διαβαστικά, αν δεν πάρεις μεγάλη, χορταστική δόση, πότε θα το κάνεις, εεεε; Μεγάλη ευκαιρία να βάλεις σε σειρά (όχι ότι μπαίνουν εντελώς) τα καθυστερούμενα, έτσι για να θέσεις το αναγνωστικό σου πρόγραμμα υπό κάποιο έλεγχο