Τα 60 χρόνια του εκδοτικού οίκου Μέλισσα

Η παράδοση είναι ένα περίεργο πράγμα στην χώρα μας, ίσως και αλλού, γενικά μάλλον είναι ένα θέμα δύσκολο. Άλλοτε την επικρίνουμε και την απορρίπτουμε συνολικά και άκριτα, προκειμένου να ακολουθήσουμε άλλα παραδείγματα, κατά την γνώμη μας πιο επιτυχημένα. Άλλοτε πάλι, γραπωνόμαστε πάνω της με νύχια και με δόντια και δεν παρεκκλίνουμε ούτε χιλιοστό, την υπερασπιζόμαστε με λόγια μεγάλα πλην όμως κενά πια και παρωχημένα. Στα άκρα κινούμενοι, εξαιρώντας την διαδικασία της αναλυτικής, της συνθετικής και εντέλει της κριτικής σκέψης. Της σκέψης που επιτρέπει κρατάμε εκείνα που μας ταιριάζουν και μέσα από τα οποία μπορούμε να εκφραστούμε στον σύγχρονο κόσμο και να αφήνουμε στην άκρη, χωρίς να λησμονούμε ή να περιφρονούμε τα άλλα που δεν μας χωράνε πια, μας στενεύουν σαν ρούχο παλιό, πολυφορεμένο και άβολο. Να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή την πορεία μας, την διαδρομή που ακολουθήσαμε την συγκεκριμένη στιγμή και συγκυρία, να μπορούμε να την διατρέξουμε και να εξηγήσουμε τους ίδιους τους εαυτούς. Να ξέρουμε το σκεπτικό μας και να είμαστε σε θέση να κάνουμε διορθωτικές κινήσεις, μικρές καθημερινές μα και πιο μεγάλες στρατηγικής βάθους χρόνου. Γίνονται κουβέντες για επετείους συμπλήρωσης ικανού χρόνου λειτουργίας, αν πρέπει, ενδείκνυται, αξίζει να εορτασθούν και με ποιον τρόπο θα πρέπει να γίνει αυτό. Όλο και πυκνώνουν τα λευκώματα, οι μελέτες, οι παρουσιάσεις θεσμών, οργανισμών, ιδρυμάτων του δημόσιου χώρου και εταιρειών και συλλογικών οργάνων και πρωτοβουλιών του ιδιωτικού. Έχει διανυθεί η απόσταση που το επιτρέπει. Στο πλαίσιο της κίνησης του επετειακού έχουν κινηθεί και εκδοτικοί οίκοι και, τι καλά, υπάρχουν αρκετοί. Ανάμεσά τους και ένας σπουδαίος τόσο για την ποιότητα του περιεχομένου, των πρωτοποριακών εκδοτικών θεματικών επιλογών του (ιστορία, λαϊκή τέχνη, παγκόσμια και ελληνική εικαστική τέχνη, πολιτισμός, αρχιτεκτονική, αρχαιολογία) και για την εικαστικότητά του, για το τυπογραφικό αποτέλεσμα που προκύπτει από την χρήση των τεχνολογικών εξελίξεων της τυπογραφικής. «60 χρόνια στο χώρο του βιβλίου» πορεύεται ο εκδοτικός οίκος Μέλισσα που το υπογραμμίζει με ένα λεύκωμα σεμνό κρυμμένο στο σχήμα βιβλίου, εξαιτίας της νέας παραμέτρου που βάζουν τα χρόνια του μνημονίου, φαντάζομαι. Προτάσσονται λίγα λόγια του οίκου με ευχαριστίες όπου διαφαίνεται μια συλλογικότητα πνεύματος. Ακολουθεί ένα δουλεμένο κείμενο του ιστορικού Σπύρου Ι. Ασδραχά «Ιχνηλατώντας μια 60χρονη πορεία: εκδοτικός οίκος Μέλισσα (1953-2013)». Λόγια για τον Γιώργο Ραγιά «Για έναν άνθρωπο ζυμωμένο με αγνά υλικά» γραμμένο από τον Άγγελο Δεληβορριά τον Οκτώβριο 2010, «Η φιλία μου και η συνεργασία μου με τον Γιώργο Ραγιά» από τον Στέλιο λυδάκη τον Απρίλιο 2009, «Η Μέλισσα στα πρώτα της βήματα» από τον Χρίστο Γ. Ντούμα, «Ο Γιώργος Ραγιάς: σύντομη αναφορά στον άνθρωπο και την εποχή του» από τον Δημήτρη Παλαιολογόπουλο, «Γιώργος Ραγιάς, ένας άνθρωπος του βιβλίου» από τον Βασίλη Παναγιωτόπουλο, και «Για τα βιβλία αρχιτεκτονικής της Μέλισσας» από τον Δημήτρη Φιλιππίδη τον Μάιο 2009. «Ζητείτε πάντοτε τις εκλεκτές εκδόσεις ‘Μέλισσα’ από τα βιβλιοπωλεία και τους πλασιέ» παρακινεί η διαφήμιση που ξεκινά την επόμενη ενότητα η οποία παρουσιάζει αναλυτικά τις εκδόσεις. Παρουσίαση ζωντανή σε χρονολογικό περίγραμμα. Μια μεζούρα χρονολογική μεσιάζει τα σαλόνια που ακολουθούν και πάνω της με βέλη οδηγούν στα εξώφυλλα των βιβλίων με επεξηγήσεις, και παρεμβάλλονται συμπληρωματικά μικρά διακοσμητικά, σκίτσα, δείγματα χειρογράφου, φωτοτυπίες από τον Τύπο, χάρτες, φωτογραφίες μέσα από τα βιβλία, διαφημίσεις, φωτογραφίες από την ζωή, τις συναντήσεις, τις βραβεύσεις, την συμμετοχή σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, τις παρουσιάσεις και τις μεταστεγάσεις της Μέλισσας, τα γραφεία του βιβλιοπωλείου, το βιβλιοπωλείο και του τυπογραφείου, η φωτιά του 1984, η σπασμένη βιτρίνα τον Δεκέμβριο 2008. Εκδόσεις βαριές από όλες τις απόψεις. Ο οίκος εισήγαγε και καθιέρωσε την έννοια του λευκώματος ουσιαστικού σε περιεχόμενο υψηλής αισθητικής αξίας. Ανέδειξε ομορφιά και πολιτισμό μέσα και έξω από τα σύνορα μιας και πολλές εκδόσεις μεταφράστηκαν και σε άλλες γλώσσες, εκπαίδευσε το μάτι και τις αισθήσεις. Ακόμα, ξεκίνησε το περιοδικό Τα Ιστορικά τον Σεπτέμβριο 1983. Με την ευκαιρία των 60 χρόνων εγκαινίασε κύκλο ανοικτών συναντήσεων στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη με θέμα «Η αρχαιολογία σε διάλογο με τις άλλες επιστήμες και τέχνες». Όλα αυτά ορίζουν παράδοση στο πεδίο του ελληνικού βιβλίου, παραδοχή και αποδοχή. Η παράδοση κουβαλάει μαζί της το βάρος του παρελθόντος και φέρει ευθύνη για το μέλλον.