Βιβλιοενημερωτικά

Λίγες κουβέντες για την Έκθεση Βιβλίου στο Ζάππειο τις χρωστάω γιατί τις έχω τάξει. Τρεις φορές την επισκέφτηκα, μια Κυριακή πρωί, ένα απόγευμα και ένα βροχερό βράδυ. Και τις τρεις είχε κόσμο, όχι του σκοτωμού να μην βλέπεις πού πατάς και πού βρίσκεσαι, είχε τόσο κόσμο που την έκαναν κοινωνικά ευχάριστη και την περιδιάβασή της άνετη. Και βέβαια, και τις τρεις υπέκυψα σε αγορές, άλλες τις είχα στο νου μου άλλες από πεθυμιά που γεννήθηκε επιτόπου. Δεν ήταν όλα βιβλιοβιβλία όπως της προηγούμενης ανάρτησης (εκεί, το ψάρεψα). Ανάμεσα στην ψαριά και οι εκδοτικοί κατάλογοι, υλικό επίσης προσφορότατο για ξεμυάλισμα. Λάφυρα που έφερα στην φωλιά μου, ξεφύλλισα αργά το βράδυ, γύρισα μπρος πίσω, διάβασα διάσπαρτες αράδες σαν προθέρμανση, έφτιαξα υποθετική σειρά ανάγνωσης γιατί είναι σίγουρο ότι δεν θα την κρατήσω. Διαδικασία που επιταχύνει την υπάρχουσα ανάγνωση, με το σκεπτικό ότι θα ακολουθήσει μια νέα με υψηλές προσδοκίες για το ταξίδι μέσα στις σελίδες. Ταξίδι που δεν προδίδει τον αναγνώστη ακόμα και αν δεν συμφωνεί και αν δυσκολεύεται και συχνοσκοντάφτει. Δεν πληγώνει όπως το κάνουν αναμεταξύ τους οι άνθρωποι. Γνωστοί εκδοτικοί οίκοι δεν εμφανίστηκαν, άλλοι παρέμειναν σταθεροί παρά την κατάσταση, άλλοι διάλεξαν να δώσουν το αγωνιστικό τους παρόν. Οι άνθρωποι πίσω από τους πάγκους δυναμικά φιλικοί, το ίδιο και οι τιμές. Χαμήλωναν ευκολότερα από προηγούμενες φορές που ήταν σταθερές και αμετακίνητες. Κέρδος για τον αναγνώστη καταναλωτή που πια, όμως τι ειρωνεία, και να θέλει (που πάντα θέλει) δεν έχει! Ο κόσμος μπορεί να μην φορτωνόταν τυπωμένους όγκους, πάντως όλο και ένα χιλιοκοσκινισμένο κατιτί επέτρεπε στον εαυτό του και στα παιδιά του.

Στις 19 Σεπτεμβρίου 2012 έγιναν τα εγκαίνια της έκθεσης «Η τέχνη της βιβλιοδεσίας από το Βυζάντιο στη σύγχρονη εικαστική δημιουργία», στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Πολλοί είναι οι συντελεστές της προσπάθειας μαζί με το ΒΧΜ, το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και η Ελληνική Εταιρεία Βιβλιοδεσίας και με την υποστήριξη (ευγενική και καθοριστική) του Ιδρύματος Ωνάση, του Κέντρου Συντήρησης του Βιβλίου, των ευρωπαϊκών προγραμμάτων «Πολιτισμός» και «Στουδίτης», χορηγών επικοινωνίας και άλλων. Βιβλιοδεσία, τέχνη και τεχνική δύσκολη. Απαιτεί ακρίβεια στα μετρήματα και τα κοψίματα που δεν επιδέχονται πολλά περιθώρια διορθώσεων σε παραδρομές και περιπτώσεις λάθους. Συνομιλεί με το περιεχόμενο, το στολίζει και το αναδεικνύει, το ντύνει με μοναδικές φορεσιές-πανοπλίες εναντίον του πανδαμάτορα. Τέχνη των χεριών, έκφραση μοναδικότητας. Η βραδιά ήταν γλυκιά, το φεγγάρι καινούργιο, ο κόσμος καλοδιάθετος μαζεμένος ένα γύρω από το ζευγάρι των κυπαρισσιών που μάλλον θα είχαν συναντηθεί στα νιάτα τους με την δούκισσα της Πλακεντίας. Η βουή της λεωφόρου Β. Σοφίας δεν έφτανε στον κήπο του ΒΧΜ, κάπως απόκοσμο σε έναν άλλο χρόνο κουρδισμένο. Μετά τα καθιερωμένα εναρκτήρια, ενημερωτικά και ευχαριστήρια λόγια, οι προσκεκλημένοι επισκέπτες ανέβηκαν τα σκαλιά του κεντρικού κτηρίου. Η θέα της νύχτας από εκεί είχε αλλιώτικη όψη. Τα εκθέματα χρονολογούνται από τον 11ο αιώνα έως και τον 19ο. Οι τόποι καταγωγής τους ποικίλλουν: από τα Βαλκάνια, την Μικρά Ασία, την Ανατολική Μεσόγειο και την Δύση. Το θρησκευτικό βιβλίο, οι βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί κώδικες, στο επίκεντρο ως αντικείμενο που δένει, προφυλάσσει, διατηρεί το περιεχόμενο μα συγχρόνως μιλάει για το πνεύμα της εποχής του. Δείγματα βιβλιοδετικής τεχνικής από σταθμούς στην πορεία της βιβλιοδεσίας. Λαμπερά χρυσοδεμένα, ασημοδεμένα μαζί με τα σκοτεινά μοναστηριακά δεσίματα με τα σοβαρά κλείστρα που τα κουμπώνουν. Σύγχρονες εικαστικές βιβλιοδετικές προτάσεις Ελλήνων και ξένων εργαστηρίων. Εμπνεύσεις από όλα τα σημεία της γης, κοντινά και μακρινά. Τα υλικά στο απόγειό τους στην υπηρεσία του ωραίου αποτελέσματος και της προστασίας εναντίον των φθορών του χρόνου και της χρήσης. Επιτοίχια κείμενα και οπτικοακουστικό υλικό υποστηρίζουν την έκθεση που χαρακτηρίζεται από καλαισθησία, διακριτική και ξεκάθαρη παρουσίαση των τεκμηρίων. Έχετε όλο τον χρόνο για να την επισκεφθείτε. Θα είναι ανοικτή έως τις 13 Ιανουαρίου 2013.