Μα γιατί κανείς δε μιλάει για τα τόσα καινούρια μαγαζιά, όμορφα χρωματιστά μαγαζιά γεμάτα ανθρώπους με νέα ματιά αφού η γερασμένη ξεπεράστηκε.
Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2011
Στο κέντρο της Αθήνας
Μα γιατί κανείς δε μιλάει για τα τόσα καινούρια μαγαζιά, όμορφα χρωματιστά μαγαζιά γεμάτα ανθρώπους με νέα ματιά αφού η γερασμένη ξεπεράστηκε.
Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2011
Μια βιβλιοθήκη γεμάτη ανθρώπους
Δεξιά και αριστερά έχω ακούσει διάφορα για αυτή τη νέα βιβλιοθήκη. Άρθρα εφημερίδων, αναρτήσεις, απόψεις, σκέψεις, όμορφα λόγια, αλλά τίποτα ολοκληρωμένο γι' αυτήν την ιδέα που μου θυμίζει κάτι από Ρέυ Μπράντμπερυ, κάτι από παραμυθάδες με αρκετή δόση επιστημονικής φαντασίας δηλαδή.
Δευτέρα 24 Οκτωβρίου 2011
Μια επέτειος και ένα παιδικό βιβλίο
Με αφορμή την επέτειο για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του που είναι την επόμενη εβδομάδα (2/11) αλλά και όλο το 2011, φέρνω στη μνήμη μου το μικρό αυτό βιβλίο που είναι ίσως η ομορφότερη ιστορία που διάβασα για το μεγάλο αυτόν ποιητή. Γιατί κι εγώ κάπως έτσι φαντάζομαι τον μικρό Οδυσσέα να μαζεύει στις τσέπες του λέξεις και λίγο πριν σκοτεινιάσει να τρέχει να τις σκορπίσει στη θάλασσα, να τις κάνει πουλιά, να πετάξουν ελεύθερες όσο πιο μακριά γίνεται...
Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011
Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2011
Χίλιες μία νύχτες και μία ακόμη δώρο
Θα σταθώ στο δεύτερο από τα τρία διηγήματα, εκείνο του Πόε (ή Πόου όπως συνηθίζουν να προφέρουν μερικοί), διότι ήταν η αφορμή να θυμηθώ ξανά την αψεγάδιαστη γραφή ενός ευφυή συγγραφέα.
«Αλλά ένας άλλος, ακόμη πιο επιτήδειος θαυματοποιός, κατασκεύασε ένα εκπληκτικό πλάσμα που δεν είναι ούτε άνθρωπος ούτε θηρίο, έχει εγκέφαλο από μολύβι, αναμειγμένο από ένα μαύρο υλικό σαν πίσσα, και δάχτυλα που έχουν τόση ταχύτητα και επιδεξιότητα ώστε να μπορεί χωρίς κανένα πρόβλημα να φτιάξει είκοσι χιλιάδες αντίτυπα του Κορανίου μέσα σε μιαν ώρα, και με τόση εκπληκτική ακρίβεια που να είναι όλα πανομοιότυπα, μέχρι το τελευταίο ιώτα».
Πράγματι «η αλήθεια είναι πιο παράξενη από τη φαντασία» όπως αναφέρει το παλαιό ρητό με το οποίο ξεκινά το διήγημά του.
Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2011
Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο
Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2011
Παρασκευή 12 Αυγούστου 2011
Πολτοποιημένες αναμνήσεις
Έψαξα αρκετά γι’ αυτό το βιβλίο. Περιπλανήθηκα στα μεγάλα και μικρά βιβλιοπωλεία των Αθηνών, ελπίζοντας ότι θα υπάρχει σε κάποιο σκονισμένο ράφι. Έφταιγε ο τίτλος του. Παντού ίδια απάντηση: εξαντλημένο. Που ξέρεις, σκεφτόμουν, ίσως και πολτοποιημένο, όπως τόσοι τίτλοι, όσους χωράει όλος ο κατάλογος των Ελληνικών Γραμμάτων. Τι ιδέα και αυτή να τα πολτοποιήσουν όλα, ενώ τόσες βιβλιοθήκες πεινάνε. Η φρίκη των ημερών μας διακρίνεται παντού. Η αλήθεια είναι ότι δεν πήγα από τα παλαιοβιβλιοπωλεία, αν και εκεί είχα περισσότερες πιθανότητες να το βρω, έχω καιρό να περάσω από εκείνη τη γειτονιά. Και τελικά βρέθηκε, για φαντάσου, βρέθηκε στη δημόσια βιβλιοθήκη του νησιού μου. Πόσο χαζή νιώθω όταν καμιά φορά υποτιμώ την αξία των βιβλιοθηκών κι ας ρίχνω το φταίξιμο σε άλλους παράγοντες.
Γκαρσονιέρα για παλιά βιβλία (μα τι τίτλος, πως γίνεται να μη θες να το δεις;), του Δημήτρη Μιχαηλίδη, από τις εκδόσεις Καστανιώτη, που εξαιτίας τους το βιβλίο αυτό δεν κυκλοφορεί. Αλήθεια το 1996, χρονιά που
κυκλοφόρησε, είναι τόσο μακριά από το σήμερα;
Περιλαμβάνει εννιά διηγήματα και τον τίτλο του τελευταίου δανείστηκε ολόκληρο το βιβλίο, υποθέτω πως αυτό είναι και το πιο δυνατό. Μέσα σε 14 σελίδες συγκεντρώνεται όλη η αγάπη του δημοσιογράφου, συγγραφέα αλλά και εκδότη Δ. Μιχαηλίδη για τα βιβλία. Καμιά φορά δεν χρειάζεται πολύ χώρος για να εκφράσεις ένα συναίσθημα. Μόνο που τότε κάθε λέξη, κάθε σημείο στίξης έχει νόημα και τελειώνοντας μένει η γλυκιά αίσθηση του «θέλω κι άλλο».
Ξαφνικά έγινα ο ήρωας του διηγήματος. Ξύπνησα μετά από 40 χρόνια σε μια άλλη ζωή, στο γραφείο ενός δικού μου σπιτιού γεμάτο με σκονισμένα ράφια. Κάθε βιβλίο και μία ιστορία, της δικής μου ζωής ιστορία. Από κάποια θέλω να απαλλαγώ, ίσως απλά και μόνο για να ξεχάσω ή για να κάνω χώρο, πρακτικό και θεωρητικό, ώστε να μη γκρινιάζουν οι υπόλοιποι που ζουν μαζί μου. Να τα πετάξω, να τα χαρίσω, να τα πουλήσω ή να ακολουθήσω το δρόμο των Ελληνικών Γραμμάτων και να τα πολτοποιήσω; Αδύνατον! Κι έτσι επιλέγω ένα διαφορετικό δρόμο, να νοικιάσω μια γκαρσονιέρα, να σαν κι αυτή που μένω τώρα, και να τα μεταφέρω όλα εκεί, να πηγαίνω όταν θα θέλω να ξεφύγω και να συναντήσω τα φαντάσματα του παρελθόντος που με στοιχειώνουν.
Σίγουρα σε όποια ηλικία κι αν βρεθώ θα θέλω να ξε-φεύγω και να μένω μόνη, μακριά από φασαρία και ρουτίνα και να αναπολώ κοιτώντας μία μία τις χρωματιστές ράχες των βιβλίων της ζωής μου.
«Μόλις άναψε το φως, πραγματικά ένιωσε έκπληξη. Άδειο, όπως το είχε νοικιάσει, του φαινόταν μια τρύπα. Τώρα σαν να ήταν πιο μεγάλο και στον ένα τοίχο του σαλονιού μια βιβλιοθήκη με όλα του τα βιβλία, βέβαια ακατάστατα και ανακατωμένα, αλλά ήταν τα βιβλία του. Κάθισε σε μια πολυθρόνα και τα έβλεπε σαν υπνωτισμένος και σκέφτηκε αρκετά συγκινημένος: Αυτά τα βιβλία είναι η ζωή μου. Εξορισμένα σ’ ένα μικρό κρυφό διαμέρισμα, στην ψυχή μου».
Έτσι ακριβώς.
Να ευχηθώ κι εγώ με τη σειρά μου καλό υπόλοιπο καλοκαιριού συντροφιά με όμορφες σκέψεις.
Τρίτη 9 Αυγούστου 2011
Τι διαβάζουμε στις διακοπές;
Οι διακοπές ενδείκνυνται επίσημα ως περίοδος ανάγνωσης. Ο ελεύθερος χρόνος, η σχόλη, ταιριάζει με την ενασχόληση του διαβάσματος. Άνθρωποι που δεν διαβάζουν στην καθημερινότητά τους, στις διακοπές έχουν περιλάβει την ανάγνωση περιοδικών και τουλάχιστον ενός βιβλίου. Συστηματικοί αναγνώστες φορτώνουν τις αποσκευές τους με τόμους που ταξιδεύουν μαζί στους προορισμούς τους. Γονείς αγοράζουν στα παιδιά τους βιβλία για τις μακρές ημέρες μη σχολείου. Οι δανεισμοί στις παρέες ανθίζουν. Ανταλλαγές ιδεών για βιβλία του Αυγούστου αποτελούν θέμα συζήτησης τις τελευταίες μέρες πριν την αναχώρηση. Τα βιβλία είναι πάντως μέσα στην εικόνα της προσδοκίας της αυτοδιάθεσης του χρόνου των διακοπών μας. Οι εκδότες το γνωρίζουν και προγραμματίζουν ανάλογα τις νέες κυκλοφορίες για το καλοκαίρι. Ο Τύπος αφιερώνει σχετικά ένθετα, έχουμε πληροφόρηση και κατεύθυνση, βέβαια (για τα ένθετα λέω να επανέλθω). Οι φίλοι μας κάνουν δώρο βιβλίο για τις διακοπές και εμείς πάλι διαλέγουμε από τα ράφια, και τα ηλεκτρονικά ράφια, ένα κάτιτις που μας γυάλισε στο μάτι και ως ιδέα. Ίσως κιόλας να θέλουμε να εξερευνήσουμε τους βιβλιοχώρους του τόπου επίσκεψής μας. Να ανακαλύψουμε εκεί επιτόπου κάτι παλιό, κάτι που μένει κρυφό, αόρατο έξω από τα μεγάλα κανάλια κυκλοφορίας των εντύπων, κάτι ιδιαίτερο παραγωγής και σύνδεσης με αυτό το μέρος που τώρα βρεθήκαμε.
Στις διακοπές, λοιπόν, διαβάζουμε. Διαβάζουμε λογοτεχνία, μυθιστορήματα, αστυνομικά, διηγήματα, ίσως και ποίηση, δοκίμια και αναλύσεις, μελέτες. Διαβάζουμε βιβλία που τα κρατήσαμε ειδικά για τις διακοπές, βιβλία που αρχίσαμε με χαρά αλλά αφήσαμε στην μέση εξαιτίας άλλων δουλειών και θέλουμε να τα τελειώσουμε με άνεση στον δικό μας ρυθμό, βιβλία που έχει διαβάσει όλος ο κόσμος και αν δεν τα έχουμε τουλάχιστον ξεφυλλίσει αισθανόμαστε στην απέξω της κουβέντας, της επικαιρότητας, βιβλία κλασικά, εκκρεμότητες από παλιά της γενικής μας παιδείας, βιβλία που έχουμε ήδη διαβασμένα αλλά θέλουμε να τα ξαναδιαβάσουμε με την καινούργια μας ματιά, να θυμηθούμε τι διαβάσαμε, τι σκέψεις κάναμε τότε, ποιες τώρα, πόσο, πόσα έχουν αλλάξει. Αλλά και πιο βαριά βιβλία της δουλειάς που χρειάζονται ψύχραιμη και στοχαστική προσέγγιση.
Στις διακοπές διαβάζουμε για να κερδίσουμε όσα επιθυμούμε μα χάνουμε με την καθημερινότητα, διαβάζουμε για την χαρά της ανάγνωσης, του εσωτερικού διαλόγου που αναπτύσσουμε, της μεταφοράς σε άλλες καταστάσεις που ζητούν από εμάς να μορφώσουμε εικόνες, να μπούμε και εμείς στο πλαίσιό τους και να βγούμε εμπλουτισμένοι, περπατημένοι σε γνωστά και άγνωστα μονοπάτια και να νιώσουμε καλύτερα στο πετσί μας. Διαβάζουμε βιβλία για να αδειάσουμε από τα προβλήματά μας και να ηρεμήσουμε, να ξεκουραστούμε, να μην μας απασχολήσουν πολύ, να γυρνάνε οι σελίδες, και μετά και μετά τι γίνεται, χωρίς δυσκολίες και να μας διασκεδάσουν ανάλαφρα.
Ορισμένοι διαβάζουν μονοδιάστατα, ένα είδος για έναν λόγο για πάντα. Άλλοι κορφολογούν είδη εφευρίσκουν νέους λόγους δεν δέχονται το σταθερό πάντα. Άλλοι βάζουν στόχους αλλά παραδρομούν με την πρώτη ευκαιρία. Και πάει λέγοντας… Υπάρχουν τρόποι και τρόποι, παραλλαγές και αποχρώσεις. Είναι δυνατόν και ο ίδιος άνθρωπος να έχει ποικιλία τρόπων, ανάλογα.
Ένα μπορώ να πω με σιγουριά για τα βιβλία της δικής μου στοίβας. Πρόκειται για μια στοίβα που αντί να ροκανίζεται βιβλίο το βιβλίο, υψώνεται κάθετα. Και είναι φορές που απελπίζομαι ότι δεν θα τα καταφέρω ούτε στο μυριοστό των όσων επιθυμώ και πάντα θα μένουν ανεκπλήρωτα ζητούμενα οι αναγνώσεις, είναι και άλλες φορές που λειτουργούν όπως το υφαντό της Πηνελόπης, όσο δεν τελειώνουν, έχω λόγο να υπάρχω.
Τέλος πάντων!
Καλό καλοκαίρι ελπίζω, καλές αναγνώσεις εύχομαι!
Παρασκευή 5 Αυγούστου 2011
Οι λέξεις και το χρήμα
Εν μέσω οικονομικής κρίσης στο νέο του βιβλίο, που την ελληνική του μετάφραση μας προσέφεραν οι εκδόσεις Αιώρα, ο Σιφρίν δίνει λύσεις για την επιβίωση αλλά και την ανάπτυξη των παραδοσιακών βιβλιοπωλείων και εκδοτικών οίκων. Λύσεις που προέρχονται από την εμπειρία του, τις γνώσεις και την αγάπη του για τον χώρο των εκδόσεων. Έχοντας ταξιδέψει σε πολλές χώρες του κόσμου, μπαίνοντας πάντα στον πειρασμό να δει από κοντά πως εργάζονται οι συνάδελφοι του, μας προσφέρει όλα όσα συνάντησε στη Γαλλία, στη Νορβηγία, στην Κίνα, στη Δανία και σε άλλες χώρες που έτυχε να περάσει.
Κλείνοντας στο βιβλίο η σκέψη που κρατάω σε μια άκρη είναι ότι οι λέξεις και το χρήμα είναι δύο εντελώς διαφορετικές έννοιες γιατί:
"Οι εκδόσεις δεν θεωρούνται κλασική επιχειρηματική δραστηριότητα αλλά μάλλον λειτούργημα. Εκείνοι που κατεξοχήν ενδιαφέρονται να βγάλουν χρήματα ακολούθησαν άλλη καριέρα. Παρόλο που, όπως είναι φυσικό, οι εκδότες είναι υποχρεωμένοι να κερδίζουν αρκετά χρήματα για να εξασφαλίζουν την επιβίωσή της εταιρείας τους κανείς δεν περιμένει να βγάλει τεράστια κέρδη. "
"Τα πιο μικρά βιβλιοπωλεία έχουν κέρδη κατά μέσο όρο 0,6%. Τα μεγαλύτερα, που πωλούν εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία το χρόνο, έχουν κέρδη που δε ξεπερνούν το 2%, πολύ χαμηλότερα από κάθε άλλη εμπορική δραστηριότητα. Ελάχιστα από τα πιο γνωστά βιβλιοπωλεία κερδίζουν χρήματα. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι όλα τα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, άσχετα με το μέγεθος τους, παρέχουν μια πολύτιμη υπηρεσία στην κοινωνία, την οποία δεν παρέχουν τα σούπερ μάρκετ και οι αλυσίδες. Τα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία δεν περιορίζονται στην προβολή των λίγων μπεστ σέλερ, αλλά είναι εφοδιασμένα και με μια μεγάλη γκάμα παλιότερων τίτλων."
Σίγουρα δεν είναι ένα βιβλίο που προσφέρει απόλαυση διαβάζοντάς το δίπλα από το γλυκό νανούρισμα των κυμάτων αλλά είναι ένα βιβλίο τροφή για σκέψη που εντόπισα εξαίτιας του βιβλιοπωλείου Σύγχρονη Έκφραση.
Τρίτη 14 Ιουνίου 2011
Εφημερίδων βιβλιοένθετα
Από τότε πολλά έχουν αλλάξει. Σήμερα οι εφημερίδες βρίσκονται σε μια καμπή. Πολλές έχουν δυο μορφές: την έντυπη των περιπτέρων με τα ειδικά ένθετα, αφιερώματα, δώρα-κίνητρα (την Κυριακή) και την άυλη ηλεκτρονική. Οι ειδήσεις για βιβλία δεν δημοσιεύονται σε καθημερινή βάση. Συγκεντρώνονται σε ιδιαίτερα ένθετα. Οι εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας μοιράζονται τις ημέρες που βγάζουν το βιβλιοένθετό τους και συναγωνίζονται μεταξύ τους στην προσπάθεια να κερδίσουν το κοινό που ενδιαφέρεται από κάθε άποψη για το βιβλίο.
Η Καθημερινή μιλάει για βιβλία τις Κυριακές. Το ένθετο κυκλοφορεί στην ίδια μορφή πολλά χρόνια, έχει το ίδιο μέγεθος με το υπόλοιπο σώμα της εφημερίδας, 2ο δηλαδή μεγάλο, τιτλοφορείται με κεφαλαία γράμματα «Τέχνες» και με μικρότερα καπιταλάκια σε άλλη αράδα «και Γράμματα». Τα περί βιβλίων περιέχονται μαζί με «Θέατρο – Μουσική – Χορός – Βιβλίο – Εικαστικά – Κινηματογράφος», όπως αναγράφεται επεξηγηματικά. Όλα αυτά καταλαμβάνουν ένα δεκαεξασέλιδο, όπου η τελευταία είναι μια ολοσέλιδη διαφήμιση και στις μέσα σελίδες εμφανίζονται αρκετές άλλες που, βέβαια, αντιστοιχούν στα θέματα που πραγματεύεται (εκδόσεις, καλλιτεχνικές παραστάσεις, κλπ). Οι συνεργάτες είναι σταθεροί και έχουν διαμορφώσει σταθερούς αναγνώστες.
Με επίτιτλο «Βιβλίο», πιάνει τις μεσιανές σελίδες, ας πούμε 9 έως 11, τρεις τον αριθμό συνήθως. Σε αυτές υπάρχουν βιβλιοπαρουσιάσεις ελληνικών τίτλων, σπάνια ξενόγλωσσων, και μερικές μεταφράσεις από το περιοδικό The Economist. Οι βιβλιοπαρουσιάσεις, που την Ελλάδα σπάνια αγγίζουν την βιβλιοκριτική και όταν το κάνουν, το κάνουν άκομψα και με εμπάθεια δημιουργώντας βεντέτες και όχι διάλογο, καλύπτουν κυρίως βιβλία εγχώριας ιστορίας, λογοτεχνίας, πολιτικά δοκίμια. Εμφανίζονται και επιστημονικά βιβλία. Έμφαση δίνεται σε διανοούμενους επισκέπτες και του έργου τους, ομιλητές του Μεγάρου Μουσικής (Πρόγραμμα Μεγαρον Plus), Συνεδρίων ή καλεσμένων Πανεπιστημίων.
Δυο στήλες με τίτλο «Εξ αφορμής» και «Διακρίνοντας» παρουσιάζουν ποικίλα βιβλιοζητήματα, σκέψεις και ενημερωτικά στο πεδίο της βιβλιοπαραγωγής, της λογοτεχνίας. Η στήλη «Νέες εκδόσεις» παρουσιάζει και προτείνει συγχρόνως. Παρουσιάζει ανά κατηγορίες (πεζογραφία, μελέτες, ιστορία, δοκίμια, κλπ) την ταυτότητα του βιβλίου (συγγραφέας, τίτλος, εκδοτικός οίκος, σελίδες, τιμή), την εικόνα του εξωφύλλου, και την υπόθεση σε είκοσι γραμμές.
Οι προτιμήσεις του αναγνωστών, μια ποσοτική παρουσίαση, αναλύεται στα «Πρώτα σε πωλήσεις». Χωρισμένη σε δυο μεγάλες κατηγορίες: «Μελέτες, λευκώματα, βιογραφίες», και έπεται η «Λογοτεχνία». Η λίστα τοποθετεί δέκα τίτλους στην γενική κατηγορία την φορά ανάλογα με τις πωλήσεις της εβδομάδας που προηγήθηκε και στο δεξί πλάι με χοντρούς μαύρους αριθμούς σημειώνει πόσες εβδομάδες βρίσκεται στην λίστα. Τον αριθμό των αντιτύπων δίνουν 12 βιβλιοπωλεία, δυο που έχουν αλυσίδα καταστημάτων σε όλη την Ελλάδα, από το κέντρο των Αθηνών και από τα περίχωρά της, και από την Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, την Λαμία και τα Τρίκαλα. Τέλος, Η «Κ», μέσα από την ίδια στήλη προτείνει έναν τίτλο την εβδομάδα.
Ένα ένθετο, σταθερή αξία, όπου ο αναγνώστης προσανατολίζεται με άνεση, μπορεί να το διατρέχει κατά την διάρκεια όλης της εβδομάδας, χωρίς υπερβολές, χωρίς να υστερεί σε πληροφόρηση.
Την επόμενη εβδομάδα θα ακολουθήσει άλλο βιβλιοένθετο.
Σήμερα ημέρα του Πνεύματος ας προσπαθήσουμε να μπούμε στο πνεύμα του πνεύματος… Μόνο που εχθές δεν είχα δίκτυο και δεν αναρτήθηκε, σήμερα το λοιπόν η ημέρα του μετα-πνεύματος…
Σάββατο 4 Ιουνίου 2011
Βιβλιοθήκη Μανώλης Φουντουλάκης
Ήταν και η πρόσκληση του ΙΜΤΙΕ, Ίδρυμα Μελέτης της Ιστορίας Εταιρειών, μπορεί να κάνω και κάτι λάθος, πάντως είναι μια ομάδα που δραστηριοποιείται στα πειραιώτικα πολιτιστικά και επιστημονικά, ταξινομεί, καταγράφει και μελετά αρχεία εταιρειών, διοργανώνει εκδηλώσεις, ομιλίες, συντονίζει δυνάμεις του πνεύματος. Η πρόσκληση ήταν για την Τετάρτη που μας πέρασε πάνε δυο εβδομάδες, σε συνεργασία με την Βιβλιοθήκη Μανώλης Φουντουλάκης. Ποτέ μου δεν είχα ακούσει βιβλιοθήκη με αυτό το όνομα. Το όνομα όμως, ηχούσε γνώριμο. Είναι σίγουρο ότι το ξέρω, ψάχνω στο κεφάλι μου και κάπως το βρίσκω. Συνδέεται με την νόσο του Χάνσεν, τους λεπρούς, την τηλεοπτική σειρά το Νησί που τα έφερε στο προσκήνιο. Ο Μανώλης Φουντουλάκης έχει δώσει συνέντευξη στην τηλεόραση, το πρόσωπό του δηλαδή ό,τι έχει αφήσει η ασθένεια που καταστρέφει την αρχιτεκτονική του, είναι εντυπωμένο. Μίλησε για την ιστορία της ζωής του, για τις σκέψεις που γεννήθηκαν από τις εμπειρίες του, πώς έκανε για να ζήσει με νόημα. Μίλησε για την γυναίκα του που του διάβαζε βιβλία εφημερίδες περιοδικά τα 25 χρόνια που ήταν τυφλός. Αυτή διάβαζε αυτός απορροφούσε. Το «λυχνάρι» του την αποκάλεσε. Είχε βρει σκοπό στην ζωή του, την καταπολέμηση του στίγματος των χανσενικών, αλλά και κάθε στίγματος, της έννοιας του στίγματος. Γενναίο παράδειγμα ο ίδιος. Πέρασε και από μια ιδιαίτερη σκηνή στο Νησί, συμβολική.
Ο Μανώλης Φουντουλάκης έκλεισε ένα χρόνο που έφυγε και πριν καλά περάσει πολύς καιρός στην μνήμη του, όπως πολύ θα του άρεσε, ξεκίνησε, φτιάχτηκε και του αφιερώθηκε μια βιβλιοθήκη. Αυτή είναι η Βιβλιοθήκη Μανώλη Φουντουλάκη. Είναι καινούργια. Είναι εμπνευσμένη από τον αγώνα και τον πόνο της αρρώστιας. Φιλοξενείται στο Δημοτικό Σχολείο Ελούντας στην Κρήτη, είναι δανειστική και έχει πιάσει τον παλμό του κοινού της, των παιδιών κυρίως. Η προσπάθεια έχει συλλογικό χαρακτήρα και τροφοδοτείται από τον ενθουσιασμό και την καλή διάθεση. Βιβλία καινούργια και μεταχειρισμένα σε καλή κατάσταση είναι ευπρόσδεκτα στην διεύθυνση: Δημοτικό Σχολείο Ελούντας, Βιβλιοθήκη Μανώλης Φουντουλάκη, Μαυρικιανό, 72053 Ελούντα, Κρήτη και για περισσότερα www.vivlithikimanolisfountoulakis.wordspress.com
Έπιασε βροχούλα τώρα δα και με πιάνει το χάζεμα από το παράθυρο. Εξάλλου δεν έχω να προσθέσω τίποτα, δεν χρειάζονται άλλες εξηγήσεις, λόγια παρότρυνσης ή επαινετικά. Αισθάνομαι ότι καταλαβαινόμαστε.
Δευτέρα 30 Μαΐου 2011
Ένα μεγάλο βιβλίο για μικρούς
Περιπλανώμενη στην όμορφη πιο πολύ από ποτέ Θεσσαλονίκη, αναζήτησα καταφύγιο στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Περπάτησα σε ένα άδειο από φύλακες και ανθρώπους μουσείο γεμάτη από χαρά γιατί τουλάχιστον ήταν εκεί τα εκθέματα σαν να με περίμεναν. Είχα χώρο και χρόνο να αναπνεύσω, να παρατηρήσω, να σκεφτώ και να επεξεργαστώ ένα προς ένα τους πίνακες, τα γλυπτά και τις κατασκευές που αποτελούν τη μόνιμη έκθεση του μουσείου αλλά και τις άλλες δύο εκθέσεις που συνάντησα.
Όταν τέλειωσα τη βόλτα μου επέστρεψα στην αίθουσα που σαν από ένστικτο άφησα για το τέλος.
Γύρω γύρω οι τοίχοι ήταν καλυμμένοι από τις εικόνες ενός βιβλίου, στη μέση σε προθήκες ακουμπισμένες ορισμένες τυπωμένες σελίδες με την τελική μορφή των εικόνων καθώς και με
Μια πρωτότυπη έκθεση κλεμμένη από το συρτάρι ενός εικονογράφου, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 8ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης και ευτυχώς παραμένει στο μουσείου για όσους δεν ήταν εκεί κατά τη διάρκεια της έκθεσης.
Κυριακή 22 Μαΐου 2011
Γιορτή Βιβλίου στο Ζάππειο
Δεν είναι αχανής και δαιδαλώδης. Τα περίπτερα δεν είναι τοποθετημένα στην κατηφόρα αλλά σε σημείο επίπεδο και δεν μου έκαναν παράγκες, φτηνοκατασκευές. Αντίθετα, μου φάνηκε ότι η βόλτα του επισκέπτη ήταν πιο αυτονόητη, χωρισμένη σε τρεις βατές βασικές συστάδες. Οι συμμετοχή των εκδοτικών οίκων, είναι αλήθεια, μοιάζει να είναι μικρότερη, 120 περίπτερα νομίζω. Η σήμανση πολύ βοηθητική, δεν χρειαζόταν να φτάσεις μπροστά για να δεις τον εκδοτικό οίκο καθώς διακρίνονταν από μακριά, σαν αφτιά από τα πλάγια. Δεν θα μπορούσε να πει κανείς, από όσο είδα, ότι υπήρχε συνωστισμός, ότι ο κόσμος σπρωχνόταν μπροστά στους πάγκους ούτε πάλι ότι επικρατούσε ερημιά και εγκατάλειψη. Η ροή ήταν σταθερή και προς το πυκνή χωρίς να φτάνει την πανηγυριώτικη κοσμοσυροή. Το γεγονός έκανε το θέμα επικοινωνιακό. Οι άνθρωποι των εκδόσεων δεν είχαν το ύφος του παρατημένου και απελπισμένου, ήταν απασχολημένοι και πρόθυμοι να απαντήσουν σε ζητούμενα. Μετά από πολλά χρόνια, οι κατάλογοι των εκδόσεων δεν ήταν κρυμμένοι να πρέπει να τους ζητήσεις και να τους λάβεις με μια γκριμάτσα απροθυμίας. Οι κατάλογοι ήταν σε σημεία ευκρινή, προσφέρονταν με προτροπή και πάνω από όλα οι περισσότεροι ήταν φρέσκοι, πρόσφατα ενημερωμένοι, απαλλαγμένοι από την υπερβολή του όγκου και γενικών εντυπωσιασμών.
Ο κατάλογος της 34ης Γιορτής Βιβλίου μικρός το δέμας (στο σώμα), λιτός και μινιμαλιστικός αλλά αισθητικά καλόγουστος και παιχνιδιάρης. Σε χρώματα άσπρο, μαύρο, κόκκινο, η αφίσα και το εξώφυλλο σχηματίζουν ένα πρόσωπο. Κυριαρχούν δυο μάτια σε άσπρο βάθος, μύτη η κόκκινη ράχη του ίδιου του καταλόγου, μια τούφα μαλλιά οι σελίδες του και στόμα τα πληροφοριακά λογάκια σε ημικύκλιο. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει τα ονόματα των οίκων που συμμετέχουν στην Γιορτή, τα είδη που εκδίδουν, και τα στοιχεία επικοινωνίας και σε ποιο περίπτερο της Έκθεσης βρίσκονται.. Από την σελίδα 22 ξεκινούν οι διαφημίσεις των χορηγών, μαζεμένες όλες μαζί στο δεύτερο μέρος από τις συνολικά τις 48 σελίδες του καταλόγου. Διαφημίσεις εκδοτικών οίκων, μιας βιβλιοθήκης, ενός βιβλιοπωλείου και ενός διαδικτυακού τόπου, εφημερίδων και περιοδικών, ραδιοφωνικών σταθμών, τυπογραφικών επιχειρήσεων και του ΣΕΒΑ (Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών) και του ιστότοπού του (www.seva.gr). Από τις διαφημίσεις κρατώ την Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Αθηνών στον σταθμό Λαρίσης χωρίς, όμως, ωράριο λειτουργίας, τηλέφωνα ή άλλη ένδειξη επικοινωνίας. Σημειώνω την παρουσία του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (http://aspida.osdel.gr) με «Προστατεύουμε τους Δημιουργούς». Και βέβαια, ενθουσιάζομαι με το πρόγραμμα, κίνηση «Με διάβασες; Χάρισέ με!», «Δωρίστε ένα βιβλίο, σώστε μια βιβλιοθήκη», «Φέρε μαζί σου στην έκθεση ένα βιβλίο» το οποίο μπορεί να παραδοθεί στο περίπτερο της Γραμματείας. Επίκεντρο της εκστρατείας οι βιβλιοθήκες της Λέρου και των Λειψών. Ήδη έχουν προσφέρει στήριξη η Βιβλιοθήκη του Λυκείου των Ελληνίδων και μεγάλο έμπρακτο ενδιαφέρον έχει εκδηλώσει το Αρσάκειο Σχολείο.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο, αποτελεί ανεξάρτητο πολύπτυχο, έχω μια εξήγηση, ότι δεν συντονίστηκε και σταθεροποιήθηκε εγκαίρως ώστε να συμπεριληφθεί, ίσως πάλι να θεωρήθηκε ότι τα ανεξάρτητα φυλλάδια διακινούνται πιο άνετα. Κάθε μέρα έχει από κάτι τι, πυκνώνουν οι εκδηλώσεις τα Σαββατοκύριακα. Είχε ενδιαφέρον και τον κόσμο του, ειδικά τα παιδικά.
Η φετινή εξόρμηση βρήκε ως αντικείμενο την χαρτογραφία, (όπως άλλη φορά την φωτογραφία). Σκόνταψα στις θεσσαλονικιές εκδόσεις Ζήτη (www.ziti.gr), πόσο κρίμα είναι εκδόσεις από άλλα μέρη της Ελλάδας να μην είναι τόσο φανερές, τόσο προσβάσιμες και γνωστές! Η σειρά «Ταξίδια με χάρτες σε τόπους και ουτοπίες» που ξεκίνησε το 2007 έχει τρεις τίτλους για ταξίδια, ιστορίες με χάρτες, το γεωγραφικό μήκος. Δεν τους αντιστάθηκα.
Ας κλείσω με το παράθεμα που προτάσσεται στο πρώτο της σειράς. Είχε πει ο Oskar Wilde το 1895: «Ένας χάρτης που δεν περιλαμβάνει την Ουτοπία, δεν αξίζει ούτε μια ματιά, αφού αφήνει έξω τη χώρα εκείνη στην οποία η Ανθρωπότητα πάντα καταφεύγει.»
Δευτέρα 16 Μαΐου 2011
Και μου έρχεται στο μυαλό ότι οι θεοί του Ολύμπου απέφευγαν να καλέσουν στα συμπόσιά τους τις μυθικές θεότητες που λέγονταν Έρις και Βία, θεότητες της φιλονικίας και της διχόνοιας η μια και του καταναγκασμού και της βίαιης επιβολής η άλλη. Γιατί από όπου περνούσαν έσπερναν τον πόνο, τον πόλεμο και τα συνακόλουθά τους. Το ότι δεν τις προσκαλούσαν καθόλου δεν τις πτοούσε και δεν δίσταζαν να εμφανιστούν απρόσκλητες και να κάνουν τα πονηρά τους τεχνάσματα. Κόλπα που έπιαναν, τσιμπούσαν και οι ίδιοι οι αρχαίοι θεοί που δεν ήταν απαλλαγμένοι από ματαιότητες και αλαζονείες. Τρανταχτό παράδειγμα είναι πώς άρχισε ο δεκάχρονος Τρωικός Πόλεμος με το μήλο που έριξε στο τραπέζι η Έρις για την «ωραιότερη», την «καλλίστη».
Μα αφού τους μηχανισμούς της Έριδας και της Βίας τους γνωρίζουμε από παλιά, η ανθρωπότητα τους έχει υποστεί επανειλημμένα, μας έχει δοθεί η ευκαιρία να τους αναλύσουμε και να τους μελετήσουμε, τους επιτρέπουμε όχι απλά να υπάρχουν αλλά τους τροφοδοτούμε και τους αναπτύσσουμε; Δεν λέω, ακάλεστες μπαίνουν, πάντα θυμωμένες, με πανουργία και ζαβολιές γεμάτες και μα και εμείς εύκολα μπερδευόμαστε, λίγο τους αντιστεκόμαστε από τότε, από πάντοτε…
Κυριακή 8 Μαΐου 2011
Άνοιξη
Δευτέρα 25 Απριλίου 2011
Καλό Πάσχα!
Πάνε χρόνια τώρα, αιώνες πριν, που όταν οι άνθρωποι έλεγαν το Βιβλίο με κεφαλαίο Β, εννοούσαν την Βίβλο (και όλων των θρησκειών τα αντίστοιχα), το ιερό Βιβλίο, εκείνο το γραπτό κείμενο στο οποίο προσέτρεχαν για την αλήθεια, για απαντήσεις κάθε είδους, απαντήσεις για τα ρυθμιστικά καθημερινά και για τα υψηλά, τα άπιαστα. Τα ιερά Βιβλία με τις διηγήσεις τους παρουσίαζαν από την μια ιστορικά γεγονότα και από την άλλη πλευρά αποκρίνονταν άμεσα και ερμηνευτικά έμμεσα σε θέματα που βασανίζουν το μυαλό και την ψυχή μας από παλιά. Οι διηγήσεις εικονογραφούνταν στους τοίχους των ναών για τους πολλούς που δεν κατείχαν ούτε την γραφή ούτε την ανάγνωση. Οι εικόνες, ανάγλυφες, χαραγμένες, ζωγραφισμένες μιλούσαν για ζωές και σκέψεις. Παρέμεναν, όμως, ακίνητες, δεμένες με τον χώρο, αναλλοίωτες στο πέρασμα του χρόνου εφόσον κατάφερναν να επιβιώσουν από φυσικές καταστροφές και μανίες των ανθρώπων.
Για την Δύση η ιστορία του Χριστού υπήρξε τόσο καθοριστική που όρισε την έννοια του χρόνου, αυτά που έγιναν πριν από τον Χριστό και αυτά που έγιναν και γίνονται μετά. Το πριν βρισκόταν στην Παλαιά Διαθήκη και προσέφερε ένα προειπωμένο παρελθόν με βάθος. Τα του Χριστού βρίσκονται στην Καινή (Νέα) Διαθήκη και ενοποιούν την αφήγηση που κατάφερε να κυριαρχήσει. Η παράδοση της συνέχειας των δύο Διαθηκών δοκιμάζει και μπερδεύει την ελληνορωμαϊκή παράδοση και τους φέροντές της (τους Έλληνες και τους Ιταλούς) που καλούνται να επιτελούν πνευματικές ακροβασίες για τις συμφιλιώσουν.
Οι ιστορίες για να κόβουν την ανάσα δεν είναι απαραίτητο να είναι πρωτότυπες, να έχουν το στοιχείο της έκπληξης, με τέλος απρόσμενο ή και ανοικτό. Απόδειξη είναι εκείνες της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Λέγονται και ξαναλέγονται, γράφονται και ξαναγράφονται, αποδίδονται κινηματογραφικά και τηλεοπτικά ξανά και ξανά. Τις βλέπουμε και εμείς τα Χριστούγεννα και το Πάσχα σαν μέρος του σύγχρονου τελετουργικού εθίμου που συμπληρώνει την παρουσία μας στην εκκλησία, την νηστεία, το αρνί και τα κόκκινα αυγά.
Έτσι και φέτος τα κανάλια έδειξαν πολλές ιστορίες των Διαθηκών, όλη την ιστορία του νομαδικού τρόπου της ιουδαϊκής φυλής, την ιστορία του Λωτ με την καταστροφή των πολιτειών Σόδομα και Γόμμορα, την περίπτωση του Ιωσήφ, δυο εκδοχές της ζωής του Μωυσή όπου στην μια ο ένας Μωυσής αντιδρά στην επιλογή του ως εκλεκτού. Οι εκδοχές της ζωής του Χριστού, παλαιότερες και νεότερες, προσπαθούν να πλησιάσουν την εποχή ιστορικά, ερμηνεύουν τις διαφορές στις προσωπικότητες, παρατηρούν τα κίνητρα, έχουν αναμεταξύ τους αποχρώσεις. Τα λόγια κρατιόνται με πιστότητα, είναι ο τόνος, ο τρόπος, οι συνθήκες που παραλλάζουν κάθε φορά. Σε μια από όλες ο Ραβίνος ως ηγέτης λαού βασανίζεται, όχι για τα οικονομικά και από έπαρση μα από το αίσθημα ευθύνης απέναντι στον κόσμο που εκπροσωπεί στα μάτια των Ρωμαίων. Καθώς κάθε αναταραχή μπορεί να καταλήξει σε αιματοχυσία πολλών και προτιμά την θυσία του ενός. Και αναλογικά μου έφερε στο νου (επηρεασμένη μάλλον από την επιστροφή στις εικόνες του 1821) την θέση που βρέθηκε ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄που κλήθηκε να αφορίσει τον Υψηλάντη, και τους Φιλικούς για να αποφύγει την καταδίωξη των Ελλήνων αλλά που δεν απέδωσε γιατί και τους αρνήθηκε και το κυνηγητό δεν απέφυγε και ο ίδιος εκτελέστηκε τότε. Η ελευθερία ήρθε πάντως. Ο χριστιανισμός εξαπλώθηκε πάντως.
Τα μεταφυσικά φαινόμενα και τα θαύματα άλλοτε είναι εντυπωσιακά θεόσταλτα, καθαρά τρυκ άλλοτε εδράζονται σε πιθανά φυσικά φαινόμενα, σε μυστικά που διαχειρίζονται οι λίγοι.
Σκηνοθέτες έχουν καταπιαστεί και με περιφερειακά πρόσωπα που συνδέονται με την κεντρική ιστορία, την γνωστή για τον Βαραβά, την λιγότερο γνωστή της Μαρίας της Μαγδαληνής που έπλυνε τα πόδια του Χριστού και τα σκούπισε με τα μαλλιά της.
Η ρωμαϊκή παράδοση εκπροσωπείται με τον Μπεν Χουρ, πρόσωπο της μυθοπλασίας και τον Σπάρτακο, ιστορικό πρόσωπο. Η επανάσταση των δούλων λήγει με την ισοπεδωτική τους ήττα, οι αιχμάλωτοι θανατώνονται στον σταυρό. Η Απία οδός, δεξιά και αριστερά, έχει 6.000 σταυρωμένους. Η σταύρωση μια κοινή ποινή της εποχής. Και που κάποτε νόμιζα ότι ο Χριστός είχε λάβει μια ξεχωριστά βαριά και απάνθρωπη τιμωρία. Οι καιροί άλλαξαν ευτυχώς…
Από όλα κρατάω το μήνυμα της αδελφοσύνης και της αγάπης.
Τετάρτη 20 Απριλίου 2011
Κάτι μικρό..
Το Ε της Ελευθεροτυπίας της τελευταίας εβδομάδας του Μαρτίου μεταξύ των πυρηνικών κινδύνων, της αιγυπτιακής εξέγερσης, ενός άγνωστου πίνακα με την εκτέλεση του Μπελογιάννη, συνεντεύξεων, στην σελίδα 46 βρίσκεται ένα άρθρο με τίτλο «Η ηδονή της ανάγνωσης», υπογραμμένο από τον Άρη Μαλανδράκη. Χωμένο στην τσάντα μου, το πάω το φέρνω, το τραβάω, το ξεφυλλίζω, το ξαναεξαφανίζω, το έχω ταλαιπωρήσει και έχει αποσπαστεί μια επίμαχη σελίδα που κρέμεται, τσαλακωμένη, επικίνδυνα. Στην σελίδα 46 το άρθρο λέγεται αλλιώς «Εθισμένοι στην ανάγνωση – Δίνω τα πάντα εκτός απ’ τα βιβλία μου!», «Βουλιμικοί με τις τυπωμένες σελίδες». Έξι σελίδες με φωτογραφίες διάσημων συγγραφέων και φανατικών του βιβλίου, φωτογραφίες κινηματογραφικών ταινιών με βιβλία να παίζουν δυναμικά σε σκηνικά, εικόνες ανδρών με ύφος σκεπτικό, απορροφημένο με ανοικτά βιβλία μπροστά τους. Έξι σελίδες με σκόρπια λόγια, ατάκες, τσιτάτα γύρω από την ανάγνωση παλιά και τώρα, την λειτουργία της, τα συναισθήματα που προκαλεί και την γλυκιά εξάρτηση που κυριεύει τους εκπαιδευμένους οπαδούς της. Διάσημοι περνάνε στην όχθη της υπερβολής και έχουν δηλώσει ότι είναι εθισμένοι στα βιβλία σαν σε ναρκωτικό, ότι θα μπορούσαν να διαλέξουν τον εγκλεισμό τους σε χώρους με απέραντες βιβλιοθήκες. Παρατίθενται αποσπάσματα από τον Μαρσέλ Προυστ, τον Πιέρ Μπαγιάρ, τον Ίταλο Καλβίνο, τον Ζακ Μπονέ.
Το άρθρο μας συνιστά και παρακινεί να διαβάσουμε βιβλιοβιβλία (χμ τα ξέρουμε εδώ, σιγά και μην δεν τα ξέραμε!) και να δούμε την ταινία το Όνομα του Ρόδου και το όγδοο επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς Η ζώνη του Λυκόφωτος (εεε εδώ είμαι αδιάβαστη, δεν το έχω δει…). Η υπόθεση γράφει ότι σπάνε τα γυαλιά ενός βιβλιόφιλου με αποτέλεσμα να βρεθεί ανάμεσα σε βιβλία που ΔΕΝ μπορεί να διαβάσει (εντελώς σαδιστικό!!).
Με την οπτική και την λογική της εικόνας, ένα άρθρο που μιλάει για τις χάρες του διαβάσματος, θα το πάρουμε, είναι με το μέρος της φιλαναγνωσίας, είναι πόντος για την ομάδα.
Τρίτη 29 Μαρτίου 2011
This is a Library!
Πέμπτη 24 Μαρτίου 2011
Στην συλλογή το λοιπόν, ας αποτελέσει αντικείμενο ανάρτησης και η Κόρη του συγγραφέα του Ανρί Τρουαγιά (μετάφραση Μελίνα Καράκωστα, εκδόσεις Μεταίχμιο, 2002, σ. 129, σσειρά: Διακεκριμένες Γραφές). Δεν είναι νεοεμφανιζόμενος τίτλος και μάλλον δεν τα έχει πάει και πολύ καλά με τις πωλήσεις. Με τρόπο που να καταστρέφεται το εξώφυλλο είναι κολλημένη μια λευκή ετικέτα που γράφει: «καλοκαιρινή προσφορά από το ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, ένα + ένα με 1 €». Προσφορά που δεν ισχύει εφόσον πωλείται στο παζάρι βιβλίων της πλατείας Κλαυθμώνος προς 2,50 €. Ειρωνικό γιατί ταιριάζει με το περιεχόμενο του βιβλίου!
Περιβάλλον δράσης και εξέλιξης της πλοκής εκδοτικοί οίκοι, συγγραφείς, παρουσιάσεις βιβλίων, τηλεοπτικές εκπομπές, η Γαλλική Ακαδημία. Πρωταγωνιστεί ένα στην ουσία του ιψενικό τρίγωνο: ένα επιτυχημένος συγγραφέας πατέρας, η πνευματώδης χαριτωμένη χωρισμένη μεσήλικη κόρη, ο προκλητικά ανατρεπτικός τυχοδιωκτικά ανερχόμενος συγγραφέας. Πρόσωπα που κινούνται στο περίγυρο οι άνθρωποι των εκδόσεων, άλλοι συγγραφείς, λόγιοι, δημοσιογράφοι, Ανζέλ και Μανουέλα οι καμαριέρες φορείς ανταλλαγής οικιακών πληροφοριών. Μήλο της έριδος, υποκείμενο διεκδίκησης η κόρη, η Σάντυ αφοσιωμένη αρχικά αποκλειστικά στον πατέρα, ερωτευόμενη με νεότερο αντίζηλο από τον ίδιο επαγγελματικό χώρο αποκολλάται για να μοιράσει τον χρόνο και την ενέργειά της στα δυο. Το μυθιστόρημα παρακολουθεί περισσότερο τις συναισθηματικές μεταπτώσεις του πατέρα, την αγωνία του για επιβίωση στον χώρο, για συνεχή αναγνώριση, τους φόβους του απέναντι στην κριτική μα και την αδιαφορία, τις δεύτερες σκέψεις για τις επιλογές του να συγγράφει συνεχώς και να παρακολουθεί την καθημερινότητα λιγότερο, το αίσθημα χρέους και τιμής απέναντι στον εαυτό του, τους ομότεχνούς τους, τους αναγνώστες, την ανησυχία του να τον εγκαταλείψει η Σάντυ αλλά και την ανησυχία του να μην πληγωθεί εκείνη ανεπανόρθωτα, τον τρόπο που καλείται να ασκήσει την επιρροή του κατά την διάρκεια του ειδυλλίου και μετά την λήξη του.
Διατρέχω τις σελίδες του πέρα δώθε, να εντοπίσω από τις υπογραμμίσεις ένα απόσπασμα, να ακουστεί ενδεικτικά και ο Τρουαγιά. «Όσο [το βιβλίο] υπήρχε μόνο σαν χειρόγραφο, ο Αρμάν Μπουαζιέ δεν είχε να φοβηθεί τίποτα. Από την στιγμή που ένα βιβλίο τυπώνεται, μοιράζεται, πουλιέται, δεν προστατεύει πια το δημιουργό του. Αντίθετα, γίνεται όπλο εναντίον του: ο οποιοσδήποτε μπορεί ν’ αγοράσει αυτό το καταστροφικό εργαλείο με λίγα χρήματα!... Αγόραζαν το δικαίωμα να τον συγχαίρουν αλλά και να τον χτυπάνε». (σ. 31).
Ένα σύγχρονο ρεαλιστικό μυθιστόρημα που κρίνει και καυστικά κατακρίνει τους τρόπους λειτουργίας του κόσμου των γραμμάτων. Κωμικό, ιλαροτραγικό, όπως διαβάζω να το χαρακτηρίζουν δεν θα το έλεγα ακριβώς. Γιατί το ύφος του είναι απλό και δεν προκαλεί γέλια, η γλώσσα τρέχει, οι καταλήξεις είναι προβλέψιμες και οι προσωπικές απογοητεύσεις και διαψεύσεις των ανθρώπων δεν είναι ούτε για γέλια ούτε για κλάματα. Απλά είναι. Και τις παλεύει ο καθένας με διαφορετικές προσεγγίσεις ηθελημένες και μη συνειδητές, η πίκρα, το κλείσιμο, η ξινίλα, ο αυτοσαρκασμός συγκαταλέγονται ανάμεσά τους.
Λογοτεχνικό έργο πλασμένο και τοποθετημένο μέσα στην λογοτεχνική σκηνή, έτσι όπως η τηλεόραση μιλάει συνεχώς για τον εαυτό της και τους ανθρώπους της, πρωί, μεσημέρι και βράδυ πια. Τα μέσα επικοινωνίας, εκείνοι που διατυπώνουν φωναχτά από διάφορα κανάλια, γραπτά, προφορικά, οπτικοακουστικά, ιδέες, σκέψεις, μοντέλα ζωής, όλο και περισσότερο και συχνότερα αναφέρονται κυρίως στον εαυτό τους (γιατί βέβαια αυτόν γνωρίζουν κοντύτερα). Διηγούνται στενά τις δικές τους ιστορίες που όλο και αραιότερα συναντούν τις ιστορίες άλλων. Οι άλλοι που δεν έχουν τα μέσα ή πρόσβαση σε αυτά με οποιονδήποτε τρόπο, μένουν βουβοί, δεν τους ακούμε. Και χωρίς φωνή δεν γνωρίζουμε τι σκέφτονται, τι επιθυμούν, πώς κινούνται με σκοπό να πραγματοποιήσουν τις επιθυμίες τους. Τους βλέπουμε λίγο, τους φανταζόμαστε ή τους παραβλέπουμε, τους ξεχνάμε...
Κυκλοφόρησε το νέο του Βασίλη Αλεξάκη με τίτλο Η πρώτη λέξη!
Παρασκευή 18 Μαρτίου 2011
Το ιδανικό βιβλιοπωλείο
Το ιδανικό βιβλιοπωλείο για τους λάτρεις της λογοτεχνίας. Απαλλαγμένο από τα «ασήμαντα βιβλία, βιβλία κούφια, βιβλία φτιαγμένα για ν’ αρέσουν, πρόχειρα βιβλία, γραμμένα στο γόνατο», τα κακογραμμένα ρομάντζα που γεμίζουν τις λίστες με τα ευπώληπτα και τα οποία συναντάς παντού: σε μεγάλα και μικρά βιβλιοπωλεία, σε σούπερ μάρκετ, σε περίπτερα, σε ψιλικατζίδικα… παντού και έχεις βαρεθεί να βλέπεις τα ίδια και τα ίδια ονόματα που γράφουν ένα βιβλίο που ξέρουν από πριν ότι απλά θα πουλήσει. Το ιδανικό βιβλιοπωλείο θα περιλαμβάνει μόνο «βιβλία γραμμένα για μας που αμφισβητούμε τα πάντα, που κλαίμε με το τίποτα, που τιναζόμαστε στο παραμικρό θόρυβο πίσω μας. Βιβλία που να έχουν στοιχίσει πολύ στο συγγραφέα τους. Όμορφα βιβλία που να βυθίζονται στην ομορφιά του πραγματικού και να μας κρατούν εκεί. Βιβλία που να γεμίσουν πάλι τα πνευμόνια μας με αέρα». Μια επιτροπή «σοφών» θα επιλέξει τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφτεί ανά τους αιώνες και έχουν μεταφραστεί στη γλώσσα σου και θα τα συγκεντρώσει σε ένα χώρο που ικανοποιεί τα γούστα και του πιο απαιτητικού βιβλιόφιλου.
Αλλά αλήθεια ένας βιβλιόφιλος διαβάζει μόνο ποιοτική λογοτεχνία; Και ποιος είναι αυτός που θα κρίνει τη λογοτεχνική αξία και θα ξεχωρίσει τη βιβλιοπαραγωγή σε καλά και κακά βιβλία; Και έπειτα είναι και το άλλο «Ένα έργο που χαιρετίστηκε από τους σύγχρονούς του, εμφανίζεται ασήμαντο εκατό χρόνια μετά, καμιά φορά και μετά από τριάντα χρόνια. Και αντιθέτως, ένα άλλο που κρίθηκε δυσάρεστο ή αδιάφορο, λούζεται στα εγκώμια». Οπότε μήπως το ιδανικό βιβλιοπωλείο είναι κάτι διαφορετικό για τον καθένα μας, όπως άλλωστε και το γούστο που είναι κάτι υποκειμενικό;
Ένα βιβλιοπωλείο όμως δεν είναι αναγκασμένο να παρέχει όλα τα βιβλία που εκδίδονται ή έχουν εκδοθεί, καλείται να επιλέξει και το δικαίωμα της επιλογής είναι των ιδιοκτητών και του προσωπικού τους γούστο. Το πρόβλημα είναι όταν αυτό το βιβλιοπωλείο ονομάζεται "Το καλό μυθιστόρημα" και δηλώνει παντού ότι θα διαθέτει μόνο τα καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι όταν τελικά θα κερδίσει ένα μέρος του αναγνωστικού κοινού και μάλιστα αξιόλογο.
Μια μικρή ομάδα συγγραφέων που δεν περιλαμβάνεται στα ράφια, κυριευμένοι από φθόνο, θα βαλθούν να καταστρέψουν όποιον αμφισβητεί την καλλιτεχνική τους αξία. Λογικό (εν μέρει). Παράλογο και οδυνηρό το χτύπημα από τους δικούς σου ανθρώπους που δεν αντέχουν την επιτυχία των ιδεών των άλλων.
Ένα ακόμη βιβλιοβιβλίο, μιας που καιρό είχαμε, με τίτλο "Στο καλό μυθιστόρημα", γραμμένο από τη Γαλλίδα Λωράνς Κοσέ που ως κριτικός λογοτεχνίας γνωρίζει καλύτερα από τον αριβισμό και τις συκοφαντίες που υπάρχουν και στο χώρο του βιβλίου.
Βιβλίο που απήλαυσα και δε λυπήθηκα ούτε τα χρήματα ούτε το χρόνο που ξόδεψα, μιας που και τα δύο γίνονται όσο περνάει ο καιρός λιγότερα.
Κυριακή 13 Μαρτίου 2011
Καταστροφές
Κανείς δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι οι φυσικές καταστροφές είναι άγνωστες στον πλανήτη Γη και τους κατοίκους τους ανάμεσά τους και τον άνθρωπο, ον λογικό που δεν οσμίζεται την συμφορά πριν φτάσει αλλά προσπαθεί να την εξηγήσει, να την αποδώσει, να μελετήσει τα χαρακτηριστικά της, να καταμετρήσει, να εξάγει συμπεράσματα μετά. Τραύμα της Ευρώπης υπήρξε ο Μεγάλος Σεισμός, ο επονομαζόμενος της Λισσαβόνας το 1755. Με ισχύ 9 της κλίμακας Μερκάλι, έπληξε μεγάλα τμήματα της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Βόρειας Αφρικής, ισοπέδωσε την πρωτεύουσα με το κοσμοπολίτικο λιμάνι της Λισαβόνας όπου χάθηκαν 15.000-60.000 ψυχές και από την καταστροφή αυτής της πόλης πήρε επιλεκτικά το όνομά της. Ο Βολταίρος συγκλονισμένος από τον σεισμό έγραψε την γνωστή επιστολή όπου αναρωτιόταν αν ζούμε στον καλύτερο δυνατό κόσμο. Η σοφία και η το αίσθημα δικαίου του Θεού τέθηκαν σε αμφισβήτηση και η Φύση έδειξε ότι δεν είναι μόνον καλή και αγαθή. Και αν πριν από τον σεισμό της Λισαβόνας οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι φυσικές καταστροφές έρχονταν σαν τιμωρία για τις όποιες αμαρτίες τους, ο Διαφωτισμός που διαχώρισε την φύση από την ηθική της κοινωνίας βρήκε πρόσφορο έδαφος ώστε να στηρίξει την επιχειρηματολογία του.
Στην φυσική καταστροφολογία ήρθε να προστεθεί και εκείνη του ανθρώπου, στους Παγκόσμιους Πολέμους αλλά και σε όλους του πολέμους που συνεχίζονται αδιάκοπα σε διάφορα μήκη και πλάτη με απίστευτη αγριότητα, δεν χρειάζεται να παρατεθούν παραδείγματα, είναι πολλά, συνεχιζόμενα και κοντά στην γειτονιά μας ορισμένα, μια βόρεια, μια ανατολικά, μια νότια…
Η καταστροφολογία και το μέλλον της ανθρωπότητας είναι στο επιστημονικό τραπέζι. Να, λοιπόν, μερικά βιβλία που αναφέρονται στο θέμα, έτσι για να εμβαθύνουμε την τηλεοπτική εικόνα και καναλική κουβέντα.
Πρώτο διαβασμένο το W.G. Sebald, Η φυσική ιστορία της καταστροφής, μετάφραση Γιάννης Καλιφατίδης, εκδόσεις Άγρα που αξίζει για την περιδιάβαση στον χρόνο, τις αναζητήσεις και τις διατυπώσεις του. Τόσο μου άρεσε που το δάνεισα σχεδόν χωρίς επιστροφή μα τώρα λυπάμαι που μαζί με το βιβλίο έχασα τις υπογραμμίσεις και τα σημαδάκια μου. Άλλο του Jean-Pierre Dupuy γραμμένο το 2005, κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2008 με τίτλο Ελάσσων μεταφυσική των τσουνάμι, μετάφραση Ιωάννα Αβραμίδου και πάλι από τις εκδόσεις Άγρα. Μιλάει για την Λισαβόνα, την Σουμάτρα, τους Δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης, το Άουσβιτς, την Χιροσίμα, τους φιλοσόφους Λάιμπνιτς, Ρουσσώ, Βολταίρο. Ο συγγραφέας το 2002 είχε γράψει ένα άλλο βιβλίο με τίτλο Για μια πεφωτισμένη καταστροφολογία: όταν το αδύνατο είναι βέβαιο (αμετάφραστο νομίζω στα ελληνικά) που ξαναβγήκε το 2004. Εδώ έχω τις υπογραμμίσεις μου, τις διατρέχω, ξαναθυμάμαι και επιλέγω να παραθέσω εκείνη με το πιο σταθερό χέρι, με την πιο βαθειά μολυβιά. Λέει για την πυρηνική βόμβα: «Γιατί χρησιμοποιήθηκε η βόμβα; Πολύ απλά, γιατί υπήρχε. Η ύπαρξή της και μόνον αποτελεί απειλή, ή μάλλον υπόσχεση χρησιμοποίησής της… Διότι, άπαξ και ξεπεραστούν ορισμένα όρια, η δύναμή μας να πράττουμε υπερβαίνει κατά πολύ την ικανότητά μας να αισθανόμαστε και να φανταζόμαστε» (σ. 111).
Λίγο άσχετο αλλά μου κολλάει εδώ, είναι γιατί μου αρέσουν οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας που δείχνουν την διαχείριση νέων τεχνικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων και τα διλήμματα που βάζουν, τα όρια που μετατοπίζονται στην κινούμενη άμμο του μέλλοντος από τον Νέμο στο υποβρύχιό του, τον δόκτορα Νο αντιμέτωπο με τον Τζέιμς Μποντ, τον δικαστή Ντρεντ (με τον Σταλλόνε χμ! δεν ντρέπομαι το ομολογώ), Μπλέιντ Ράνερς, και βάλε.
Κλείνω με το βιβλίο του δημοσιογράφου Nicholas Shrady Ο Μεγάλος Σεισμός: καταστροφή, δέος και ορθολογισμός στη Λισαβόνα το 1755, μετάφραση Ξενοφών Γιαταγάνας, εκδόσεις Κριτική, 2010, το 2008 κυκλοφόρησε στα αγγλικά.
Το παρελθόν βρίσκεται στο παρόν και το παρόν είναι το κοντινότερο βήμα στο μέλλον. Η διαχείριση καταστροφών δεν είναι μόνον τα προληπτικά μέτρα, τα σενάρια φυγής, αποφυγής και διαφυγής αλλά και η διαχείριση των αισθημάτων, των πιστεύω, πιο βαθιών επιδράσεων.
Βιβλία έχει η ανάρτηση, για βιβλιοβιβλία δεν είναι και ας μην σχολιάσω την ομοιότητα στα εξώφυλλα.
Κυριακή 6 Μαρτίου 2011
Γιατί θρυμματίζονται σελίδες
Φτιάχνοντας τα πράγματα για την ημέρα στην παραλία δεν σκεφτόμαστε αν η βόλτα αρέσει στο βιβλίο, αντίθετα το θεωρούμε εκλεκτό, το διαλέξαμε για μια ξεχωριστή στιγμή ευχαρίστησής μας. Δεν σκεφτόμαστε αν η βόλτα στην θάλασσα αρέσει στο βιβλίο, αν είναι φτιαγμένο για συνθήκες ζέστης και ήλιου.
Το χαρτί μετά τον 19ο αιώνα και ειδικά το φτηνό χαρτί (για εφημερίδες αλλά και για έντυπα) έχει χαμηλή ποιότητα και εκ των πραγμάτων περιορισμένη διάρκεια ζωής. Είναι κατασκευασμένο από ξυλοπολτό με χαμηλά ποσοστά κυτταρίνης που έχει τις περισσότερες φορές υποστεί διαδικασίες λεύκανσης (θαυματουργή η χλωρίνη) και κολλάρισμα με ένα οξύ συστατικό που βρίσκεται στην ρητίνη του πεύκου, και δεν χαρακτηρίζεται από αντοχή στον χρόνο. Είναι εύθραυστο και ευαίσθητο. Κιτρινίζει σε σύντομο χρονικό διάστημα και χάνει την ελαστικότητά του, οξείδωση ονομάζεται το φαινόμενο. Συμπτώματα της οξείδωσης είναι η κιτρινάδα, η ξηρότητα που οδηγούν στον θρυμματισμό και την αυτοκαταστροφή του χαρτιού.
Ένα το κρατούμενο το λοιπόν, το χαρτί από την φτιαξιά του έχει θέματα επιβίωσης στον μεγάλο χρόνο.
Από την άλλη μεριά, το χαρτί όπως το ξύλο και το δέρμα σαν οργανικά υλικά που είναι, χρειάζονται και απορροφούν ή αποβάλλουν υγρασία ανάλογα, από το περιβάλλον. Οι ιδανικές συνθήκες φύλαξης του χαρτιού (μαζί με την μη μόλυνση του περιβάλλοντος, και την αποφυγή της υπεριώδους και υπέρυθρης ακτινοβολίας) είναι οι 18 βαθμοί Κελσίου και η σχετική υγρασία να φτάνει το50% και αυτές οι συνθήκες να παραμένουν σταθερές και πάντως, να μην παίζουν πάνω από έναν βαθμό Κελσίου και 5% συν πλην υγρασίας. Οι μεγάλες μεταβολές στις συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας απορυθμίζουν το χαρτί. Είναι ένα σκοτσέζικο ντους που το τρελαίνει. Οι εναλλαγές το αποδυναμώνουν ως υλικό.
Ο δυνατός ήλιος και η άμεση έκθεση βιβλίων στις καλοκαιρινές ακτίνες είναι εχθροί του χαρτιού και κατά συνέπεια των βιβλίων. Όταν πάμε στις παραλίες και διαβάζουμε στον ντάλα ήλιο, κάνοντας σκιά με το ίδιο το βιβλίο φερόμαστε σκληρά εγωιστικά και δολοφονικά απέναντί του.
Τώρα θα μπορούσε κανείς να διαχωρίσει τα είδη ανάγνωσης και να πει ότι οι εφημερίδες έτσι και αλλιώς ανακυκλώνονται, τα αστυνομικά, τα αισθηματικά, τα ελαφρά κοινωνικά είναι ανάλαφρα και δεν πειράζει και τόσο να ταλαιπωρούνται. Δεν θα μπω σε τούτη την κουβέντα μα θα ανοίξω την πόρτα στην πρόταση του ηλεκτρονικού διαβάσματος στις παραλίες. Το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι αλλιώς…
Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 2011
Ό,τι
Ανταποκρινόμενη στους εκτός Αθηνών φίλους, αισθάνομαι λίγο σαν ρεπόρτερ που πρέπει να δώσει εικόνα και περιεχόμενο. Βλέπω, λοιπόν, και με τα δικά μου μάτια αλλά και με άλλων για να βάλω σε λόγια πληροφορίες και εντυπώσεις.
Το Μέγαρο Σταθάτου είναι παλιό αρχοντικό σπίτι και κρατάει τον αέρα του παλιού σπιτιού με τις ψηλές οροφές, τα ξύλινα πατώματα, τα διακοσμημένα πλακάκια, το φως που μπαίνει από τζαμαρία, την στριφογυριστή τριζάτη σκάλα. Του ταιριάζει η καλλιτεχνική βιβλιοέκθεση γάντι.
Το ό,τι της έκθεσης πάει στα αποθέματα, σχεδιάσματα, εικόνες, αποτυπώματα, τυπώματα, που παντρεύονται και μπερδεύονται με σελίδες, λέξεις, βιβλία, χαρτοδιπλώματα του Εργαστηρίου της Τέχνης του Βιβλίου της Σχολής Καλών Τεχνών (σήμερα έχει διευρύνει το περιεχόμενό του και αλλάξει το όνομά του σε Εργαστήριο Γραφικών Τεχνών-Τυπογραφίας, και Τέχνης του Βιβλίου). Το Εργαστήρι ιδρύθηκε το 1939 από τον χαράκτη Γιάννη Κεφαλληνό, καθηγητή αυτής της τέχνης, γεννημένο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και σπουδαγμένο στο Παρίσι. Διαβάζω στον τοίχο και στο πολύπτυχο, ελληνικά και αγγλικά, ότι ο Κεφαλληνός «ονειρευόταν» όλα τα έντυπα της καθημερινής μας ζωής, και έβαζε και το εισιτήριο του τότε τραμ μέσα, «να είναι έργο τέχνης για την αισθητική διαπαιδαγώγηση του κοινού». Και αμέσως αυτόματα μου έρχεται στο νου η σειρά των χαρτιών που καλούμαστε να συμπληρώνουμε όλο και συχνότερα και λαμβάνουμε: υπεύθυνες δηλώσεις, αιτήσεις, βεβαιώσεις, δηλώσεις, φορολογικές και άλλες. Χαρτιά ανύπαρκτης αισθητικής αξίας, πρόχειρα, βρωμόχαρτα φτιαγμένα να μας δημιουργούν αποστροφή και πίεση. Θα μπορούσε και εκεί να έχουμε κάτι καλύτερο.
Αναφέρω τους καθηγητές χαρακτικής καθώς η χαρακτική με την πολλαπλασιαστική της δύναμη συνδέεται στενά με το βιβλίο, τόσο από την πλευρά της τεχνικής όσο και από την πλευρά της εικονογράφησης. Δίδαξαν οι Κώστας Γραμματόπουλος, Γιάννης Παπαδάκης, Θανάσης Εξαρχόπουλος και σήμερα η Λεώνη Βιδάλη.
Η έκθεση σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε κατά κύριο λόγο από τον πληθυσμό της ΑΣΚΤ φοιτητές, απόφοιτους, υπότροφους. Εκείνη την ώρα είχε και τον κόσμο της, ομάδες παιδιών και μοναχικούς ενήλικες.
Η αίθουσα μπαίνοντας δεξιά είναι σχεδόν αποκλειστικά αφιερωμένη σε μια ξεχωριστή έκδοση, σταθμό στην πορεία της ελληνικής τυπογραφικής τέχνης, Δέκα λευκαί λήκυθοι του Μουσείου Αθηνών, που διεκδικεί τον τίτλο του τελειότερου βιβλίου. Χρειάστηκαν τρία χρόνια δουλειάς, από το 1953 έως το 1956 για να ολοκληρωθεί και υπήρξαν στιγμές που η πίστη πως θα κυκλοφορούσε αδυνάτιζε επικίνδυνα. Ένα βιβλίο τέχνημα, μαρτυρία ομορφιάς της ζεύξης δημιουργικών συστατικών. Στο ισόγειο παίζει και ένα βίντεο με συνεντεύξεις.
Μετά συνεχίζει στον πρώτο όροφο. Στο κεφαλόσκαλο περιμένει τον επισκέπτη οπτικό υλικό σε οθόνες και στα δωμάτια κυκλικά σε λιτές και φωτεινές προθήκες και στους στρογγυλεμένους τοίχους που υπερισχύει το λευκό χρώμα περπατάνε σύγχρονες προτάσεις, εκδοχές, καλλιτεχνικές υποθέσεις, σχήματα, μείξεις τεχνικών και τεχνοτροπιών βιβλίων για μικρούς και μεγάλους. Από το κέντρο κάθε χώρου οι επισκέπτες μπορούν να δουν μια ταπετσαρία ως ένα σύνολο μα πλησιάζοντας ανακαλύπτουν λεπτομέρειες που μαρτυρούν κέφι και φαντασία. Γράμματα ζωγραφιές, αταξίες, χιούμορ, αναποδογυρίσματα, λεπτόλογα σχέδια, ανέμελες πινελιές, άλλα βιβλία.
Το οκτασέλιδο φυλλάδιο διπλωμένο ανορθόδοξα, ο κατάλογος που τα περιέχει όλα 25€, δεν τον πήρα και τώρα μετανιώνω οικτρά αλλά αν τον είχα αγοράσει πάλι θα τρωγόμουν, τι κακό και αυτό…
Κυριακή 20 Φεβρουαρίου 2011
Και αυτό το συστατικό των βιβλίων τείνει έως έχει σχεδόν καταργηθεί και βρίσκεται μόνο σε ειδικές περιστάσεις. Κοιτάω ένα γύρο τα ράφια με τις ράχες. Οι περισσότερες, με πάρα πολύ λίγες εξαιρέσεις είναι ακάλυπτες, δεν έχουν το χάρτινο περίβλημα, την κουβερτούρα που λέγαμε…
Η λέξη κουβερτούρα έλκει την καταγωγή της από την γαλλική γλώσσα, από το ρήμα «κουβρίρ» που σημαίνει καλύπτω, σκεπάζω. Είναι το περικάλυμμα που ακολουθεί την φόρμα και αγκαλιάζει το σώμα μικρού και μεγάλου σχήματος βιβλίων, τόμων εγκυκλοπαίδειας έως και λευκωμάτων. Ντύνει τα βιβλία για αυτό το λένε και παλτό, με την έννοια πανωφόρι που φοριέται από πάνω. Κανονική ελληνική λέξη, όρο του βιβλίου, για την κουβερτούρα, το παλτό δεν βρίσκω. Κάτι θα πρέπει να σημαίνει ότι δεν έχει καν δική αντίστοιχη λέξη, έστω δύσχρηστη, ανεπιτυχή, ξεχασμένη, καθώς μια είναι δανεική και η άλλη μεταφορική.
Η κουβερτούρα προσφέρει στα βιβλία ένα στρώμα προστασίας από τις γνωστές κακουχίες που περνάνε τα έντυπα στα χέρια των ανθρώπων με την χρήση και τα τεντώματα και τα τραβήγματα και από φυσικούς εξωτερικούς εχθρούς, κυρίως την σκόνη μα και την υγρασία ή το δυνατό φως. Είναι σαν ένας ειδικός φάκελος υποβοηθητικός στην συντήρηση και τη διατήρηση.
Δεν είναι μόνο χρηστικά, ενισχυτικά και προστατευτικά, συχνά, προσφέρουν και πεδίο καλλιτεχνικής δημιουργίας. Μπορεί να είναι διακοσμημένα με άποψη. Συμβαίνει μια κουβερτούρα να αφήνει δυνατές εντυπώσεις, να προκαλεί εικαστικά ενώ κρύβει ένα κλασικό, απλό εξώφυλλο. Ελευθερώνει διττές εικόνες, απευθύνεται και ικανοποιεί διαφορετικά γούστα.
Η κουβερτούρα γυρεύει να προκαλέσει το μάτι που περιδιαβάζει τους πάγκους, να ξεχωρίσει από τα γειτονικά βιβλία. Θέλει να είναι πρωτότυπο και τραβηχτικό και μερικές φορές υπερβάλλει, το παρακάνει.
Είναι αλήθεια ότι γλήγορα αρχίζουν να ταλαιπωρούνται. Στην αρχή με μικρά σκισίματα που σιγά σιγά μακραίνουν. Κομμάτια φεύγουν χωρίς να τα πάρει κανείς είδηση και σύντομα η όψη και η κατάστασή τους είναι χαλεπή. Ένα αποφόρι που κρέμεται κουρελιασμένο. Μπλέκεται, τσαλακώνεται και δυσκολεύεται να μπει στο ράφι.
Τα πανωφόρια τα κρατώ πάνω στα εξώφυλλα όσο μπορώ περισσότερο, όσο κάνουν την δουλειά τους, έστω και λίγο, υποτυπωδώς.. Μετά, όταν αποκουρελιαστούν, στιγμή μάλλον δυσάρεστη γιατί αναλογίζεται κανείς τι έχει υποστεί το βιβλίο, τα αποσύρω, συνταξιοδοτούνται. Τα βγάζω απέξω, τα διπλώνω και τα βάζω μέσα στο πίσω μέρος του βιβλίου, μεταξύ οπισθόφυλλου και τελευταίας σελίδας γιατί του ανήκουν. Προσέφεραν προστασία σε βάρος της δικής τους ύπαρξης. Φτιάχτηκαν για να είναι τα πρώτα που με μαθηματική ακρίβεια θα χαλάσουν.
Το καταλαβαίνω, είναι εκνευριστικά, μπερδεύονται, γλιστράνε και κάνουν να σου πέφτει το βιβλίο στα καλά του καθουμένου μέσα από τα χέρια. Το ταλαίπωρο θέαμά τους είναι αποκαρδιωτικό. Χαλάει την γενική εικόνα. Μα λίγα παλτά έμειναν πια, κατάλοιπο είναι και οι κουβερτούρες, δεν τους αξίζει τόση δα σταλιά υπομονή; ακόμα και αν μας την δίνουν και μπλέκονται;
Υ.Γ.
Κουβερτούρα: λέξη που συναντιέται και στην μαγειρική, στην περιοχή της γεύσης είναι η σοκολάτα που αφού λιώσει, σκεπάζει τα γλυκά και όταν κρυώσει σχηματίζει μια γυαλιστερή κρούστα σοκολάτας. Η σοκολατένια κουβερτούρα σε μπάρες χωρισμένη σε πέντε κύβους λιώνοντας μπαίνει και στα γλυκά ακριβώς για να τα κάνει σοκολατένια.
Και είναι γνωστό σε όλους πως η σοκολάτα και η ανάγνωση ταιριάζουν τρελά.