ΑΠΟ ΜΙΑ ΜΑΚΡΙΝΗ ΒΟΛΤΑ…

Μακρινός τόπος η Οτάβα του Καναδά. Εκεί, λοιπόν, σε ένα κρατικό κτίριο, σε μία αίθουσα του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου, πέφτω πάνω σε δυο πίνακες που με αιχμαλωτίζουν. Κρεμασμένοι αντικριστά, μακριά ο ένας από τον άλλο και όμως, μέσα στο ίδιο θέμα. Οι τυπωμένες λέξεις, και δεν είναι καν κοντά στην Βιβλιοθήκη τους. Απεικονίζουν το θέμα ανεξάρτητα, του δίνουν βαρύτητα συνολικά, έξω και πάνω από την Βιβλιοθήκη. Καρφώνομαι.

Στα αριστερά ο μεγάλος πίνακας τιτλοφορείται «Η Ιδέα της Τυπωμένης Λέξης», με κεφαλαία γράμματα, στα αγγλικά και γαλλικά, τις επίσημες γλώσσες του κράτους. Στα γαλλικά η απόδοση διαφέρει: «Η Λάμψη του Τυπωμένου». Το κέντρο καταλαμβάνει η προσωποποίηση της Τυπωμένης Λέξης. Στα δυο υψωμένα χέρια της κρατά έναν πυρσό που φωτίζει και έναν καθρέφτη, να καθρεφτίσει τον λόγο σκέψη, και τον προφορικό λόγο στην γραπτή του έκφραση (σκέφτομαι). Γυναίκα μα όχι ιδιαίτερα θηλυκή, μονοκόμματη, με έμφαση στο κεφάλι που φορά χρυσή περικεφαλαία και κρύβει τα μαλλιά. Ο πίνακας στις γωνίες και στον ουρανό του αφήνει χώρο για ένα πλήθος μηνυμάτων. Πάνω πετάνε ένα λευκό και ένα μαύρο πουλί. Στις άκρες δεσπόζουν απόκρημνοι βράχοι, βάρβαροι. Μπροστά από την Τυπωμένη Λέξη δυο παιδικές φιγούρες, η μια κρατά δεσμίδες χαρτιού και η άλλη μια τυπογραφική κάσα. Και πιο μπροστά δυο υδρόγειες σφαίρες ακινητοποιημένες σε διαφορετικά σημεία, ώστε να αποτυπώνουν τον κόσμο όλο. Η Ιδέα της Γραπτής Λέξης που κυριαρχεί μυθοποιείται, παίρνει την μορφή αρχαίας θεάς. Ως θεά, μια εφεύρεση, μια τεχνολογική κατάκτηση του σύγχρονου κόσμου, συνοδευμένη με σύμβολα. Μιας θεάς τοποθετημένης στον χώρο των ιδεών, σε ένα τοπίο ονειρικό, άχρονο, απροσδιόριστο.

Ο πίνακας στα δεξιά είναι εντελώς αλλιώτικος. Βγάζει δημιουργική ενέργεια, δύναμη, ρεαλισμό (σχεδόν σοσιαλιστικό). Βρισκόμαστε σε ένα τυπογραφείο, την στιγμή ακριβώς που έχει τυπωθεί η εφημερίδα. Ο αρχιεργάτης ανοίγει ένα φύλλο της εφημερίδας και ελέγχει με προσοχή, κοιτάζει ερευνητικά, ψάχνει το αποτέλεσμα της παραγωγής. Ο τίτλος εδώ: «Η Τυπωμένη Λέξη». Η τυπογραφική μηχανή σε δεύτερο πλάνο ρωμαλέα. Οι τέσσερις άνθρωποι σε πρώτο πλάνο, ακόμα πιο στιβαροί και σοβαροί στον ρόλο τους. Η τυπωμένη λέξη είναι εφημερίδα, είναι είδηση, πληροφορία που θα διαδοθεί. Η παράδοση των εφημερίδων ριζώνει και εξαπλώνεται. Η δύναμη της ενημέρωσης, της γνώσης που διώχνει τον φόβο, διαδίδεται. Η τυπογραφία εισέβαλε στην ζωή των ανθρώπων, φέρνοντας θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο της σκέψης τους σε έναν δρόμο χωρίς επιστροφή. Ο καρπός της πρόσβασης στις ιδέες, και στην γνώση ήταν, σταδιακά, για όλους. Η διευρυμένη ικανότητα της ανάγνωσης κατέλυσε παραδεδομένες αξίες, όλο και περισσότεροι μπορούσαν να πλησιάσουν οι ίδιοι, χωρίς μεσάζοντα κείμενα. Για παράδειγμα, η Βίβλος και τα Ιερά Κείμενα των διαφόρων πολιτισμών δεν απαγγέλλονται μόνο τελετουργικά. Οι άνθρωποι γίνονται μέτοχοι στο μύθο, στην Τέχνη, βλέπουν τον κόσμο με μάτι κριτικό. Τα κείμενα είναι προσιτά, διαβάζονται, μελετιόνται, κρίνονται. Σηματοδοτείται η εποχή της μαζικής μοναχικής ανάγνωσης, ο σιωπηλός εσωτερικός διάλογος. Στους δύο πίνακες της Μακρινής Βόλτας στην Οτάβα, η Τέχνη εικονοποιεί μία εφεύρεση, την εντάσσει σε μια σύγχρονη μυθολογία με καταλυτική εφαρμογή στην καθημερινότητα. Ένα δίπολο από τον κόσμο του ιδεατού στον κόσμο της πραγματικότητας.