Από τη ζωή ενός ακαμάτη

Με αρκετή καθυστέρηση αναρτώ την βιβλιοπαρουσίαση  που έστειλε ο  Μαραμπού.

Ποιο είναι το βιβλίο που χαρακτηρίσθηκε ως η «πεμπτουσία του γερμανικού ρομαντισμού»; Ποιος είναι ο Γιόζεφ Φον Άιχεντορφ; Γιατί την περίοδο 1925-1980, εκατό και πλέον χρόνια από την συγγραφή του, κυκλοφόρησε σε σαράντα σχεδόν εκδόσεις; Αυτά τα ερωτήματα πυροδότησαν την περιέργειά μου και αφέθηκα στις απαντήσεις που θα μπορούσε να μου δώσει το ίδιο το κείμενο.

Από την δέκατη πέμπτη γραμμή της πρώτης σελίδας μαθαίνουμε ότι ο ονειροπαρμένος γιος του μυλωνά, έκτοτε και για πάντα, ένας ακαμάτης, αποφασίζει να γνωρίσει τον κόσμο και να κάνει την τύχη του. Η περιπέτεια της ζωής του γίνεται παράλληλα και η περιπέτεια της ανάγνωσης αυτού του όμορφου κειμένου. Απένταρος και ευτυχής, με το βιολί του συντροφιά σκαρφίζεται όμορφα τραγουδάκια, διατρέχει διάφορες χώρες, κατοικεί σε μεγαλοπρεπή παλάτια ή κοιμάται πλάι στα συντριβάνια, γνωρίζει παράξενους ανθρώπους, απολαμβάνει την μαγεία της φύσης και ακολουθεί ή ακολουθείται από τον έρωτα που τρέφει για την όμορφη αξιότιμη κυρά.

Η αλληλουχία των καταστάσεων που συναντά ο ακαμάτης στο δρόμο του, κάπου κάπου χάνει την λογική που θα περίμενες να την διέπει, όμως αυτό είναι ίδιον του ρομαντισμού και όταν παρασυρθείς από την αφήγηση, δε σε απασχολεί διόλου. Στις τελευταίες δυο σελίδες ο συγγραφέας, σε μια κρίση ρασιοναλισμού (μιας και εκείνη την εποχή ξεκινούσε η μετάβαση από τον ρομαντισμό στον ρεαλισμό) δίνει απαντήσεις για όλα, χωρίς να είναι ανάγκη να το κάνει, σ' ένα κείμενο που πρωταγωνιστής είναι ένας ονειροπαρμένος!

Μου αρέσει ν' ανακαλύπτω πώς διαχειρίζονται διαφορετικοί συγγραφείς τους ονειροπόλους ήρωές τους – ονειροπόλοι, εκείνοι που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ζουν στο περιθώριο της ζωής, βιώνουν μια εγκατάλειψη αλλά και μια επιθυμία για ταύτιση. Βέβαια, κάθε εποχή δημιουργεί και τους ονειροπόλους της˙ ο ακαμάτης του Άιχεντορφ βρίσκει χαρά στο κάθε τι, πάντα έτοιμος για νέες άγνωστες περιπέτειες, δεν προσδίδει καμία αξία στο χρήμα αλλά δεν αποφεύγει την σωματική εργασία όταν εκείνη απαιτείται, λάτρης της φύσης, της μουσικής και του έρωτα. Η σκιαγράφηση ενός τέτοιου ήρωα πάντα με κάνει να ψάχνω μερικές πληροφορίες για την ζωή του συγγραφέα, επικεντρώνοντας την προσοχή μου (άγνωστο γιατί) στην οικονομική του κατάσταση! Ο Άιχεντορφ υπήρξε μέλος μιας αριστοκρατικής οικογένειας και πέρασε την παιδική ζωή του σε μεγάλη ευμάρεια που την περιγράφει ως “μια απρόσκοπτη διαδοχή από γιορτές και χαρμόσυνα γεγονότα”. Η οικονομική κατάρρευση που ακολούθησε τον έκανε να αγωνιστεί για την ζωή του, να εργαστεί για χρόνια ως κρατικός υπάλληλος της Αυστρίας αλλά ταυτόχρονα να αφοσιωθεί με ζήλο στην συγγραφική του ιδιότητα που καρποφόρησε πλήθος μυθιστορημάτων, διηγημάτων, δοκιμίων πάνω στην ιστορία της λογοτεχνίας, αυτοβιογραφικών κειμένων καθώς και πολλών ποιημάτων. Αναγκάστηκε να εργασθεί σκληρά για να συμβιβάσει επάγγελμα και λογοτεχνία και στο μυθιστόρημά του Οι ποιητές και οι σύντροφοί τους γράφει ειρωνικά “Να κάνεις επάγγελμα την ποίηση είναι ολωσδιόλου γελοίο, σαν να ήθελε να είναι κανείς διαρκώς ερωτευμένος και να το κάνει αυτό δημόσια”.

Η μετάφραση του Ακαμάτη είναι εν γένει καλή, όμως κάποιες νοηματικές διαλείψεις και συντακτικές βραδυγλωσσίες θα μπορούσαν με ευκολία να εξαλειφθούν αν η μετάφραση της ελληνικής έκδοσης (1992), σε μια ενδεχόμενη μελλοντική έκδοση, συντονιζόταν περισσότερο με τις γλωσσικές απαιτήσεις που ορίζει, όχι απλώς ένας νέος αιώνας αλλά και μια νέα χιλιετία.

Εν κατακλείδι, ο Ακαμάτης είναι μια ανοιξιάτικη ανάγνωση γεμάτη τιτιβίσματα πουλιών και ήχους βιολιού. Μπορείτε να την διαβάσετε και να διπλασιάσετε την ένταση των ανοιξιάτικων κελαηδημάτων προσθέτοντας και τα αντίστοιχα μυθιστορηματικά. Αν κάποιος σας ρωτήσει τι κάνετε, εσείς μπορείτε άφοβα ν' απαντήσετε ότι ακούτε πουλάκια να κελαηδούν, χωρίς να κινήσετε υποψίες ονειροπόλησης!