Για τις αφιερώσεις των βιβλίων

Το θέμα και πάλι δανεισμένο από το Ex Libris της Anne Fadiman. Έξι γεμάτες σελίδες για εκείνες τις λέξεις σκέψεις που μετατρέπουν το βιβλίο σε ατομικό προορισμό. Η Fadiman ξεκινά, όπως το συνηθίζει στιλιστικά άλλωστε, από την προσωπική της εμπειρία ανατρέχει στο πρώτο βιβλίο δώρο που αντάλλαξε με τον κατοπινό της άντρα, George. Εκτός από την επιλογή του βιβλίου, αναφέρεται στην αφιέρωση του George, απλή και δηλωτική συγχρόνως («Σε μια νέα αληθινή φίλη») και στον δικό της κυκεώνα δεκαπέντε αράδων αφιερώσεων, στίχους, ένα πράγμα βαρύ και ασήκωτο, τέλος πάντων.
«Αντίθετα από την κάρτα που συνοδεύει, για παράδειγμα, ένα πουλόβερ, από το οποίο θα αποκοπεί, ένα βιβλίο και η αφιέρωσή του είναι μόνιμα παντρεμένα. Αυτό μπορεί να είναι είτε μια ευλογία είτε ένας λεκές.» Ένας παλαιοβιβλιοπώλης θα έδινε όσα όσα για να αποκτήσει βιβλία με αφιερώσεις διασήμων προς άλλους διάσημους, το φαντάζεται και παραμυθιάζεται ακόμα και με την πιθανότητα. Ένα βρωμερό και τρισάθλιο αντίτυπο αναβαθμίζεται αυτόματα εάν φέρει χειρόγραφη αφιέρωση ενός ξεχωριστού συγγραφέα. Αναφέρει διάσημες αφιερώσεις, όπως εκείνη του Βύρωνα προς την Μαρκησία Γκουιτσιόλι, των 226 λέξεων εξομολογημένου έρωτα, στο αντίτυπο της Κορίννας της Κυρίας ντε Σταέλ.
Το πρωτόκολλο των αφιερώσεων μας λέει πως μόνον ο ίδιος ο συγγραφέας του βιβλίου κάνει την ιδιόχειρη αφιέρωσή του στην σελίδα του τίτλου του έργου του, οι άλλοι όταν δωρίζουμε ένα βιβλίο με αφιέρωση χρησιμοποιούμε την σελίδα του ψευδότιτλου. Οι αφιερώσεις που ζητούν άγνωστοι αναγνώστες στους συγγραφείς είναι δουλειά που δεν συμπαθούν και συνήθως απωθούν. Παλιότερα γινόταν με το ταχυδρομείο, οι αναγνώστες έστελναν το αντίτυπό τους στην κατοικία του συγγραφέα ή στον εκδότη. Σήμερα, έχει γίνει θεσμός. Οι συγγραφείς προγραμματισμένα υπογράφουν τα βιβλία τους σε βιβλιοπωλεία, την ημέρα της παρουσίασής τους και πάει λέγοντας.
«Πόσο μελαγχολικές είναι … οι λεγεώνες των αφιερωμένων βιβλίων που βρίσκει κανείς σε ράφια βιβλιοπωλείων με δεύτερο χέρι βιβλία, κάθε ένα από αυτά μνημείο μιας προδομένης φιλίας. Μήπως οι προδότες πιστεύουν ότι η απιστία τους θα μείνει κρυφή; Αν το πιστεύουν, απατώνται οικτρά. Εκατοντάδες άνθρωποι θα γίνουν μάρτυρες, και περιστασιακά, και εκείνος που το αφιέρωσε.»

Η οικονομική αξία ενός βιβλίου μεγαλώνει εφόσον φέρει αφιέρωση και μάλιστα ενυπόγραφη. Η αφιέρωση αυτόματα το τραβάει από τον σωρό των ανώνυμων αντιτύπων και το τοποθετεί σε μια άλλη κατηγορία. Αποκτά μια επώνυμη διαδρομή, το όνομα του δωρητή και του δέκτη είναι εκεί, υπάρχει με άλλα λόγια ένα στόρι. Μπορούμε να το πλάσουμε με ελεύθερη την φαντασία μας, τα στοιχεία είναι λίγα μα ενδεικτικά. Γιατί, πότε, σε ποιον, σε ποιαν είναι η προσφορά ένδειξη φιλίας, αγάπης, σεβασμού. Είναι ακόμα καλύτερο οι εμπλεκόμενοι, ή έστω ο ένας, να είναι επώνυμοι, γνωστοί, διάσημοι στον χώρο τους, συγγραφικό ή άλλο. Σε αυτήν την περίπτωση η ιστορία είναι πιο δεσμευμένη, μπορεί να ελεγχθεί και από άλλα παράλληλα δεδομένα. Μας αγγίζει ότι τα αυτά τα γνωστά πρόσωπα εκφράζονται μέσα από αυτές τις γραμμές, την προσφορά, την επιλογή.
Βιβλιοθηκονομικά ένα βιβλίο με αφιέρωση χρειάζεται μια σημείωση παραπάνω. Να ξέρει ο χρήστης ότι το αντίτυπο που υπάρχει στην βιβλιοθήκη, το έχουν ακουμπήσει και χαράξει άνθρωποι με δράση.
Οι αφιερώσεις μου δίνουν χαρά και συχνά με έχουν εκπλήξει (μια λεξούλα φτάνει). Να γράφω αφιερώσεις αντίθετα μου φέρνει αμηχανία για αυτό συνήθως σημειώνω τον τόπο και τον χρόνο, την στιγμή της ανταλλαγής, του περάσματος. Δεν φτάνει, το ξέρω, αισθάνομαι αδέξια, μα το παλεύω.

Ζεστά αφιερωμένη ανάρτηση σε όλους, γνώριμους και άγνωστους επισκέπτες στις Βολτίτσες, γιατί μια κουβέντα παραπάνω εκπέμπει δύναμη και δίνει δύναμη.