Δευτέρα 21 Απριλίου 2014

Η παλιά Αθήνα μέσα σε ένα μουσείο

Τα ελληνικά τυπογραφεία του 19ου αιώνα είναι ένα κομμάτι της ιστορία των εκδόσεων που δεν παύει να με συναρπάζει.
Με αφορμή την απροσδόκητη επίσκεψη μου σε έναν χώρο που πριν από μερικές ημέρες δεν γνώριζα την ύπαρξή του θα αφήσω δύο λόγια από την ιστορία ενός πολύ σπουδαίου τυπογραφείου του προπροηγούμενου αιώνα.
Από τα πιο σπουδαία ονόματα στο χώρο των τυπογραφείων εκείνης της εποχής είναι αυτό του Ανδρέα Κορομηλά και του Ανέστη Κωνσταντινίδη, o οποίος κατά κάποιον τρόπο είναι ο συνεχιστής του έργου που άφησε ο πρώτος.
Ο Α. Κωνσταντινίδης εμφανίζεται στο χώρο του βιβλίου στις αρχές της δεκαετίας του 1860 ως ιδιοκτήτης τυπογραφείου αλλά και του πολύ σπουδαίου βιβλιοπωλείου "Ο Κοραής". Στην ουσία ο Κωνσταντινίδης κατάφερε να εξαγοράσει τις σημαντικότερες επιχειρήσεις με αποτέλεσμα να γίνει ο δυναμικότερος επιχειρηματίας των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αι. Οι τιμοκατάλογοι «των παρ’ αυτού εκδοθέντων και ευρισκομένων εις μέγα ποσόν βιβλίων» μαρτυρούν τις κατηγορίες στις οποίες δραστηριοποιούνταν κυρίως ως βιβλιοπώλης αλλά και ως εκδότης.  Ο μεγαλύτερος όγκος της εκδοτικής του παραγωγής αφορούσε στο σχολικό βιβλίο, που ήταν σύνηθες φαινόμενο της εποχής, ωστόσο μέσω των μεταφράσεων διάφορων γαλλικών μυθιστορημάτων και μέσω των ανατυπώσεων ανθολογιών με ελληνικά τραγούδια κατάφερε να προσεγγίσει ένα μεγάλο μέρος του ευρέως κοινού. Η σημαντικότερη εκδοτική κίνηση του Κωνσταντινίδη είναι η έκδοση το 1901 του λεξικού της αρχαίας ελληνικής γλώσσας των Liddel και Scott. Στο εξώφυλλο του βιβλίου το όνομα του εκδότη δίδεται μαζί με τα ονόματα των ξένων συγγραφέων, οι υπόλοιποι συντελεστές της έκδοσης (μεταφραστές, επιμελητές κτλ.) αναφέρονται στον πρόλογο. Το γεγονός αυτό αναμφισβήτητα εκφράζει την βαρύνουσα σημασία που δίδεται στον εκδότη του βιβλίου την εποχή εκείνη.

Σε αναπαράσταση μιας γειτονιάς της παλιάς Αθήνας σίγουρα δεν θα μπορούσε να λείπει το τυπογραφείο των Αδελφών Κωνσταντινίδη.
Και πράγματι στο Μουσείου του Πολιτιστικού Κέντρου "Μελίνα" που βρίσκεται στην Ηρακλειδών ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να βρεθεί σε ένα παλιό Αθηναϊκό δρόμο και να πάρει μια ιδέα για τα καταστήματα που υπήρχαν εκείνη την εποχή στα νεοκλασικά της πόλης. Όλα τα καταστήματα έχουν αυθεντικά αντικείμενα της εποχής από τις συλλογές του μεγαλύτερου συλλέκτη που γνωρίζω, του Μάνου Χαριτάτου. Στην αναπαράσταση εκτός από το τυπογραφείο υπάρχει καφενείο, καπνοπωλείο, παντοπωλείο, κουρείο, φαρμακείο, κατάστημα νεωτερισμών και άλλων που ξεχνώ. Μια επίσκεψη στο χώρο αυτόν ισοδυναμεί με ένα ταξίδι στην ιστορία της πόλης.










Παρασκευή 18 Απριλίου 2014

Από τη ζωή ενός ακαμάτη

Με αρκετή καθυστέρηση αναρτώ την βιβλιοπαρουσίαση  που έστειλε ο  Μαραμπού.

Ποιο είναι το βιβλίο που χαρακτηρίσθηκε ως η «πεμπτουσία του γερμανικού ρομαντισμού»; Ποιος είναι ο Γιόζεφ Φον Άιχεντορφ; Γιατί την περίοδο 1925-1980, εκατό και πλέον χρόνια από την συγγραφή του, κυκλοφόρησε σε σαράντα σχεδόν εκδόσεις; Αυτά τα ερωτήματα πυροδότησαν την περιέργειά μου και αφέθηκα στις απαντήσεις που θα μπορούσε να μου δώσει το ίδιο το κείμενο.
Από την δέκατη πέμπτη γραμμή της πρώτης σελίδας μαθαίνουμε ότι ο ονειροπαρμένος γιος του μυλωνά, έκτοτε και για πάντα, ένας ακαμάτης, αποφασίζει να γνωρίσει τον κόσμο και να κάνει την τύχη του. Η περιπέτεια της ζωής του γίνεται παράλληλα και η περιπέτεια της ανάγνωσης αυτού του όμορφου κειμένου. Απένταρος και ευτυχής, με το βιολί του συντροφιά σκαρφίζεται όμορφα τραγουδάκια, διατρέχει διάφορες χώρες, κατοικεί σε μεγαλοπρεπή παλάτια ή κοιμάται πλάι στα συντριβάνια, γνωρίζει παράξενους ανθρώπους, απολαμβάνει την μαγεία της φύσης και ακολουθεί ή ακολουθείται από τον έρωτα που τρέφει για την όμορφη αξιότιμη κυρά.
Η αλληλουχία των καταστάσεων που συναντά ο ακαμάτης στο δρόμο του, κάπου κάπου χάνει την λογική που θα περίμενες να την διέπει, όμως αυτό είναι ίδιον του ρομαντισμού και όταν παρασυρθείς από την αφήγηση, δε σε απασχολεί διόλου. Στις τελευταίες δυο σελίδες ο συγγραφέας, σε μια κρίση ρασιοναλισμού (μιας και εκείνη την εποχή ξεκινούσε η μετάβαση από τον ρομαντισμό στον ρεαλισμό) δίνει απαντήσεις για όλα, χωρίς να είναι ανάγκη να το κάνει, σ' ένα κείμενο που πρωταγωνιστής είναι ένας ονειροπαρμένος!
Μου αρέσει ν' ανακαλύπτω πώς διαχειρίζονται διαφορετικοί συγγραφείς τους ονειροπόλους ήρωές τους – ονειροπόλοι, εκείνοι που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ζουν στο περιθώριο της ζωής, βιώνουν μια εγκατάλειψη αλλά και μια επιθυμία για ταύτιση. Βέβαια, κάθε εποχή δημιουργεί και τους ονειροπόλους της˙ ο ακαμάτης του Άιχεντορφ βρίσκει χαρά στο κάθε τι, πάντα έτοιμος για νέες άγνωστες περιπέτειες, δεν προσδίδει καμία αξία στο χρήμα αλλά δεν αποφεύγει την σωματική εργασία όταν εκείνη απαιτείται, λάτρης της φύσης, της μουσικής και του έρωτα. Η σκιαγράφηση ενός τέτοιου ήρωα πάντα με κάνει να ψάχνω μερικές πληροφορίες για την ζωή του συγγραφέα, επικεντρώνοντας την προσοχή μου (άγνωστο γιατί) στην οικονομική του κατάσταση! Ο Άιχεντορφ υπήρξε μέλος μιας αριστοκρατικής οικογένειας και πέρασε την παιδική ζωή του σε μεγάλη ευμάρεια που την περιγράφει ως “μια απρόσκοπτη διαδοχή από γιορτές και χαρμόσυνα γεγονότα”. Η οικονομική κατάρρευση που ακολούθησε τον έκανε να αγωνιστεί για την ζωή του, να εργαστεί για χρόνια ως κρατικός υπάλληλος της Αυστρίας αλλά ταυτόχρονα να αφοσιωθεί με ζήλο στην συγγραφική του ιδιότητα που καρποφόρησε πλήθος μυθιστορημάτων, διηγημάτων, δοκιμίων πάνω στην ιστορία της λογοτεχνίας, αυτοβιογραφικών κειμένων καθώς και πολλών ποιημάτων. Αναγκάστηκε να εργασθεί σκληρά για να συμβιβάσει επάγγελμα και λογοτεχνία και στο μυθιστόρημά του Οι ποιητές και οι σύντροφοί τους γράφει ειρωνικά “Να κάνεις επάγγελμα την ποίηση είναι ολωσδιόλου γελοίο, σαν να ήθελε να είναι κανείς διαρκώς ερωτευμένος και να το κάνει αυτό δημόσια”.
Η μετάφραση του Ακαμάτη είναι εν γένει καλή, όμως κάποιες νοηματικές διαλείψεις και συντακτικές βραδυγλωσσίες θα μπορούσαν με ευκολία να εξαλειφθούν αν η μετάφραση της ελληνικής έκδοσης (1992), σε μια ενδεχόμενη μελλοντική έκδοση, συντονιζόταν περισσότερο με τις γλωσσικές απαιτήσεις που ορίζει, όχι απλώς ένας νέος αιώνας αλλά και μια νέα χιλιετία.
Εν κατακλείδι, ο Ακαμάτης είναι μια ανοιξιάτικη ανάγνωση γεμάτη τιτιβίσματα πουλιών και ήχους βιολιού. Μπορείτε να την διαβάσετε και να διπλασιάσετε την ένταση των ανοιξιάτικων κελαηδημάτων προσθέτοντας και τα αντίστοιχα μυθιστορηματικά. Αν κάποιος σας ρωτήσει τι κάνετε, εσείς μπορείτε άφοβα ν' απαντήσετε ότι ακούτε πουλάκια να κελαηδούν, χωρίς να κινήσετε υποψίες ονειροπόλησης!

Δευτέρα 14 Απριλίου 2014

Βιβλιοτακτοποιήσεις

Δεν είμαι πια τόσο σταθερή στις αναρτήσεις αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είμαι και πιστή στις Βολτίτσες. Είναι που πέφτουν τόοοοσα πολλά μαζί που χάνω το κέφι μου και τα κουράγια μου. Είναι φορές που αν υπήρχε τρόπος να μετρηθούν δεν θα έπιαναν την στάθμη, δεν θα έπαιρναν καλό βαθμό. Είναι πολλά που θέλω να πω και να μοιραστώ αλλά να... δεν βγαίνουν και εύκολα, σκαλώνουν, σαν να διστάζουν.
Ένα blog που δίνει πρακτικές και όμορφες ιδέες για την τακτοποίηση των βιβλίων είναι εδώ.
Να πώ ότι και πάλι, αν όλα αυτά τα κάναμε δεν θα είχε χώρο για όλα τα βιβλία, περιοδικά, αποκόμματα, αγαπημένα χαρτιά.

Κυριακή 13 Απριλίου 2014

Άνθρωποι που ξέρουν να ονειρεύονται και να τολμούν (2)

Συνεχίζοντας να ενθουσιάζομαι με τον Βιβλιόκηπο της Άννας στη Ζίτσα Ιωαννίνων αφιερώνω μια δεύτερη ανάρτηση προσκαλώντας να στείλουμε όσο πιο πολλά βιβλία μπορούμε για τη δημιουργία αυτού του εναλλακτικού βιβλιοπωλείου που εμένα μου μοιάζει περισσότερο με βιβλιοθήκη.
Μια αληθινή βιβλιοθήκη φτιαγμένη με αγάπη.
Σε επικοινωνία μου με την Άννα, μου ανέφερε την ταχυδρομική διεύθυνση στην οποία μπορούμε να στείλουμε τα βιβλία που δεν θέλουμε εμείς αλλά σίγουρα θα θέλουν εκείνοι.


Στην ιστοσελίδα της καμπάνιας προστέθηκαν νέες πληροφορίες και φωτογραφίες με τα ράφια των βιβλιοθήκων που σιγά σιγά γεμίζουν και εγώ να ευχηθώ να ξεχειλίσουν!
Υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για παιδικά βιβλία, γεγονός που θεωρώ πολύ εφικτό γιατί όσοι έχετε παιδιά καταλαβαίνω ότι καθώς αυτά μεγαλώνουν μένουν τα παλιά βιβλία που ίσως να μην χρειάζονται πια. Σίγουρα χρειάζονται σε ένα μέρος που μπορούν να τα διαβάσουν κι άλλοι.
Βιβλία μπορούμε να στείλουμε εκτός του ταχυδρομείου και μέσω του κτελ για Ιωάννινα επικοινωνώντας πρώτα με την Άννα στο email zitsabookgarden@hotmail.com ενημερώνοντάς την για την αποστολή ώστε να γνωρίζει το πότε να τα παραλάβει .
Για όσους προτιμούν το κλασικό ταχυδρομείο η διεύθυνση είναι:
Άννα Έλλις
Βιβλιόκηπος
Ζίτσα - Ιωαννίνων
44003

Μη ξεχνάτε: Τα βιβλία είναι για να τα μοιραζόμαστε και για να διαβάζονται από πολλούς.

Πέμπτη 10 Απριλίου 2014

Άνθρωποι που ξέρουν να ονειρεύονται και να τολμούν


Εχτές γνώρισα διαδικτυακώς ένα γραφικό ημιορεινό χωριό γεμάτο φύση. Και σαν να μην μου έφταναν τα χωριά αυτής της χώρας που έχω επισκεφθεί και έχω μείνει, θέλω τώρα να επισκεφθώ τη Ζίτσα Ιωαννίνων συνδυάζοντας την βέβαια με μια επίσκεψη στα όμορφα Γιάννενα.
Η Ζίτσα είναι περίπου 26 χιλιόμετρα από τα Γιάννενα, καθώς πηγαίνουμε στην Ηγουμενίτσα από τον δρόμο που χρησιμοποιούνταν προ Εγνατίας, θα βρούμε την πινακίδα που θα μας δείχνει το δρόμο για το χωριό.
Η Ζίτσα είναι χτισμένη στις πλαγιές του βουνού Άγιος Ηλίας, στις όχθες του ποταμού Καλαμά έχει 680 μ. υψόμετρο, 600 μόνιμους κατοίκους και πριν λίγα χρόνια απέκτησε έναν νέο μόνιμο κάτοικο εξ Αμερικής φερμένο και ερωτευμένο. Διαθέτει Πινακοθήκη Χαρακτικής και κάθε Αύγουστο οργανώνονται πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων με αποκορύφωμα τη Γιορτή Κρασιού, καθώς φημίζεται για το καλό κρασί, που συγκεντρώνει λάτρεις των κρασιών και της Ηπειρώτικης μουσικής.
Ο νέος μόνιμος κάτοικος, φίλος του ΝΟ14ΜΕ και άρα φίλος των βιβλίων, ονομάζεται Άννα Έλλις και εγκαταστάθηκε στο μικρό αυτό χωριό πριν τρία χρόνια εξαιτίας του φούρναρη του χωριού που της έκλεψε την καρδιά.


Ερωτευμένη λοιπόν με το χωριό, τους ανθρώπους του, τη φύση του και τον Κώστα δεν μπορεί να απαρνηθεί τον έρωτά της για τα βιβλία, που όλοι εμείς μπορούμε να καταλάβουμε.
Αποφάσισε, λοιπόν, να ανοίξει στο χωριό αυτό ένα βιβλιοπωλείο, που δεν θα πουλάει απλά βιβλία αλλά θα δανείζει κιόλας με το αντάλλαγμα ενός μικρού ποσού. Ο βιβλιόκηπος που θα γίνει ένας πολιτιστικός χώρος συνάντησης των κατοίκων των γύρω περιοχών και ένας καλός λόγος για εμάς να επισκεφτούμε το μέρος αυτό.
Σαν μια βιβλιοθήκη δηλαδή που τόσο ανάγκη έχουν οι απομονωμένες περιοχές.
Δεν ξέρω αν οι κάτοικοι του χωριού ή των υπόλοιπων χωριών αγαπούν την ανάγνωση. Καταλαβαίνω όμως ότι η Άννα αγαπάει τα βιβλία και ξέρω ότι αυτή η αγάπη μπορεί να μεταδοθεί. Αφού έκανε το τόσο μεγάλο βήμα να αφήσει τις ΗΠΑ για τον Κώστα από τη Ζίτσα δεν νομίζω να δυσκολευτεί να ανοίξει έναν χώρο που ονειρεύεται.
Σε ένα μέρος που κανένα Pubic και κανένας Γερμανός δεν θα σκέφτονταν να ανοίξει ένα κατάστημα.


Εμείς μπορούμε να την βοηθήσουμε και να την στηρίξουμε συμμετέχοντας στην καμπάνια που ξεκίνησε με σκοπό να πραγματοποιήσει το όνειρό της είτε αγοράζοντας κάποιο από τα χειροποίητα αντικείμενα είτε στέλνοντας βιβλία, τα βιβλία που όλοι έχουμε στις βιβλιοθήκες μας και δεν τα θέλουμε.
Αντί να τα στείλουμε βέβαια μπορούμε, ιδιαίτερα εκείνοι που βρίσκονται εκεί κοντά, να επισκεφτούμε το χωριό και να γνωρίσουμε από κοντά αυτούς τους ανθρώπους που ξέρουν να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα.
Μαραμπού κάπου εκεί κοντά δεν είσαι;
Περισσότερες πληροφορίες για την καμπάνια του βιβλιόκηπου της Άννας μπορείτε να βρείτε στο indiegogo:
https://www.indiegogo.com/projects/the-zitsa-bookgarden
Προσωπικά θα ήθελα τα χρήματα που αναγράφονται στη καμπάνια να γίνουν και σε ευρώ και επίσης θα προσπαθήσω να βρω τη διεύθυνση που μπορεί κανείς να στείλει τα βιβλία ή αν τη γνωρίζει κάποιος ας την αφήσει σε σχόλιο.
Καλή επιτυχία και αναμένουμε το site του βιβλιοπωλείου γρήγορα να λειτουργήσει με περισσότερες ιδέες!

Τρίτη 8 Απριλίου 2014

Μια βιβλιοθήκη για τα παιδιά

Όπως σε όλες τις κοντινές πόλεις έτσι και μεταξύ Άργους και Ναυπλίου υπάρχει κόντρα για το ποια είναι η καλύτερη. Αναμφισβήτητα το Ναύπλιο είναι ομορφότερο και γραφικότερο, μια από τις πόλεις της Ελλάδας που αξίζει κανείς να επισκεφτεί. Το Άργος όμως έχει μεγαλύτερη αγορά και μοιάζει περισσότερο με πρωτεύουσα του νομού.



Το πρώτο κτήριο που παρατήρησα μπαίνοντας στο Άργος ήταν η Παιδική Νεανική Βιβλιοθήκη του Δήμου Άργους-Μυκηνών, εκείνη τη τζαμένια πόρτα με τα διάσπαρτα γράμματα. Μέσα σε ένα πάρκο, δίπλα από μια παιδική χαρά, στο κεντρικότερο δρόμο του Άργους που ευθεία μπροστά σου βλέπεις το γραφικό κάστρο, βρίσκεται η βιβλιοθήκη.
Ξεκίνησε να λειτουργεί σχετικά πρόσφατα, το 2007, γεγονός που γίνεται αντιληπτό από τη νέα αρχιτεκτονική του κτιρίου που τη στεγάζει.
Η βιβλιοθήκη, καθώς στοχεύει στο παιδικό αναγνωστικό κοινό, περιέχει μια αρκετά ικανοποιητική συλλογή με εικονογραφημένα παιδικά βιβλία, παραμύθια και βιβλία γνώσεων και λειτουργεί απογευματινές ώρες. Έχει όμως και λογοτεχνικά βιβλία ενηλίκων.
Έχει ακόμα, όμορφα χρώματα, άνετους καναπέδες, υπολογιστές και πολλά παιχνίδια.



Ό,τι πρέπει για γονείς και για εκπαιδευτικούς που θέλουν να γνωρίσουν στα παιδιά τον κόσμο των παραμυθιών και των γραμμάτων, να μάθουν να αγαπούν της φαντασίας τα ταξίδια.
Μακάρι όλες οι πόλεις να είχαν από μία βιβλιοθήκη ή και περισσότερες, με νέες και παλαιότερες εκδόσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και βιβλιοθηκονόμους όχι εθελοντές.

Κυριακή 6 Απριλίου 2014

Εικόνες των βιβλιοδετείων

Το τριήμερο που τα βιβλιοδετεία ήταν ανοιχτά να μας ξεναγήσουν στις εργασίες τους και στις ιστορίες τους, δεν χάσαμε ευκαιρία, πήγαμε να μάθουμε και να ακούσουμε.
Να γνωρίσουμε αυτό το ξεχωριστό επάγγελμα που έρχεται από τα βάθη των χρόνων συνοδεύοντας τυπογράφους και βιβλιόφιλους.
Επιλέξαμε το βιβλιοδετείο της Καλλιδρομίου και η κα. Ευαγγελία Μπίζα μας έδειξε τα μυστικά της χρυσοτυπίας. Μια καλλιτεχνική εργασία που απαιτεί λεπτομέρεια, αισθητική και συγκέντρωση. Επίσης, χρειάζονται πολλά ξενόφερτα εργαλεία με κοσμήματα, τυπογραφικά στοιχεία, ειδικές σελίδες από χρυσό αληθινό ή μη, μηχανήματα και πολλή όρεξη.
Και κάπως έτσι δημιουργούνται εκείνα τα στολίδια που κοσμούν το εξώφυλλο μαζί με τις πληροφορίες, μοναδικά για ορισμένους που θέλουν μια καταδική τους βιβλιοδεσία.
Ακόμη, μάθαμε να παρασκευάζουμε χειροποίητο χαρτί, ενώ είδαμε πως αποκαθίστανται οι σκουληκοφαγωμένες σελίδες.






Στη συνέχεια κατευθυνθήκαμε στο βιβλιοδετείο της Ζωοδόχου Πηγής που η κα. Θάλεια Μιχελάκη είχε αναλάβει να ξεναγεί τους επισκέπτες στα μυστικά της μαρμαρόκολλας. Μάθαμε τον τρόπο που δημιουργείται αυτό το ιδιαίτερο χρωματιστό χαρτί που ενώνει τη βιβλιοδεσία με το σώμα του βιβλίου ή που κοσμεί το εξώφυλλο. Με λίγα υλικά νερό ή κόλλα, χρώμα και πολλή φαντασία μπορεί κανείς να δημιουργήσει ξεχωριστά σχέδια.







 

Τετάρτη 2 Απριλίου 2014

Ιστορίες του Σμιτ

Επιστρέφοντας με περίμενε ένα βιβλίο διαβασμένο, δανεισμένο από τη βιβλιοθήκη. Το ξεφύλλισα και μονομιάς θυμήθηκα όλες του τις ιστορίες.
Πρόκειται για Το ωραιότερο βιβλίο του κόσμου, του Έρικ-Εμανουέλ Σμιτ, των εκδόσεων Opera.
Κάτι ο τίτλος, κάτι το τεράστιο μολύβι από παλιό ξύλο που κοσμεί το εξώφυλλο, σε όποιο βιβλιοπωλείο το συναντούσα, με παρακινούσε να το αγοράσω.
Δεν ξέρω γιατί, αλλά πάντα το άφηνα για κάποιο άλλο. Ίσως αυτός ο υπερβολικός τίτλος να με αποθάρρυνε εντέλει. Όμως, όταν το είδα στα ράφια της βιβλιοθήκης, της ακαδημαϊκής του Ναυπλίου του τμήματος θεατρικών σπουδών, το πήρα δίχως σκέψη.
Οχτώ ιστορίες περιέχουν οι σελίδες του, όλες σου αφήνουν την αίσθηση του ανικανοποίητου, έτσι όπως συμβαίνει πάντα με τα καλά διηγήματα.
Θα το χαρακτήριζα γυναικείο ανάγνωσμα, χωρίς να μπορώ να το αιτιολογήσω.
Είναι μάλλον αυτές οι κοινωνικού ενδιαφέροντος υποθέσεις που δύσκολα τραβάνε το αντρικό φύλο.
Όμως θα σταθώ στην τελευταία καθώς είναι αυτή που τον τίτλο της δανείστηκε το βιβλίο. Όταν έφτασα στο τέλος, έμεινα με την απορία αν μου άρεσε ή όχι. Αλλά καθώς ο καιρός πέρασε αποφάσισα ότι το τέλος της, ήταν αυτό που θα έπρεπε.

Αφήνω εδώ την ιστορία και το τέλος της, να πάρω και μια δεύτερη γνώμη.

Βρισκόμαστε ξαφνικά σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης γυναικών στη Σιβηρία που στέλνουν όσες σκέφτονται με έναν τρόπο ανορθόδοξο, δηλαδή εκείνες που θεωρούνται αντιστασιακές.
Εκεί περνούσαν το χρόνο τους προσπαθώντας να ξεχνούν της απομόνωσή τους, προσπαθώντας να μην θυμούνται τα παιδιά που είχαν αφήσει πίσω. Εξαιτίας των παιδιών αυτών, συγκέντρωναν τσιγάρα, δηλαδή το χαρτί από τα τσιγάρα, το κολλούσαν με σκοπό να φτιάξουν μια λευκή σελίδα χαρτί, πολλές σελίδες, ώστε να γράψουν μερικά λόγια για εκείνα.
Όταν πια κατάφεραν να βρουν και το μολύβι, μπορούσαν τότε να γράψουν η κάθε μία δυο λόγια.
Αλλά τι; Πώς μπορεί κάποιος να κληροδοτήσει μόνο λίγες λέξεις στα παιδιά του, οι οποίες θα εξιστορούσαν μια ζωή, αξίες, πιστεύω. Γυρνάει το βιβλίο χέρια αλλά παραμένει λευκό, καμία δεν ξέρει τι να πει, τι να γράψει χωρίς να είναι μουτζούρα.
Μέχρι που μία το βρήκε, έκανε την αρχή και οι υπόλοιπες με ενθουσιασμό τη συνέχισαν.
Ήταν αυτό που ήθελαν να πουν στα παιδιά τους.
Έγραψαν το ωραιότερο βιβλίο του κόσμου για εκείνους που δεν θα ξανάβλεπαν ποτέ.
Σε κάθε σελίδα γράφτηκε, κληρονομιά στα παιδιά, μια συνταγή μαγειρικής.