Σάββατο 23 Μαΐου 2015

Ίταλο Καλβίνο

Αυτός ο Ιταλός παραμυθάς αγαπημένος συγγραφέας πολλών καθώς και δικός μου, κυρίως γιατί σκέφτηκε και έγραψε το βιβλίο "Γιατί να διαβάζουμε τους κλασικούς", ένα βιβλίο ύμνος για την απόλαυση της ανάγνωσης Βιβλίων καλής λογοτεχνίας, αυτός ο Ιταλός κλασικός, λοιπόν, σκέφτηκε και έγραψε ένα ακόμη εξαιρετικό βιβλίο. Το 1964 πριν ακόμη ο άνθρωπος πατήσει στο φεγγάρι, εκείνος ταξίδεψε ως εκεί με τη σκέψη του, πάτησε, έτρεξε, έπαιξε, έζησε και έγραψε τις εμπειρίες του σε ένα βιβλίο που ξεπερνά την ανθρώπινη φαντασία.
Σαν να ήθελε να πιάσει από το χέρι τη φαντασία του αναγνώστη και να την οδηγήσει σε έναν εξωγήινο κόσμο ή σε έναν κόσμο που υπήρχε πριν δημιουργηθεί ο άνθρωπος.
Στα "Κοσμοκωμικά" του ο αφηγητής των ιστοριών είναι ο "γέρο Κφβφκ" που είχε το προνόμιο να υπάρχει και να γνωρίζει τον κόσμου πριν από την ύπαρξη του ανθρώπου. 12 διηγήματα και σε κάθε ιστορία ο αφηγητής εξελίσσεται, ζει τη δημιουργία των γαλαξιών, τη διαμόρφωση του ηλιακού συστήματος, από ακτινοβολία γίνεται μαλάκιο και μετά δεινόσαυρος. Βλέπει τι γη να δημιουργείται και να αποκτά μορφή μαζί με αυτήν και αυτός.
Είναι παρόν σε κάθε εξέλιξη, γίνεται μέρος της και ζει για να μας την αφηγηθεί.
Το σύμπαν της λογοτεχνία συναντά τη δημιουργία του κόσμου, γίνεται από μύθος επιστήμη.

"Υπήρχαν νύχτες με μια χαμηλή χαμηλή πανσέληνο και μια τόσο υψηλή υψηλή πλημμυρίδα, που λίγο έλειπε  -λίγα μονάχα μέτρα- να πέσει η Σελήνη στη θάλασσα. Αν προσπαθήσαμε ποτέ ν' ανέβουμε; Και βέβαια! Αρκούσε να πάμε με τη βάρκα ακριβώς από κάτω, να υψώσουμε μια σκάλα και να σκαρφαλώσουμε. (...) Εκείνες τις νύχτες το νερό ήταν ήρεμο σαν λάδι, ασημένιο σαν υδράργυρος, και τα ψάρια -βιολετιά μες στο νερό, δεν μπορούσαν ν' αντισταθούν στην έλξη της Σελήνης κι ανέβαιναν στην επιφάνεια του νερού μαζί με τα χταπόδια και τις μέδουσες, στο χρώμα του ζαφειριού. (...) Μόλις η βάρκα πλησίαζε τη Σελήνη, εκείνος που βρισκόταν στην κορυφή της σκάλας, ξεφώνιζε τρομαγμένος: "Αλτ! Αλτ! Θα χτυπήσω το κεφάλι μου!" Αυτήν την εντύπωση μας έδινε, έτσι καταπώς βλέπαμε από πάνω μας τόσο τεράστια, τόσο ανομοιογενή, γεμάτη κοφτερές προεξοχές και οδοντωτές άκρες."

Κι αυτό είναι ένα μόνο απόσπασμα από την πρώτη ιστορία που η φαντασία του Καλβίνο προσεληνώθηκε.

Τα "Κοσμοκωμικά" μόλις κυκλοφόρησαν σε νέα έκδοση από τις εκδόσεις Καστανιώτη που δεν διαφέρει και σε πολλά από την παλιά έκδοση των εκδόσεων Αστάρτη, καθώς πρόκειται για την ίδια μετάφραση, μόνο που τώρα έχει το περιτύλιγμα που του αξίζει.   

Παρασκευή 15 Μαΐου 2015

Πάω να δω τι γίνεται

Ο Μαραμπού αυτός ο περίεργος τύπος που ενώ έκανε δικό του μπλογκ συνεχίζει να μου στέλνει αναρτήσεις με περίεργους τίτλους... Ευτυχώς δηλαδή γιατί την Έλλη τη ρούφηξε το σύμπαν της βιβλιοθήκης και έμεινα να περιπλανιέμαι μόνη μου στην χαοτική μπλογκόσφαιρα. Αλλά είναι και αυτός ο περίεργος τύπος που αν κι έχω να τον συναντήσω από κοντά ίσως και πέντε χρόνια, με παρηγορεί που έμεινα μόνη μου, στέλνοντας μου αναρτήσεις. Αυτές τις ιδιαίτερες αναρτήσεις ενός τύπου που απολαμβάνει την ανάγνωση βιβλίων πιο πολύ και από την ανάγνωση της ίδιας της ζωής. Ένας αυθεντικός αναγνώστης, λοιπόν, είναι ο Μαραμπού που απολαμβάνει τα βιβλία και καμιά φορά δέχεται να παίξει σκάκι μαζί μου ενώ ξέρει από την αρχή ότι θα νικήσει.

Ιδού η ανάρτησή του λοιπόν:

Οι “Παραδειγματικοί φόνοι” του Μαξ Άουμπ συγκροτούν ένα παραδειγματικό βιβλίο! Μπορεί οι φόνοι που περιγράφονται να μην είναι τέλειοι, το βιβλίο όμως είναι – από πλευράς σύλληψης, εκτέλεσης, και τελικής αθώωσης του σατανικού εγκεφάλου! Γεμάτο με μαύρο χιούμορ και τεχνική αρτιότητα, παρουσιάζει μια σειρά φόνων και μερικές αυτοχειρίες (μία εξ αυτών, άκρως ευφάνταστη, δίνει και τον τίτλο σε ετούτη την ανάρτηση!), που αν διαβαστούν μεμονωμένα ή διάσπαρτα, ίσως να μην σας εντυπωσιάσουν, όμως μέσα στη σειρά που διάλεξε γι' αυτούς ο δολοφόνος-συγγραφέας, και διαβασμένοι με μιαν ανάσα (σαν να πρόκειται για τα τελευταία λεπτά πριν σας πιάσει η αστυνομία!) αποτελούν ένα απολαυστικό ανάγνωσμα που ενδεχομένως να σας διασκεδάσει μέχρι θανάτου. Προσοχή, λοιπόν, μην πεθάνετε στα γέλια!

Ομολογώ τρεις φόνους για βιβλία...

"Μου είχε πει ότι το βιβλίο μου θα έβγαινε το Μάιο˙ Ο Μάιος έγινε Ιούνιος˙ ο Ιούνιος, Οκτώβριος. Πέρασε ο χειμώνας και, την άνοιξη, το αίμα μου έβραζε. Ήταν το δεύτερο βιβλίο μου, το κρίσιμο! Λυπάμαι για το ότι υπήρξε κρίσιμο και για τον νεαρό εκδότη. Όμως, δε θα 'ναι λίγοι αυτοί που θα μ' ευγνωμονούν, άσε που το θέμα θα γίνει πρωτοσέλιδο και θα 'ναι πρώτης τάξεως διαφήμιση."

"Αρνιόταν ότι του είχα δανείσει τον τέταρτο τόμο... Τώρα έχει μια τρύπα στην κοιλιά του, σαν φωλιά."

"Επέμενε πως δεν είχα αγοράσει εκείνο το βιβλίο απ' το βιβλιοπωλείο του˙ και του έλειπαν οι σελίδες απ' την 161 ως την 176!
«Και; Δεν μπορείτε να το διαβάσετε;»
Τον έστειλα αδιάβαστο."

...και έναν για σκάκι!

"Ρωτήστε την σκακιστική λέσχη του Μεχικάλι, το Καζίνο του Ερμοσίγιο, την Κάσα δε Σονόρα: ήμουν ανέκαθεν – και παραμένω – πολύ καλύτερος σκακιστής απ' αυτόν. Δε γίνεται σύγκριση. Και μου πήρε πέντε παρτίδες στη σειρά. Δεν ξέρω αν καταλαβαίνετε τι θα πει αυτό. Πέντε παρτίδες! Αυτός! Ένας σκακιστής τρίτης κατηγορίας! Στο πέμπτο ματ, σήκωσα τον αξιωματικό και του τον κάρφωσα – στο μάτι, απ' ό, τι μου είπαν. Το αυθεντικό ματ του βοσκού..."

Α, ξέχασα να δώσω και το προφίλ του δολοφόνου˙ Ισπανός γερμανογαλλικής καταγωγής (ύποπτο κράμα!), φίλος του Μπουνιουέλ, του Νταλί και του Λόρκα (κακές παρέες), παραγγελιοδότης της Γκερνίκα του Πικάσο (υποκινητής μαζικής σφαγής!). Μεταφραστής είναι ο Αχιλλέας Κυριακίδης (συνήθης ύποπτος) και το εξώφυλλο απόδειξη ενοχής καλού γούστου! Απολαύστε υπεύθυνα, μετρημένες οι ώρες σας!

Δευτέρα 11 Μαΐου 2015

Παλιές διαφημίσεις


Αυτές οι παλιές διαφημίσεις τις κοιτάς και καταλαβαίνεις ότι πίσω τους κρύβεται η ιστορία μιας προηγούμενης εποχής. Όπως αυτή η διαφήμιση που βρέθηκε ανάμεσα σε έγγραφα ενός διαμελισμένου αρχείου. Ένα άχρηστο χαρτί εκείνης της εποχής που κάποιος είχε πρόχειρα κρατήσει μια σημείωση στην πίσω λευκή σελίδα. Γι' αυτό φυλάχτηκε, η σημείωση θεωρήθηκε πιο σημαντική από αυτήν την εικόνα που προφανώς τότε ήταν κάτι το συνηθισμένο. Πρόκειται για διαφήμιση της ΔΕΗ που τότε ακόμη χρειαζόταν να διαφημίζει και να προωθεί τις υπηρεσίες της. Μια εποχή που το ηλεκτρικό ρεύμα δεν ήταν και τόσο αναγκαίο ή κανείς δεν ήξερε πόσο αναγκαίο ήταν, το ίδιο και οι ηλεκτρικές συσκευές. Για να απολαύσει κανείς το βιβλίο του καθισμένος αναπαυτικά στην πολυθρόνα του, όπως αυτή η κυρία στην εικόνα, έπρεπε να ζεσταθεί μέσω μιας ηλεκτρικής θερμάστρας η οποία για να δουλέψει χρειάζεται ρεύμα.
Και όπως καταλαβαίνετε, δεν μου έκανε εντύπωση ούτε η θερμάστρα αλλά ούτε το ρεύμα, η κυρία που διαβάζει νωχελικά το βιβλίο της μου τράβηξε την προσοχή...

Δευτέρα 4 Μαΐου 2015

Βιβλίων κατάλογοι




Στις συλλογές βιβλιοθηκών με ιστορία ψάχνοντας ή καταλογογραφώντας βρίσκει κανείς πολύ ιδιαίτερα βιβλία που πάντα βάζουν σε σκέψεις για το πώς βρέθηκαν εκεί. Ένα από αυτά τα ιδιαίτερα βιβλία που συνάντησα στην πρόσφατη εργασιακή μου περιπέτεια ήταν αυτό το πολυσέλιδο βιβλίο που για την τοποθέτηση του χρειάζεται μισό ράφι, ενώ σίγουρα δεν θα δυσκολευτεί κανείς να το εντοπίσει ψάχνοντας στο ράφι. Λόγος για έναν παλιό βιβλιοκατάλογο με όμορφη βιβλιοδεσία που οι σελίδες του φτάνουν στις 1.900, αν και ο όγκος του και το βάρος του δίνουν την εντύπωση ενός μεγαλύτερου αριθμού. Φταίει το πάχος του φύλλου, αυτό το χαρτί έχει φτιαχτεί για να αντέχει αιώνες σε αντίθεση με τα σύγχρονα τυπογραφικά φύλλα που είναι λεπτά σαν τσιγαρόχαρτο και η όψη τους και το χρώμα τους μεταβάλλονται και αλλοιώνονται πριν το βιβλίο προλάβει να διαβαστεί και να περάσει από πολλά χέρια. 
Οι κατάλογοι των τυπωμένων βιβλίων είναι η πρώτη προσπάθεια οργάνωσης της πληροφορίας.
Όταν ο αριθμός των τυπωμένων βιβλίων άρχισε να γίνεται μη διαχειρίσιμος, έγιναν προσπάθειες καταγραφής όλων των εκδόσεων παγκοσμίως. Και φυσικά επειδή κανένας κατάλογος δεν χωρούσε την παγκόσμια βιβλιογραφία συνεχώς έβγαιναν νέοι εμπλουτισμένοι κατάλογοι ή προσθήκες στους παλαιότερους. Οι κατάλογοι αυτοί είναι σημαντικό εργαλείο σήμερα όταν προσπαθεί για παράδειγμα κάποιος να ταυτίσει ένα παλιό βιβλίο με λειψές πληροφορίες (ακέφαλο, κολοβό). Μέχρι και τον 19ο αιώνα τα βιβλία, χάρις στις προσπάθειες πολλών, έχουν καταγραφεί στις διάφορες βιβλιογραφίες. Ο 20ος αιώνας όμως εξαιτίας της παγκόσμιας εκδοτικής άνθησης έχει μόνο αποσπασματικά καταγραφεί. Ειδικά οι ελληνικές εκδόσεις του προηγούμενου αιώνα που κανείς ποτε δεν διαχειρίστηκε με αποτέλεσμα τώρα να φαντάζει κολοσσιαία προσπάθεια.
Και που καιρός για τέτοια τώρα.